да - даволи | Дигитален речник на македонскиот јазик
Вид збор: Сврзник
Ранг: 6
1. За поврзување целни зависносложени реченици, обично се јавува со предлогот за (за да, како сложен сврзник).
Примери:
Таа застана да ме види поубаво.
Тој трчаше да го стаса автобусот.
2. Во условни зависносложени реченици, во реален и нереален услов (ако).
Примери:
Јас да бев на ваше место, би молчела и би работела.
Да знаев што ме чека, ќе размислев подобро.
3. Со предлогот без (без да = ако не).
Примери:
Нема да оздравиш без да се лекуваш.
4. Во условно-допусни зависносложени реченици (заедно со и).
Примери:
И да не дојдеш со нас, нема да ти се налутиме.
И да умрам, не се предавам.
5. Со честичката „дури“ (дури и да).
Примери:
Нема да попуштам дури и да ме молат.
6. За дополнување на глаголот во главната реченица.
Примери:
Почна да се смее.
Сакаше да остане.
7. Во составот на сложени сврзници: како да, кога да, колку да, место да, пред да.
Примери:
Отвори уста како да сака нешто да каже.
Кога да дојдам, неа не ја наоѓам.
Колку да мислиш, исто ти е.
Место да учи, тој цела ноќ шета.
Престани пред да сториме голема штета.
8. Во реченици кога второто дејство произлегува од првото (па, та).
Примери:
Таа не дојде, да затоа не сторивме ништо.
Таа само зборуваше, да од неа до збор не можеше да дојде.