ბზიფის ქედი - ვიკიპედია
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
| ბზიფის ქედი | |
|---|---|
 ბზიფის ქედი | |
| კოორდინატები: 43°18′38″ ჩ. გ. 40°42′42″ ა. გ. / 43.310778° ჩ. გ. 40.711778° ა. გ. | |
| ქვეყანა |  საქართველო
|
| ტერიტორიული ერთეული | აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა |
| უმაღლესი წერტილი | კაპიშისტრა |
| სიმაღლე | 3156 მ |
| სიგრძე | 75 კმ |
| სიგანე | 26 კმ |
| ამგებელი ქანები | პორფირიტი, კირქვა |
| |
|
ბზიფის ქედი — ქედი საქართველოში, აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში. წარმოადგენს კავკასიონის სამხრეთ გვერდით ქედს, რომელიც მთავარ წყალგამყოფ ქედს გამოეყოფა მდინარეების ბზიფისა და ჩხალთის სათავეებთან.[1]
მიმართულია ზოგადად დასავლეთისაკენ და ბოლოვდება ბზიფის მარცხენა სანაპიროზე, მდინარე გეგის შესართავსა და სოფელ კალდახვარს შორის. სიგრძე დაახლოებით 75 კმ, სიგანე 26 კმ-მდეა. უმაღლესი წერტილია მწვერვალი კაპიშისტრა (3156 მ). მაღალი მწვერვალებია: ძიშრა (2623 მ), ახიბოხი (2515.6 მ), აკუგრა (2511 მ), ხიფსთა (2494 მ), ჭიფშირა (2380 მ), მუხურიშხა (2207 მ), აბაი (2188 მ) და სხვა. უღელტეხილებიდან მნიშვნელოვანია: აჭავჭარა (1795 მ) და დოუ (1390 მ). ბზიფის ქედის ჩრდილო ფერდობზე თანამედროვე მყინვარებია.[1]
ბზიფის ქედი იყოფა სამ ნაწილად. აღმოსავლეთი ნაწილი უმაღლესია, აგებულია ბაიოსური პორფირიტული წყებით, დაფარულია თანამედროვე მცირე მყინვარებით, ძველი გამყინვარების მკაფიო წარმონაქმნებით, შემოსილია ალპური მდელოებით. შუა ნაწილი უდაბლესია, აგებულია იურული წყებებით, დაფარულია ტყეებით. დასავლეთი ნაწილი შუალედური სიმაღლისაა (მთა ჯიშრა), აგებულია ქვედაცარცულ-ზედაიურული კირქვებით. ემჩნევა ძველი გამყინვარების ნიშნები. ინტენსიურადაა დაკარსტული, მოკლებულია ზედაპირულ ჰიდროგრაფიულ ქსელს.[1]
ბზიფის ქედის აღმოსავლეთ განშტოებას წარმოადგენს აფხაზეთის ქედი ანუ ჩხალთის ქედი, რომელიც გადაჭიმულია კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფის პარალელურად. ბზიფის ქედის სამხრეთ მთისწინეთში, ივერიის მთის ჩრდილო კალთაზე, ზღვის დონიდან 220 მ სიმაღლეზე, მდებარეობს ახალი ათონის მღვიმე, რომლის სიგრძეა 3285 მ. ძინის უღელტეხილთან, ზღვის დონიდან 1975 მ-ზე მდებარეობს თოვლიანი უფსკრული, რომლის სიღრმე 1760 მ-ს შეადგენს.[1]
ბზიფის ქედის სამხრეთ კალთებიდან სათავეს იღებს მდინარე კელასური, კარსტული მდინარე მჭიშთა, ხოლო აღმოსავლეთი კალთიდან მდინარე ააფსთა. ქედის ჩრდილო კალთაზეა მთის ტბა ფსიკვა, რომლის მაქსიმალური სიღრმე 15,5 მ-ს აღწევს.[2][3]
ბზიფის ქედის კალთები და ნაწილობრივ თხემიც 1800-2000 მ სიმაღლემდე ტყის უხვი მცენარეულობით არის შემოსილი; გაბატონებულია ფართოფოთლოვანი და წიწვოვანი ტყე. თხემზე ალპური მდელოებია.[4]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 ლევან მარუაშვილი, ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, , 1997. — გვ. 422.
- ↑ Апхазава И. С. Озера Грузии, Тб., 1975
- ↑ უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი
- ↑ მარუაშვილი ლ. საქართველოს ფიზიკური გეოგრაფია. თბილისი, საქ.: ცოდნა, გვ. 120, თბ. 1964.