Vápno - Vikipedio

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Estas ankaŭ vilaĝo Vápno en distrikto Liberec.

Vápno
municipo
Preĝejo de sankta Georgo en Vápno
Flago Blazono
Oficiala nomo: Vápno
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Pardubice
Distrikto	Distrikto Pardubice
Administra municipo	Přelouč
Historia regiono	Bohemio
Situo	Vápno
- alteco	240 m s. m.
- koordinatoj	50° 06′ 13″ N 15° 31′ 57″ O / 50.10361 °N, 15.53250 °O (mapo)
Katastro	2,65 km² (265 ha) Vápno u Přelouče
Loĝantaro	128 (2024)
Denseco	48,3 loĝ./km²
Tabulo	Orientelba tabulo
Unua skribmencio	1337
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	533 16
NUTS 3	CZ053
NUTS 4	CZ0532
NUTS 5	CZ0532 575933
Katastraj teritorioj	1
Partoj de municipo	1
Bazaj setlejunuoj	1
Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Vápno
Retpaĝo: www.obec-vapno.cz
Portalo pri Ĉeĥio

Municipo Vápno situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Pardubice, en ebenaĵo de rivero Elbo, 12 km norde de urbo Přelouč. Vivas ĉi tie 128 loĝantoj (2024).

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Malé Výkleky, Přepychy, Strašov, Sopřeč kaj Žáravice.

La unua skriba mencio pri vilaĝo Vápno estas el la jaro 1337, sed laŭ diversaj trovaĵoj kaj pliaj deduktoj ĝi ekestis multe pli frue. Vico da atestaĵoj de ĉi tiu teritorio devenas eĉ el latena periodo (pli nova ferepoko) (4-a - 1-a jarcentoj a.K.). El tiu tempo devenas ankaŭ trovaĵoj el bronzo kombinita kun fero el ĉirkaŭaĵo de Chlumec nad Cidlinou, de kiu Vápno distancas nur 10 km. La prisetlado daŭris ankaŭ plu, en t.n. romia periodo en Bohemio, kiam kelta loĝantaro estis ŝanĝita per ĝermanoj kaj de 5-a - 6-a jarcentoj per prisetlado de slavoj. Tuta nordorienta Bohemio inkluzive de regiono ĉe la rivero Cidlina estis domeno de forta slava gento Ĥarvatoj.

Dominanto de la regiono estas preĝejo de Sankta Georgo en Vápno situanta sur deklivo de altaĵo nomata Sušina, skribe atestita en la jaro 1366 kaj unika malfermita sonorilejo staranta en ombro de giganta tilio. Plia memorinda arbo estas vastbranĉa pirarbo en kampoj direkte al Malé Výkleky.

En Vápno estas baza lernejo jam de la jaro 1738, kiam estis konsekrita la unua ligna lernejo, la dua ligna estis konstruita 40 jarojn poste kaj la nuntempa lernejo estas el la jaro 1882. Tiam ĝi havis kvin klasejojn kaj lernis en ĝi 448 lernantoj. Nuntempe en du klasoj lernas kvin sinsekvaj instrujaroj kaj el tio 30 infanoj estas el proksimaj vilaĝoj.

Nomo de la vilaĝo "Vápno" (Kalko) ekestis el ĉeĥa substantivo vápno (kalŝtono, kalka teraĵo, kalcinita kalko).

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	229
1880	232
1890	247
1900	250
1910	228
1921	238

Jaro	Loĝantoj
1930	187
1950	157
1961	150
1970	139
1980	133
1991	125

Jaro	Loĝantoj
2001	126
2014	132
2016	129
2017	137
2018	127
2019	128

Jaro	Loĝantoj
2020	131
2021	132
2022	132
2023	130
2024	128

Preĝejo de Sankta Georgo en Vápno estas gotika el la duono de 14-a jarcento (la presbiterejo, fundamentoj), rekonstruita en la jaro 1720 (la navo kaj eksteraĵo). Ĝi estas ununava kun trilatere fermita presbiterejo, kun sakristio kaj kun antaŭĉambro sur norda flanko. La presbiterejo estas apogata per pilieroj. La frontono estas voluta kun globoj. La presbiterejo estas kruce volbita, en la navo estas plata plafono sur fabionoj kaj ligna ĥorejo. La ĉefaltaro estas el la 1-a duono de 18-a jarcento, portala kun bildo de Sankta Georgo, statuoj de Sanktaj Petro kaj Paŭlo, valora lignoskulptaĵo sur sankta ŝranko kun Krucumito kaj du anĝeloj, rokoka predikejo, baroka stana baptujo kun grupo de Kalvario sur kovraĵo.

Empira paroĥejo estis konstruita ĉirkaŭ la jaro 1800, ĝi estas duetaĝa kun trilatera frontono.

Statuo de Sankta Johano Nepomuka sur vilaĝplaco devenas el la jaro 1766 sur rokaja soklo.

Interesaĵo en la vilaĝo estas ligna malfermita sonorilejo staranta en ombro de maljuna tilio.

• Marek Podhorský: Pardubický kraj. Eldonis freytag & berndt, eldonejo en Prago en 2004.
• Dr. E. Poche, DrSc. a kol. – Umělecké památky Čech. Eldonis Akademia en Prago en 1978.