kafkasevi.com

Kafkasevi.com

       a) Abzah, Hatukuay, Kemirguvey(Temirgoy - çemguy), Adamey, Bjedug (Yegerkhoy-Kiray), MahuÅŸ(:MakhoÅŸ), Şhapsıg, Natukhaç ve Janelerdir.

        b) Kabardey ve Besleneyler(:Besniy): En kalabalık çerkes kabilesi olan Kabardeyler, Büyük ve Küçük Kabardeyler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Büyük Kabardeyler Nalçik ve çevresinde, Küçük Kabardeyler ise Mozdok (Mezdegü) çevresinde otururlar. Kabardeylerin bir kolu olarak kabul edilen Besleneyler ise batı komÅŸularıdır.

     1.2. UBIHLAR (:Ubuh-Vubıh- Ubukh): Kafkasyada Abhaz ve Adigeler arasında yaÅŸayan bu topluluklar dil bakımından ölü diller arasına girmiÅŸtir. Tamamı 1864'de göç etmiÅŸ olduÄŸundan Kafkasya'da hiç Ubıh kalmamıştır. Diasporada yaÅŸayan Ubıh kökenli ailelerin bir kısmı komÅŸuları olan Abzahların ve bir kısmı da Abhazların dilini benimsemiÅŸlerdir.

     1.3. ABHAZLAR- ABAZALAR : Kuzeyde çerkes topluluklarına komÅŸu olan Abazalar (Abazin-AÅŸuva) ile Karadeniz kıyılarında oturan Abhazlar (Apsuvalar) aynı kökten çıkan iki grup halinde birbirlerinden Kafkas DaÄŸları ile ayrılmışlardır. Karadeniz kıyı kesiminde oturan ana Abhaz kitlesi ile kuzeyde Kabardeylere yakın olarak oturan Abazaların ÅŸivelerinde farklılıklar ortaya çıkmış ise

de zorluk çekmeden anlaşabilirler.

2.NAKHO-DAĞISTAN GRUBU

     2.1. VAYNAHLAR:Vaynah toplulukları genel olarak birbirlerinden lehçe farklılıkları ile ayrılan üç ana gruba ayrılır.
         a. çeçenler (Nohçi-Nohçoylar) Vaynahların ana kitlesini meydana getirirler.
         b. Ä°nguÅŸlar (Galgaylar) Ä°nguÅŸlar ikinci büyük Vaynah grubudur ve Asa ile Sunja ırmakları arasında ve Terek Nehri'ne doÄŸru kuzeye yayılırlar.
         c. Kistler (Batslar,TuÅŸhlar) Gürcüstanın çeçen sınırında TuÅŸa ve Alazan ırmaklarının kaynaklarında ve Panki vadisinde oturan bu küçük grup daha çok Gürcü unsurları ile etkileÅŸim halindedir.

     2.2. AVARLAR (MAĞARULLAR): Lezgilerden sonra Dağıstan'ın en kalabalık kabilesı Avarlar'dır. Kendi aralarında ise en kalabalık grubu esas Avarlar meydana getirirler. Dil yönünden üç gruba ayrılırlar;
              ııı. Avar (MaÄŸarul),
              Ä±Ä±. Andi (Bottlih, Godoberi, Karatin, Bagvalal, çamalal, Tindi ve AçvaçiÅŸ gibi alt                                 gruplara ayrılırlar) 
             Ä±Ä±Ä±.Dido (Hinuk, çvarÅŸin ve Kapuçinler gibi alt gruplara ayrılırlar)



   2.3. LEZGÄ°LER: Dağıstan'ın güney-doÄŸusunda yaÅŸarlar Samur Nehri'nin orta ve yukarı mecralarında ve Şamahı yöresine kadar uzanan alanda yayılmışlardır. DoÄŸu ve güney-doÄŸuda Azeriler ile karışmışlardır bu nedenle Türkçe Lezgiler arasında geniÅŸ ölçüde düzceyayılmıştır. Rutul, Kütin, Agul, Budukh, Dzekh, Tabasaran, Tsakhur, Udi ve Khinalug gibi alt kollara ayrılırlar. Kürinler ve Tabasaranlar en kalabalık gruplardır.

   2.4. LAKLAR
(Gazi Kumuklar) Orta Dağıstan’da yaÅŸarlar.

   2.5. DARGÄ°NLER
Lezgi diline yakın bir dil konuşan Darginler bu nedenle Lezgi kabileleri arasında da sayılırlar. Akuşa, Sutkur, Sırhal, Urkarak, Horakan, Kaytak (Haydak) ve Kubaçi gibi gruplara ayrılırlar.

Dağıstan'daki dağlı kabilelerin aralarında bulunan doğal engeller (dağlar, tepeler, derin vadiler vs.) Batı Kafkasya'daki kadar olmasa da buradaki toplumlar arasında da çeşitli dil farklılıkları doğurmuştur.

3. HÄ°NT-AVRUPALILAR

    3.1. OSETLER (ASETÄ°NLER)
Aslen Alanlardan geldikleri kabul edilen bu toplum, dil açısından Kafkas dillerinin etkileri altında önemli değişiklikler geçirmesine karşılık İran diline çok yakın bir dil kullanırlar.
Kafkasya'da Daryal Geçidi'nin güney ağzında otururlar. Onlara diğer Kafkas halkları Kuşha, kendileri ise Iron derler.
   Osetinler baÅŸlıca iki gruba ayrılırlar;
       a- Ä°ron, 
        b- Digor.

    3.2. TATLAR (PADARLAR) Safeviler tarafından Kafkasyada Bakü, Kuba, Şamahı, Derbent ve Zakatali mıntıkalarında yerleÅŸtirilmiÅŸ olan Ä°ranlılardır. Pehlevi Dili'ni konuÅŸurlar.

karacaylar4. TURANÄ°LER

   4.1. KARAçAY-BALKARLAR (MALKARLAR) :
Kaynakları hakkında çeşitli görüşler ileri sürülen Karaçayların genel olarak, Kafkasya'da belirli dönemlerde bulunmuş olan Hazar, Bulgar ve Kıpçak gibi Eski Türk topluluklarının bir devamı olduğu kabul edilmektedir. Kıpçak Türkçesinden geldiği bilinen bir dil kullanırlar. Karaçay ve Balkar (Malkar) olarak iki grup halinde anılmalarına rağmen gerçekte tek bir halktırlar.
Elbruz Tepesi'nin etrafındaki sarp ve yüksek bölgelere yerleşmişlerdir.


   4.2. KUMUKLAR:
Kuzeyde Terek Nehri'ne kadar, güneyde de Makhaçkale'nin güneyine kadar uzanan alçak arazide otururlar. Genel olarak Dağıstan'ın kuzey-doğu ve doğusundaki Hazar Denizi'ne kadar uzanan düzlüklerde yaşarlar. Kafkasya'ya ne zaman ve nasıl geldikleri kesin olarak adigebilinmemektedir. Makhaçkale, Kaspiiski, Hasavyurt, Babayurt, Buynakski ve hatta İzberbaş şehirleri Kumukların yaşadıkları alana dahildirler.

   4.3. NOGAYLAR:Kazak ve Karakalpak Türkçesine yakın bir dil konuÅŸan bu topluluklar XVIII. Yüzyıldan sonra Kafkasya bölgesine yerleÅŸtirilmiÅŸlerdir. Dağıstan’da Hazar Denizi'ne doÄŸru uzanan düzlükte ve daha kuzeyde step görünümü alan bozkırlarda Türk asıllı kabilelerle (Kumuklar, Azeriler, Türkmenler) karışık olarak yaÅŸarlar.

5. SLAVLAR

   5.1. RUSLAR

   5.2. DON KAZAKLARI

   5.3. UKRAYNALILAR