25. september - Wikipedia, frjálsa alfræðiritið

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

25. september er 268. dagur ársins (269. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 97 dagar eru eftir af árinu.

• 1066 - Haraldur harðráði féll í orrustunni við Stafnfurðubryggju.
• 1396 - Orrustan við Níkópólis. Her Ottómana vann sigur á herliði frá Ungverjalandi, Frakklandi, Heilaga rómverska keisaradæminu, Englandi og Vallakíu, undir stjórn Sigmundar Ungverjalandskonungs. Þetta var síðasta stóra krossferð miðalda.
• 1513 - Vasco Núñez de Balboa sá Kyrrahafið frá vesturströnd Panama.
• 1555 - Ágsborgarfriðurinn var undirritaður.+
• 1598 - Orrustan við Stångebro: Menn Karls hertoga unnu sigur á liði Sigmundar Vasa sem hrökklaðist til Póllands frá Svíþjóð.
• 1604 - Orrustan við Weissenstein: Svíar biðu ósigur fyrir Pólsk-litháíska samveldinu, þrátt fyrir að vera með meira lið.
• 1654 - Grímur Jónsson var brenndur á báli fyrir galdur í Trékyllisvík á Ströndum. Fimm dögum fyrr höfðu Þórður Guðbrandsson og Egill Bjarnason verið brenndir þar fyrir sömu sakir.
• 1850 - Fyrsta heildarlöggjöf um erfðir gekk í gildi á Íslandi og samkvæmt henni skyldu dætur njóta sama réttar til arfs og synir.
• 1903 - Íslandsbanki var settur á stofn.
• 1911 - Hafnaboltaleikvangurinn Fenway Park var opnaður í Boston.
• 1939 - Bresk njósnaflugvél nauðlenti á Raufarhöfn.
• 1958 - Varðskipin Óðinn og María Júlía tóku togarann Paynter við ólöglegar veiðar og var þetta fyrsti togarinn sem tekinn var innan tólf mílna markanna nýju. Honum var sleppt aftur að skipun dómsmálaráðuneytisins.
• 1972 - Norðmenn höfnuðu inngöngu í ESB í þjóðaratkvæðagreiðslu.
• 1975 - Lagarfossvirkjun var vígð og tvöfaldaðist raforkuframleiðsla í Austfirðingafjórðungi er hún tók til starfa.
• 1976 - Hljómsveitin U2 var stofnuð í Dublin á Írlandi.
• 1978 - 144 létust þegar Boeing 727-farþegaþota, PSA flug 182, rakst á litla einkaflugvél og hrapaði við San Diego í Kaliforníu.
• 1982 - Um 400.000 manna mótmælaganga í Tel Aviv krafðist afsagnar Menachem Begin vegna framgöngu Ísraelshers í Líbanon.
• 1987 - Mongstadhneykslið: Statoil tilkynnti að framkvæmdir við olíuhreinsistöð í Mongstad færu 3,8 milljarða fram úr áætlun.
• 1996 - Síðasta þvottahúsi Magdalenusystra var lokað á Írlandi.

• 2000 - Vala Flosadóttir hlaut bronsverðlaun í stangarstökki á Ólympíuleikunum í Sydney í Ástralíu.
• 2002 - Vitimatvikið: Stór vígahnöttur sprakk yfir Síberíu.
• 2003 - Jarðskjálfti sem mældist átta stig á Richter reið yfir eyjuna Hokkaídó.
• 2008 - Kínversku mönnuðu geimflauginni Shenzhou 7 var skotið á loft.
• 2009 - Eldur kom upp í Höfða í Reykjavík.
• 2010 - Bolungarvíkurgöng voru opnuð.
• 2015 - Sjálfbærnimarkmiðin voru samþykkt á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna.
• 2017 - Íbúar Íraska Kúrdistan samþykktu sjálfstæði í umdeildri þjóðaratkvæðagreiðslu.
• 2021 – Alþingiskosningar voru haldnar á Íslandi. Ríkisstjórn Vinstri grænna, Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins hélt þingmeirihluta og Framsóknarflokkurinn bætti við sig fimm þingmönnum.
• 2022 - Hægriöfgaflokkurinn Bræður Ítalíu varð stærsti flokkurinn á ítalska þinginu með fjórðung þingsæta.

• 1613 - Claude Perrault, franskur arkitekt og náttúrufræðingur (d. 1688).
• 1644 - Ole Rømer, danskur vísindamaður (d. 1710).
• 1683 - Jean-Philippe Rameau, franskt tónskáld (d. 1764).
• 1694 - Henry Pelham, forsætisráðherra Bretlands (d. 1754).
• 1852 - Gestur Pálsson, íslenskur rithöfundur (d. 1891).
• 1881 - Lu Xun, kínverskt skáld, rithöfundur, ritstjóri, þýðandi. Talinn meðal merkari kínverskra rithöfunda á 20. öld. (d. 1936)
• 1896 - Sandro Pertini, forseti Ítalíu (d. 1990).
• 1896 - Helgi Tómasson, íslenskur læknir (d. 1958).
• 1897 - William Faulkner, bandarískur rithöfundur og nóbelsverðlaunahafi (d. 1962).
• 1906 - Dímítríj Sjostakovítsj, rússneskt tónskáld (d. 1975).
• 1922 - Hammer DeRoburt, nárúskur stjórnmálamaður (d. 1992).
• 1932 - Adolfo Suárez, forsætisráðherra Spánar (d. 2014).
• 1936 - Moussa Traoré, forseti Malí (d. 2020).
• 1938 - Giuseppe Merisi, ítalskur biskup.
• 1938 - Jonathan Motzfeldt, forsætisráðherra Grænlands (d. 2010).
• 1944 - Michael Douglas, bandarískur leikari.
• 1947 - Guðmundur Sigurjónsson, íslenskur stórmeistari í skák.
• 1949 - Pedro Almodóvar, spænskur leikstjóri.
• 1951 - Mark Hamill, bandarískur leikari og uppistandari.
• 1952 - Christopher Reeve, bandarískur leikari (d. 2004).
• 1954 - Bera Nordal, íslenskur listfræðingur.
• 1955 - Karl-Heinz Rummenigge, þýskur knattspyrnumaður.
• 1960 - Shinji Tanaka, japanskur knattspyrnuleikari.
• 1962 - Ales Bjaljatskí, hvítrússneskur aðgerðasinni.
• 1963 - Mikael Persbrandt, sænskur leikari.
• 1965 - Kenta Hasegawa, japanskur knattspyrnumaður.
• 1965 - Scottie Pippen, bandarískur körfuknattleiksmaður.
• 1968 - Jóhann Hollandsprins (d. 2013).
• 1968 - Will Smith, bandarískur leikari.
• 1969 - Catherine Zeta-Jones, velsk leikkona.
• 1969 - Dofri Hermannsson, íslenskur leikari og stjórnmálamaður.
• 1972 - Kim Grant, ganverskur knattspyrnumaður.
• 1978 - Erla Hlynsdóttir, íslensk blaðakona.
• 1980 - Pawel Bartoszek, íslenskur stjórnmálamaður.
• 1983 - Yuhei Tokunaga, japanskur knattspyrnuleikari.
• 1984 - Atli Már Gylfason, blaðamaður og plötusnúður.
• 1986 - Jóhanna Vala Jónsdóttir, íslensk fegurðardrottning.

• 1066 - Haraldur harðráði, Noregskonungur (f. 1015).
• 1185 - Lúsíus 3. páfi.
• 1534 - Klemens 7. páfi (f. 1478).
• 1617 - Yōzei annar Japanskeisari (f. 1572).
• 1630 - Ambrogio Spinola, ítalskur herforingi (f. um 1569).
• 1666 - Abbas 2., persneskur keisari Safavídaríkisins (f. 1633).
• 1792 - Adam Gottlob Moltke, danskur greifi (f. 1710).
• 1849 - Johann Strauß eldri , austurrískt tónskáld (f. 1804).
• 1931 - Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff, þýskur fornfræðingur (f. 1848).
• 1970 - Erich Maria Remarque, þýskur rithöfundur (f. 1898).
• 1980 - John Bonham, enskur trommuleikari (f. 1948).
• 1983 - Gunnar Thoroddsen, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1910).
• 1983 - Leópold 3. Belgíukonungur (f. 1901).
• 2007 - Nobuo Matsunaga, japanskur knattspyrnuleikari (f. 1921).
• 2005 - Uri Bronfenbrenner, bandarískur sálfræðingur (f. 1917).
• 2008 - Horatiu Radulescu, rúmenskt tónskáld (f. 1942).
• 2008 - Derog Gioura, nárúskur stjórnmálamaður (f. 1931).
• 2011 - Wangari Maathai, kenískur líffræðingur (f. 1940).