Շաֆիական մազհաբ - Վիքիպեդիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Շաֆիական մազհաբ
Տեսակ	madhhab? և religious movement?
Երկիր	Եգիպտոս,  Սիրիա,  Իրաք,  Հնդկաստան,  Սուդան,  Ինդոնեզիա,  Եթովպիա,  Սոմալի,  Մալայզիա,  Ջիբութի,  Էրիթրեա,  Սինգապուր,  Թաիլանդ,  Բրունեյ,  Մյանմա,  Ֆիլիպիններ,  Մալդիվներ,  Շրի Լանկա,  Քենիա,  Տանզանիա,  Դաղստանի Հանրապետություն,  Ինգուշեթիա,  Չեչնիա,  Եմեն և  Իրան
Անվանված է	Al-Shafi'i?
Հիմնադիր	Al-Shafi'i?

Շաֆիական մազհաբ (արաբ․՝ المذهب الشافعي‎‎), սուննի իսլամի իրավական դպրոցներից մեկը, որի հիմնադիրը Մուհամմադ իբն Իդրիս ալ-Շաֆին է։ Այս մազհաբը զարգացել է Հանաֆիական և Մալիքիական մազհաբների ուժեղ ազդեցության տակ և ընդունել դրանց առանձնահատկությունները^[1]։

Իրավական որոշում (ֆեթվա) կայացնելու համար շիա իրավաբանները օգտագործում են Ղուրանը, Մուհամմադ մարգարեի Սուննան, հեղինակավոր իրավաբանների միաձայն կարծիքը, Մուհամմադ մարգարեի ուղեկիցների կարծիքը, անալոգիայի վերաբերյալ դատողությունները և իսթիսհաբը․

• Ղուրանը և Սուննան միասին դիտվում են որպես մեկ «Հայտնություն»^[2]։ Սուննային կարելի է դիմել միայն այն դեպքում, երբ Ղուրանում չկա այս կամ այն մտքի բառացի հաստատում. միևնույն ժամանակ, մեդիների կողմից փոխանցված հադիսները ընդունվում են անվերապահորեն^[1]։
• Իջման դիտվում է որպես Ղուրանի և Սուննայի լրացում, որին կարելի է դիմել, եթե ոչ Ղուրանում, ոչ էլ Սուննայում որևէ հարցի վերաբերյալ ամբողջական հստակություն չկա։ Հաշվի են առնվում այս հարցի վերաբերյալ որոշումները, որոնք ընդունվել են միայն մադինացի մուջթահիդների կողմից^[1]։
• Կիյասը կարող է օգտագործվել միայն նախորդ աղբյուրներից ցանկալի նյութ ընտրելու համար^[1]։
• Իսթիհսանը (նախընտրելի կարծիքի կիրառումը այն դեպքում, երբ կիյասի ձևականորեն ճիշտ կիրառումը հանգեցնում է կրոնի այլ պոստուլատների հետ հակասության) ամբողջովին մերժվում է^[1]։
• Մալիքիական մազհաբից փոխառված է իրավական որոշում կայացնելու սկզբունքը՝ հիմնվելով դրա սոցիալական օգուտների վերաբերյալ ազատ դատողության վրա կամ սովորույթի նորմերի հիման վրա (ուրֆ)^[1]։ Այլ տվյալներով՝ իսթիսլահը շաֆիական մազհաբում մերժվում է^[2]։

Հիջրայի 199 թվականից սկսած՝ Շաֆիական մազհաբը մեծ ժողովրդականություն է ձեռք բերել Եգիպտոսում։ Երկար ժամանակ այն գերակշռում էր Իրանում և պահպանում էր հետևորդներին, չնայած այն հանգամանքին, որ պետության պաշտոնական գաղափարախոսությունն այսօր շիիզմն է։ Իրաքում և Մավերանահրայում Շաֆիական մազհաբը ժողովրդականության մեջ վիճում էր Հանաֆիական մազհաբի հետ։ Այսօր այն գերիշխող է Սիրիայում, Լիբանանում, Պաղեստինում և Հորդանանում, ունի բազմաթիվ հետևորդներ Իրաքում, Պակիստանում, Հնդկաստանում, Մալայզիայում, Բրունեյում և Ինդոնեզիայի մեծ մասում, Թաիլանդի ծայրահեղ հարավում և Ֆիլիպինների մուսուլմանական մասում։ Ռուսաստանի Դաշնությունում իսլամի շաֆիական մազհաբը գերակշռում է Չեչնիայում, Ինգուշեթիայում և Դաղստանի մեծ մասում (այս երեք հանրապետություններից բացի ոչ մի տեղ, այս մազհաբը տարածված չէ հետխորհրդային տարածքում)^[3][4]։ Շաֆիական մազհաբը գերակշռում է Ադրբեջանի հյուսիսային շրջաններում և հանդիպում է Ադրբեջանի հարավային մասում գտնվող թալիշների շրջանում։ Շաֆիական մազհաբի դրույթները հիմք են հանդիսացել Սոմալիի, Կոմորյան կղզիների և այլ իսլամական պետությունների օրենսդրության համար^[5]։

• Մուհամմադ աշ-Շաֆի - «Քիթաբ ալ-Ումմ», «ար-Ռիսալ»։
• Աբու Իբրահիմ ալ-Մուզանի - «Մուհտասար ալ-Մուզանի»։
• Աբու Համիդ ալ-Ղազալի - «ալ-Մուստասֆա մին իլմ ալ-ուսուլ»^[5]։
• Աբու Շուջա ալ-Սպահանի - «Գայաթ աթ-տակիրիբ»։
• Մուհիդդին ան-Նավավի - «Մինհաջ ատ-Թալիբան»։
• Իբն Հաջար ալ-Հայթամի - «Թուխֆաթ ալ-Մուխթաջ բի շարհ ալ-Մինհաջ»։
• Ահմադ իբն Նաքիբ ալ-Միսրի - «Ումդատ աս-Սալիկ վա Կուդատ ան-Նասիկ»։

• Al-Shāfiʿī, Muḥammad ibn Idrīs; Lowry, Joseph E. (2013). The Epistle on Legal Theory: A Translation of Al-Shafi'i's Risalah. Translated by Lowry, Joseph E. New York University Press. ISBN 9781479855445. JSTOR j.ctt17mvkhj.
• Cilardo, Agostino (2014). «Shafiʽi Fiqh». In Fitzpatrick, Coeli; Walker, Adam Hani (eds.). Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopedia of the Prophet of God. ABC-CLIO.
• Yahia, Mohyddin (2009). Shafiayini et les deux sources de la loi islamique, Turnhout: Brepols Publishers, 978-2-503-53181-6
• Rippin, Andrew (2005). Muslims: Their Religious Beliefs and Practices (3rd ed.). London: Routledge. pp. 90–93. 0-415-34888-9.
• Calder, Norman, Jawid Mojaddedi, and Andrew Rippin (2003). Classical Islam: A Sourcebook of Religious Literature. London: Routledge. Section 7.1.
• Schacht, Joseph (1950). The Origins of Muhammadan Jurisprudence. Oxford: Oxford University. pp. 16.
• Khadduri, Majid (1987). Islamic Jurisprudence: Shafiayini's Risala. Cambridge: Islamic Texts Society. pp. 286.
• Abd Majid, Mahmood (2007). Tajdid Fiqh Al-Imam Al-Syafi'i. Seminar pemikiran Tajdid Imam As Shafie 2007.
• al-Shafiayini, Muhammad b. Idris, "The Book of the Amalgamation of Knowledge" translated by A.Y. Musa in Hadith as Scripture: Discussions on The Authority Of Prophetic Traditions in Islam, New York: Palgrave, 2008
• Al-Zarkashi, Badr al-Din (1393). Al-Bahr Al-Muhit Vol VI.
• Khadduri, Majid (1961). 'Islamic Jurisprudence: Shafiayini's Risala. Johns Hopkins University Press.
• Al-Shafiayini: The Epistle on Legal Theory - Risalah fi usul al-fiqh. Translated by Lowry, Joseph. New York University Press. 2013. ISBN 978-0814769980.
• Hallaq, Wael B. (2009). An Introduction to Islamic Law. Cambridge University Press. ISBN 9780521678735.
• Saeed, Abdullah (2008). The Qur'an: An Introduction. Routledge. ISBN 978-0415421256.
• Ramadan, Hisham M. (2006). Understanding Islamic Law: From Classical to Contemporary. Rowman Altamira. ISBN 978-0-7591-0991-9.
• Kamali, Mohammad Hashim (2008). Shari'ah Law: An Introduction. Oneworld Publications. ISBN 978-1851685653.
• Hasyim, Syafiq (2005). Understanding Women in Islam: An Indonesian Perspective. Equinox. ISBN 978-9793780191.
• Hallaq, Wael B. (2009a). Sharī'a: Theory, Practice, Transformations. Cambridge University Press. ISBN 978-0521861472.
• Brown, Jonathan A. C. (2014). Misquoting Muhammad: The Challenge and Choices of Interpreting the Prophet's Legacy. Oneworld Publications. ISBN 978-1780744209.
• Ridgeon, Lloyd (2003). Major World Religions: From Their Origins to the Present. Routledge. ISBN 978-0415297967.
• Dutton, Yasin (1999). The Origins of Islamic Law: The Qurʼan, the Muwaṭṭaʼ and Madinan ʻAmal.
• Haddad, Gibril F. (2007). The Four Imams and Their Schools. Muslim Academic Trust, London.
• Pouwels, Randall L. (2002). Horn and Crescent: Cultural Change and Traditional Islam. Cambridge University Press. ISBN 978-0521523097.
• Christelow, Allan (2000). Levtzion, Nehemia; Pouwels, Randall (eds.). "Islamic Law in Africa," in The History of Islam in Africa. Ohio University Press. ISBN 978-0821412978.
• Zayn Kassam; Bridget Blomfield (2015). «Remembering Fatima and Zaynab: Gender in Perspective». In Farhad Daftory (ed.). The Shi'i World. I. B. Tauris Press.