Noal-Pondi - Wikipedia

Noal-Pondi
Porched iliz katolik Santez Nolwenn.
Anv gallek (ofisiel)	Noyal-Pontivy
Bro istorel	Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant	Mor-Bihan
Arondisamant	Pondi
Kanton	Pondi
Kod kumun	56151
Kod post	56920
Maer Amzer gefridi	Marc Kerrien 2014-2020
Etrekumuniezh	Pondi Kumuniezh
Bro velestradurel	Bro Pondi
Lec'hienn Web	www.noyal-pontivy.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	3 605 ann. (2022)[1]
Stankter	67 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 04′ 03″ Norzh 2° 52′ 51″ Kornôg / 48.0675, -2.88083333333
Uhelderioù	kreiz-kêr : 120 m bihanañ 54 m — brasañ 162 m
Gorread	53,45 km²
Noal-Pondi
kemmañ

Noal-Pondivi, anvet Gwennoal ivez^[2] a zo ur gumun eus Breizh e kanton Pondivi e departamant ar Mor-Bihan.

• Erwan Vallerie ː Nuial, 1082; Noal, 1204; Noyal, 1219; Noal, 1219; Noiaal, 1221; Noial, 1235; Noyal, 1249; Noeal, 1251; Noal, 1255; Noeal, Noyal, 1264; Noial, 1270; Noual, 1274; Noeal, 1278; Noial, 1336; Noeal, 1368; Noualguen, Noial, 1373; Noualguenac, 1371; Noyalguen, 1387; Noyeal, 1433; Noyal Pontivi,1453; Noial Pontevey, 1554.
• Gwennole ar Menn : Noyal-Guen, 1373-1387 ; Sainte-Noyale, 1478^[3].

Gerdarzh

"Douar nevez-difraostet", diwar nouio "nevez" ha ialon "frankizenn". ^{(Daveoù a vank)}

• Bonedoù Ruz: un digoll ag 8 800 lur a voe paeet gant ar barrez d'an Aotrou de la Pierre ha da tud all eus Pondivi goude an distrujoù bet graet e kêr e-pad an emsavadeg^[4].

• Melestradurezh: krouet e voe ar gumun e 1790; gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet Noal-Pondi da bennlec'h ur c'hanton, hini Noal-Pondi, gant teir c'humun ennañ: Kroeshañveg, Noal-Pondi ha Sant-Goneri; e Bann Pondi e oa. Dilamet e voe kanton Noal-Pondi e 1801 gant lezenn an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix. Lakaet e voe Noal-Pondi e kanton Pondi bet miret ha brasaet gant ar memes lezenn. Lakaet e oa bet Noal-Pondi en Arondisamant Pondi bet krouet e 1800^[5],[6].

• Krouet e voe kumunioù Gweltaz, Kerforn, Sant-Jelan ha Sant-Turiav d'ar 5 a viz Eost 1839 diwar lodennoù eus kumun Noal-Pondi^[7].

Brezel-bed kentañ

• 138 gwaz eus ar gumun a gollas o buhez abalamour d'ar brezel, d.l.e. 4,92 % eus he foblañs e 1911^[8].

Eil Brezel-bed

• Daou zen eus ar Rezistañs a voe serret e miz Mae 1944 gant an Alamaned; fuzuilhet e voent e gwikadell Porzh-Loeiz goude bout bet boureviet e Logunec'h^[9]; adkavet e voe o c'horfoù d'an 23 a viz Mae 1945^[10].
• Mervel a reas 27 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel^[8].
• D'ar 16 a viz Even 1944 e voe tapet 10 000 Lur en ti-post gant tud eus ar Rezistañs^[11].

Brezelioù didrevadenniñ

• Ur gwaz a varvas e Brezel Indez-Sina hag unan all e Brezel Aljeria^[8].

• Iliz katolik Santez Nolwenn.
• Monumant ar re varv.

Niver a annezidi

• D’an 19 a viz Gwengolo 2005 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Klasoù divyezhek kentañ (skol prevez) zo bet digoret e 2009.

• E distro-skol 2015 e oa 27 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (7,9 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[12].

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[13].

• Frañsez-Mari Kadig, beleg, dastumer kanaouennoù ha kontadennoù Bro-Gwened, 29 a viz Gwengolo 1864.

Joseph Cadic, maer ar gumun ha kannad ar Mor-Bihan e Kambr an deputeed (5 a viz Gwengolo 1886-7 a viz Mae 1971)^[14].

Alleno Aotrounez Lindreuc En argant e deir joskenn en sabel diframmet en gul

• (br) Noal-Pondi war lec'hienn Geobreizh

• Hervé Abalain : Les noms de lieux bretons. Les Universels Gisserot. 2000
• Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995