Latinaĉo - Vikipedio

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Latinaĉo (en latino Latinitas culinaria) estas lokucio kiun oni uzas por rilati al tekstoj kiuj estas en tre malmulta akademia Latino ekde la vidpunkto de gramatiko, literumado, ktp. Ankaŭ en Latino kun vortotrezoro de moderna origino latinigita. Ĝenerale, oni uzas ĝin pro malklereco aŭ por humura celo.

Ankaŭ, pro analogeco, oni parolas iujn fojojn pri makaronia franca, makaronia angla, makaronia itala, ktp. Vidu ankaŭ artikolon pri Makaronio.

Tipa ekzemplo de makaroniaĵo estas la kanto Ameno^[1] en pseŭdolatina fikcia lingvo t.e. la vortoj fonetike similas al la latina, sed fakte havas nenian signifon. Ĝenerale, la procezo konsistas el tradukado de vorto el iu ajn lingvo - plej ofte la angla - al la latina, konjugante ĝin sen konsideri iujn regulojn de fleksio kaj sintakso. Ĉi tiu "lingvo" estas uzata komike, kontraste al la serioza aspekto de la latina. Oni konjektas, ke ĉi tiu pseŭdolatino aperis kun universitatoj kiel maniero ludi kun la oficiala lingvo, kiu estis devige instruita tiutempe^[2].

Kun la antaŭo de la literaturo goliarda mezepoka, komencis uzi ĉi tiun Latinon Tifi Odassi, en sia Maccharonea (1490), kaj popularigis ĝin la itala humanisto Teófilo Folengo, ankaŭ nomita Merlín Cocay aŭ Cocayo, en sia Baldus. Poste multnombraj komikaj aŭtoroj imitis ĉi tiun stilon, inter ili Bassano Mantovano, Giovan Giorgio Allione aŭ Fossa Cremonese, kaj aliaj kiuj sekvis sian ekzemplon por la tuta Eŭropo ĝis aktualaj tempoj; ekzemple, Ignacio Calvo reskribis parton de la Don Kiĥoto en Latinaĉo:

	„ In isto capítulo tratatur de qua casta pajarorum erat dóminus Quijotus et de cosis in quibus matabat tempus. ”

„ In uno lugare manchego, pro cujus nómine non volo calentare cascos, vivebat facit paucum tempus, quidam fidalgus de his qui habent lanzam in astillerum, adargam antiquam, rocinum flacum et perrum galgum, qui currebat sicut ánima quae llevatur a diábolo. Manducatoria sua consistebat in unam ollam cum pizca más ex vaca quam ex carnero, et in unum ágilis-mógilis qui llamabatur salpiconem, qui erat cena ordinaria, exceptis diebus de viernes quae cambiabatur in lentéjibus et diebus dominguis in quibus talis homo chupabatur unum palominum. In isto consumebat tertiam partem suae haciendae, et restum consumebatur in trajis decorosis sicut sayus velarte, calzae de velludo, pantufli et alia vestimenta que non veniut ad cassum. ” — Ignatium Calvum, Historia domini Quijoti Manchegui, I, cap. I.

Alia ekzemplo de teksto en latinaĉo, dialekte franca:

	„ Sol erat in regionem zenithi et calor atmospheri magnissima. Senatus populusque parisiensis sudebant. Autobi passebant completi. In uno ex supradictis autobibus qui S denominationem portebat, hominem quasi junum, cum collo multi elongato et cum chapito a galono tressato cerclato vidi. ” — Raymond Queneau, Ejercicios de estilo, 1947.

Alia ekzemplo de teksto en latinaĉo, la liriko de la novepoka kanto Ameno:

„ Dori me Interimo, adapare Dori me Ameno, Ameno Latire Latiremo Dori me Ameno Omenare imperavi ameno Dimere, dimere matiro Matiremo Ameno Omenare imperavi emulari, ameno Omenare imperavi emulari, ameno Ameno dore Ameno dori me Ameno dori me Ameno dom Dori me reo Ameno dori me Ameno dori me Dori me am Ameno Omenare imperavi ameno Dimere dimere matiro Matiremo Ameno Omenare imperavi emulari, ameno Omenare imperavi emulari, ameno Ameno dore Ameno dori me Ameno dori me Ameno dom Dori me reo Ameno dori me Ameno dori me Dori me Ameno dori me Ameno dori me Dori me (dori me, dori me, dori me) (Dori me, dori me, dori me) Ameno Ameno dore Ameno dori me Ameno dori me Ameno dom Dori me reo Ameno dori me Ameno dori me Dori me dom Ameno dore Ameno dori me Ameno dori me Ameno dom Dori me reo Ameno dori me ”