Піза — Вікіпэдыя
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Пі́за (па-італьянску: Pisa) — горад у цэнтральнай Італіі, які знаходзіцца ў рэгіёне Таскана. Адміністрацыйны цэнтар правінцыі Піза. Места шырока вядома за кошт сваёй вежы, які нахілена ў бок і здаецца нібыта зьбіраецца паваліцца. У горадзе на 2014 год налічвалася крыху больш за 89 тысяч чалавек, пры гэтым у мэтраполіі пражывала каля 200 тысяч чалавек. У горадзе знаходзяцца больш за 20 цэркваў, шмат мастоў і палацаў.
Да прыходу рымлянаў, верагодна, мясцовасьць сучаснага гораду была населеная лігурыйцамі. Пасьля 180 году да н. э. места ўваходзіла ў склад Рымскай рэспублікі і была адной зь ейных вайскова-марскіх базаў. Аб існаваньні Пізанскай эпіскапіі вядома з 313 году. У VII стагодзьдзі праз Пізу адпраўляліся вайсковыя экспэдыцыі да бізантйскай Равэнны. Гэтыя напады зьдзяйсьняліся з дапамогай папы Грыгорыюса I. Піза была адзіным цэнтрам бізантыйскай Тасканы, якая мірна перайшла да ўлады лянгабардаў. Празь некаторы час Піза стала галоўным портам паўночнай часткі Тырэнскага мора і стала галоўным гандлёвым цэнтрам паміж Тасканай, Корсыкай, Сардыніяй і паўднёвымі берагамі Францыі і Гішпаніі.
Пасьля таго як Карл Вялікі разграміў лянгабардаў пад камандаваньнем Дэзыдэрыюса ў 774 годзе, Піза перажывала крызіс, які неўзабаве хутка скончыўся. Палітычна места сталася часткай герцагства Люка. У 860 годзе Піза была захоплена вікінгамі на чале з Б’ёрнам Жалезнабокім. У 930 годзе Піза стала павятовым цэнтрам у межах маркі Тусцыя.
У XII—XIII стагодзьдзях горад вёў вялікае будаўніцтва ў раманскім стылі, то бок над ягоным упрыгожваньнем працавала сямейства таленавітых мастакоў і рамесьнікаў Пізы, у гэты час расквітае Пізанская школа жывапісу. Нягледзячы на тое, што пізанскія грамадзяне заручыліся падтрымкай імпэратараў Сьвятой Рымскай імпэрыі і ўмацавалі свае пазыцыі ў гады крыжовых паходаў, канец залатому веку Пізанскай дзяржаўнасьці паклала параза ад генуэзцаў у бітве пры Мэлёрыі ў 1284 годзе. Прычынай паслабленьня марской моцы гораду сталася заіленаваньне ракі Арна. Зьмена рэчышча ракі канчаткова адрэзала Пізу ад марскога гандлю.
У той час як званіца сабору, вядомая як Пізанская вежа, зьяўляецца самым вядомым вобразам гораду. Адным з многіх твораў мастацтва і архітэктуры зьяўляецца гарадзкая плошча П’яцца дэі Міраколі (італ. Piazza dei Miracoli — «Плошча цудаў»), якая знаходзіцца на поўначы ад гістарычнага цэнтру места.