cy.wikipedia.org

Chwefror - Wicipedia

<<       Chwefror       >> 
Ll Ma Me Ia Gw Sa Su
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29
2024
Rhestr holl ddyddiau'r flwyddyn

Ail fis y flwyddyn yw Chwefror. Mae ganddo 28 o ddyddiau (neu 29 mewn blynyddoedd naid) yn ôl calendr Gregori. Er hynny, mae'r dyddiad 30 Chwefror wedi cael ei ddefnyddio tair gwaith yn hanes y byd mewn rhai gwledydd.

Mae enw'r mis yn tarddu o'r Lladin februarius mensis - hynny yw mis puredigaethau (februa).

  • Chwefror chwyth y neidr o'i nyth
  • Chwefror garw; porchell marw
  • February filldyke
  • Genver a garg ar foz,
C'hwevrer he dalc'hkloz
(Mae Ionawr yn llanw'r ffos,
Chwefror sy’n ei chadw ynghau)[1]

Mae adlais o hyn yn yr ymadrodd Saesneg am Chwefror fel mis y filldyke (llenwi'r ffosydd).

Mae'r gyfrol Telynegion Maes a Môr, gan Eifion Wyn (1908) yn cynnwys cerdd i Chwefror.

Telynegion Misoedd. CHWEFROR

CHWYTH, aeafwynt, fel y mynnot, -
    Cryn fy ffenestr a fy nôr
Plyg y deri fel mieri -
    Dyro ddawns i longau’r môr;
Byr yw dydd a dyddiau Chwefror,
    Cynt y dâl yr hwyr na’r wawr;
Chwyth y crynddail hyd y cwmwl,
    Chwyth y ceinciau hyd y llawr.

Yn dy rwysg ac yn dy ryddid
    Tros y Cnicht a’r Moelwyn chwyth;
Cadw’r moethus yn ei gaban,
    Cadw’r neidr ar ei nyth;
Câr y wennol awel feddal,
    Car y gloyn glaear si,
Caraf finnau’th ruad dithau -
    Edn y ddrycin ydwyf fi.

Chwyth, aeafwynt, fel y mynnot, -
    Cladd y mynydd dan y lluwch,
Cladd y môr o dan yr ewin,
    Chwyth, aeafwynt, eto’n uwch;
Ond pe clywit ar ryw dalar
    Oenig cynnar yn rhoi brêf,
Tro oddiwrth y dalar honno,
    Paid a chwythu arno ef.

  1. Cylchgrawn Breizh Llydaw