کاروانسرای زعفرانیه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| کاروانسرای زعفرانیه | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | کاروانسرای زعفرانیه |
| کشور | ایران |
| استان | استان خراسان رضوی |
| شهرستان | شهرستان سبزوار |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | کاروانسرا، سرای |
| دیرینگی | دوره صفوی |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره صفوی، دوره قاجار |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۶۹۶ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۷ آذر ۱۳۶۴ |
| میراث جهانی یونسکو | |
|---|---|
| مکان | آسیا و اقیانوسیه، ایران |
| معیار ثبت | فرهنگی: (ii), (iii) |
| شمارهٔ ثبت | ۱۶۶۸ |
| تاریخ ثبت | ۲۰۲۳ (طی نشست ۴۵) |
کاروانسرای زعفرانیه مربوط به دوره صفوی - دوره قاجار است و در شهرستان سبزوار، دهستان رباط، روستای زعفرانیه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۶۴ با شمارهٔ ثبت ۱۶۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]
این کاروانسرا بر روی بنای متروکهٔ کاروانسرایی مربوط به دوره صفوی و سلجوقی احداث شده و دارای آب‌انباری در ضلع جنوب غربی می‌باشد. کاروانسرا از نوع چهار ایوانی دارای حیاط مرکزی و اصطبل‌هایی در اطراف آن است. در بعضی از طاق نماها تزیینات مقرنس وجود دارد. پلان دارای ریتم، تقارن و تعادل است و ساخت آن متأثر از سبک آذری و آجرکاری‌های آن متأثر از سبک رازی است.[۲]
بنا بر استناد موجود در سفرنامه جیمس بیلی فریزر، به دلیل استفاده از زعفران به جای کاه در ملات آن به کاروانسرای زعفرانیه معروف است. تعابیر دیگری نیز دربارهٔ وجه تسمیه زعفرانیه وجود دارد.[۳]
ثبت در فهرست میراث جهانی
[ویرایش]
در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای زعفرانیه به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند. این مجموعه جهانی به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می‌شود.[۴][۵]
-
دالون ورودی و راه‌پله
-
نقش‌های کار شده در کاروانسرا
-
نقش‌های کار شده از نزدیک
-
درون کاروانسرا
-
سردر کاروانسرا
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ سنگ سفیدی، محسن (۱۳۸۸). «گزیده آثار و ابنیه تاریخی». سیمای شهرستان سبزوار. سبزوار: مؤلف. ص. ۱۶۹. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۰۴-۴۶۳۱-۷.
- ↑ سنگ سفیدی، محسن (۱۳۸۸). «گزیده آثار و ابنیه تاریخی». سیمای شهرستان سبزوار. سبزوار: مؤلف. ص. ۱۷۰. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۰۴-۴۶۳۱-۷.
- ↑ «یونسکو کاروانسراهای ایران را به فهرست میراث جهانی اضافه کرد». رادیو فردا. ۲۷ شهریور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «ویدیو/ «کاروانسراهای ایرانی» رای آوردند، «دیزمار» رد شد». ایسنا. ۲۶ شهریور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳.