1. Jänner - Alemannische Wikipedia
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dr 1. Jänner isch dr 1. Dag vum Gregorianische Kalender, dodermit blybe no 364 (in Schaltjohr 365) Däg bis zum Änd vum Johr.
Tradizionell wörd a däm Tag im westliche Kulturruum s Neujohr gfyred.
- 1700: Dr Zar Peter dr Groß ersetzt di byzantinisch Johreszellig, wu bis dert z Russland gulte het mit dr Zellig ab dr Erschaffig vu dr Wält, dur dr julianisch Kaländer mit dr Johreszellig ab dr Geburt Christi.
- 1739: Dr Jean-Baptiste Charles Bouvet de Lozier entdeckt s Kap Circoncision uf dr Bouvetinsle.
- 1804: Haiti wird unabhängig vu Frankrych.
- 1891: Uf dr Grundlag vum Helgoland-Sansibar-Verdrag wird Dytsch-Oschtafrika e dytsch „Schutzgebiet“.
- 1902: D Schwyzerische Bundesbahne wäre grindet.
- 1912: D Republik China wird grindet.
- 1948: In dr Schwyz wird d Alters- un Hinterlosseneversicherig (AHV) yygfiert.
- 1956: Sudan wird unabhängig vu Egypte un Großbritannie.
- 1962: Samoa wird unabhängig vu Neiseeland.
- 1966: Dr Jean Bedel Bokassa ibernimmt mit eme Militerbutsch gege dr David Dacko d Regierig in dr Zäntralafrikanische Republik.
- 1979: Dr Kanton Jura wird de 26. Kanton vo de Schwiz.
- 1984: Brunei wird unabhängig vu Großbritannie.
- 1993: D Tschechoslowakei wird in di beede Staate Tschechischi Republik un Slowakischi Republik dailt.
- 2000: In dr Schwyz dritt di nei Bundesverfassig in Chraft.
- 2007: Rumänie un Bulgarie wäre Mitglider vu dr Europäische Union.
- 2011: S Schwyzer Radio (SR DRS) un s Schwyzer Färnseh (SF) wären as Unternäme unter em Name «Schweizer Radio und Fernsehen (SRF)» zämegschlosse.
- 2014: Dr Nationalpark Schwarzwald wird grindet.
- 1484: Huldrych Zwingli, Schwyzer Reformator
- 1655: Christian Thomasius, dytsche Philosoph
- 1896: Hermann Schilli, dytsche Zimmermann un Buurehuusforscher
- 1914: Edith Picht-Axenfeld, dytschi Cembalischti, Pianischti un Organischti
- 1926: Robert Descharnes, franzesische Fotograf un Filmmacher
- 1931: Gianuario Carta, iteliänische Politiker
- 1957: Tignous, franzesische Cartoonischt
- 1972: Yan Greub, Schwyzer Romanischt
- 1988: Christina Bauer, franzesisch-norwegischi Volleyballspileri
- 1748: Johann Bernoulli, Schwyzer Mathematiker
- 1985: Hermann Reutter, dytsche Komponischt
- 2010: Lhasa de Sela, US-amerikanischi Sängeri
- 2012: Madeleine Will, elsässischi Organischti un Kumpenischti
- 2016: Sigrun Mattes, dytschi Mundartschauspileri un Fasnachteri
- 2019: Pio Corradi, Schwyzer Kameramann
- 2020: Martin Bundi: Schwyzer Historiker und Politiker