شوگی (به ژاپنی: 将棋, shōgi) یا شطرنج ژاپنی نوعی بازی تخته‌ای ِ استراتژیکِ دو نفره است که با شطرنج غربی، چاتورانگا و ژیانگکی که هم‌خانواده است و محبوب‌ترین نوع شطرنج در ژاپن محسوب می‌شود. واژه شوگی به معنای «بازی صفحه‌ای فرماندهان» است.
این بازی از شطرنج چینیِ ژیانگکی تکامل یافته که در قرن دهم تا دوازدهم میلادی به ژاپن وارد شده بود. ژیانگکی هم خود برگرفته از چاتورانگای هندی‌هاست که در قرن ششم در هندوستان ابداع شده بود.
ویژگی منحصربه‌فرد شوگی که آن را از انواع دیگر شطرنج متمایز می‌کند و به نظر می‌رسد دلیلی اصلی محبوبیت آن در ژاپن باشد نیز این است که می‌توان مهره‌های زده شده حریف را به صفحه برگردانده و از آن‌ها به عنوان مهره خود استفاده کرد. از قرن شانزدهم به این سو شوگی با این قانون بازی می‌شود. به گفته دیوید پریچارد شطرنج‌باز و محقق شطرنج انگلیسی این قانون احتمالاً تحت تأثیر رفتار سربازان مزدور آن دوران ژاپن شکل گرفته که پس از اسارت در جنگ به طرف مقابل اعلام وفاداری می‌کردند.
مهره‌ها
تخته بازی
صفحه چیده شده بازی
ردیف اول هر یک از بازیکن‌ها:
شاه در وسط صفحه قرار می‌گیرد.
دو ژنرال طلایی هر یک در یک طرف پادشاه قرار می‌گیرند.
دو ژنرال نقره‌ای هر یک در یک طرف ژنرال‌های طلایی قرار می‌گیرند.
دو اسب هر یک در یک طرف ژنرال‌های نقره‌ای قرار می‌گیرند.
دو نیزه هر یک در یک طرف اسب‌ها قرار می‌گیرند.
حال ردیف اول باید به این شکل باشد:
نیزه
اسب
ژنرال نقره‌ای
ژنرال طلایی
شاه
ژنرال طلایی
ژنرال نقره‌ای
اسب
نیزه
یا
香
桂
銀
金
玉
金
銀
桂
香
ردیف دوم هر یک از بازیکن‌ها:
فیل در جلوی اسب سمت چپ قرار می‌گیرد.
رخ در جلوی اسب سمت راست قرار می‌گیرد.
ردیف سوم: شامل نه سرباز می‌شود.
پادشاه می‌تواند یک خانه به هرجهت اطراف خودش حرکت کند.
پادشاه
○
○
○
○
玉
○
○
○
○
رخ می‌تواند به هر تعداد مربع آزاد در جهت عمودی و افقی آزاد حرکت کند.
رخ
│
│
─
─
飛
─
─
|
|
فیل می‌تواند به هرتعداد مربع آزاد در جهات مورب خودش حرکت کند.
فیل
/
\
/
\
角
\
/
\
/
ژنرال طلایی می‌تواند یک خانه به هرجهت اطراف خودش بجز مورب رو به عقب حرکت کند.
ژنرال طلایی
○
○
○
○
金
○
○
ژنرال نقره‌ای می‌تواند یک خانه در جهات مورب و یک خانه رو به جلو (عمود) حرکت کند.
ژنرال نقره‌ای
○
○
○
銀
○
○
اسب می‌تواند به شکل حرف L برعکس با احتساب سه خانه تنها رو به جلو حرکت کند و قابلت حرکت به طرفین یا پشت را ندارد.
اسب
☆
☆
桂
نیزه می‌تواند در جهت مقابل خودش در هر تعداد خانه آزاد حرکت کند.
نیزه
│
│
香
سرباز تنها می‌تواند یک خانه رو به جلو حرکت کند و عقب‌نشینی ندارد.
