Basa Kumoring - Wikipidiya

Halaman suratan hasa uwat dilom osay ruwa huruf atawa lobih.

Latin

Arab

Komering
Basa Kumoring باس كوموريڠ
Pangucapan	[baˈsa ku.mo.ɣiŋ]
Tipakay di	Indonesia
Wilayah	Sumatera Hulu
Etnik	Kumoring
Jumlah panutur	(470.000 cited 2000 sensus)[1]
Kaluwarga basa	Austronesia Malayu-Pulinisiya Lampungik Komering
Sistim tulisan	Lampung (payja, tarutama untuk diyalik Kumoring Hulu (unggak)) Latin (ganta rik kalamonan) Kumoring (ganta rik cutik, biyasona untuk diyalik Komering Ilir (liba)) Jawi (ganta rik cutik)
Status resmi
Tiakui sabagay basa minoritas di	Sumatera Hulu
Kode basa
ISO 639-3	kge
Glottolog	kome1238
Suratan hasa buisi simbul-simbul fonetik IPA. Makka dukungan rendering say bonor, Niku mangkali ngaliyak tanda tanya, kutak-kutak, atawa simbul barihna alih-alih huruf Unicode. Untuk panduwan pangantak tentang simbul-simbul IPA, liyak Katulungan:IPA.

Basa Kumoring atawa Basa Komering^[2][3] joda da basa say dipakay bak Jolma Komering say ngaman di Ogan Komering Raya (Kabupaten Ogan Komering Ulu Timur, Kabupaten Ogan Komering Ilir, Kabupaten Ogan Komering Ulu, rik Kabupaten Ogan Komering Ulu Selatan).^[4][5]

Lokasi rik Klasifikasi

Basa Kumoring sa tituturko di daerah Ogan Komering Raya say buhorti tituturko di 4 kabupaten say uwat di hulu Pulimbang, 4 kabupaten sina joda da Kabupaten Ogan Komering Ilir (OKI), Ogan Komering Ulu Timur (OKU Timur), Ogan Komering Ulu Selatan (OKU Selatan), rik Ogan Komering Ulu (OKU). Basa Kumoring sa tikuruk dilom Rumpun basa Austrunisiya say ngaliyu'i cabang Bahasa Lampung rik Melayu Polinesia.

Huruf

Dilom satijang sajarah Basa Kumoring, tolu tulisan kok tipakay untuk nulisko basa sija, say sipa Huruf Komering atawa Aksara Surat Ulu Komering kok saka tipakay, raduna tulisan Arab Melayu/Jawi tipakay sa'uni panyebaran agama Islam di tanoh Kumoring. Say tarakhir joda da huruf Latin say sipa samenjak Indonesia mardeka huruf hasa kok sacara luwas tipakay sampay-sampay kaunyin basa ngalih makay huruf Latin katimbang aksara daerah masing-masing, say jadina aksara-aksara daerah sina posisina ngalih jadi tisingkirko bak Alfabet Latin sa.

Alfabet Latin

Huruf	Pangucapan	IPA
A	A	[a]
B	Bi	[b]
C	Ci	[t͡ʃ]
D	Di	[d]
E	E/I	[e/ɛ/ə/i]
F	Ef/Ep	[f/p]
G	Gi	[ɡ]
H	Ha	[h]
I	I	[i]
J	Ji	[d͡ʒ]
K	Ka	[ʔ/k]
L	El	[l]
M	Em	[m]
N	En	[n]
O	O	[o]
P	Pi	[p]
Q	Qiyu	[q/k]
R	Er	[ɣ/r]
S	Es	[s]
T	Ti	[t]
U	U	[u]
V	Vi	[v/p]
W	Wi	[w]
X	Eks	[ks]
Y	Yi	[j]
Z	Zed	[z]
Ng	Eng	[ŋ]
Ny	Nya	[ɲ]
Kh	Kha	[x]
Sy	Sya	[ʃ]

Arab

Huruf	Pangucapan	IPA
ا	Alif	[a/ə]
ب	Ba	[b]
ت	Ta	[t]
ث	Tsa	[s]
ج	Jim	[d͡ʒ]
ح	Ha	[h]
خ	Kho	[x]
د	Dal	[d]
ذ	Zal	[z]
ر	Ro	[r]
‌‌ ز	Zay	[z]
س	Sin	[s]
ش	Syin	[ʃ]
ص ‌	Sod	[s]
ض	Dod	[d]
ط	To	[t]
ظ	Zo	[z]
ع	ayn	[ʔ]
غ	Ghayn	[ɣ]
ف	Fa	[f]
ق	Qof	[q]
ك	Kaf	[k]
ل	Lam	[l]
م	Mim	[m]
ن	Nun	[n]
و	Waw	[w/u/o]
ه/ه‍	Ha	[h]
لا	Lam Alif	[l]
ء	Hamzah	[ʔ]
ي	Ya	[j/i/e/ɛ]
چ	Ca	[t͡ʃ]
ڤ	Pa	[p]
ڬ/گ	Ga	[ɡ]
ڠ	Nga	[ŋ]
ڽ/ݧ	Nya	[ɲ]
ۏ	Va	[v]
ة	Ta Marbutoh	[t]

Catatan

• Dilom basa Kumoring sa huruf /E/ jarang tipakay kacuwali di pira ngabungkal diyalek, rik untuk kata injaman jak Bahasa Indonesia atawa Basa barihna.

• Jolma Kumoring rik Melayu Palembang uwat ciri khas say sipa mak panday ngucakko /r/ sacara jolas, tapi kadongihanna juk bunyi /ɣ/ atawa dilom bahasa Arab tiwakilko bak huruf /غ/ walawpun uwat samungkal ruwa diyalek say panday ngucakko huruf R sacara jolas, cuntuhna diyalek Kutabumi.

• Jolma Kumoring jarang munih ngucakko huruf /f/ atawa /v/ karuwana goh-goh da tibaca /p/.

• Di akhir kata huruf /k/ kalamonan tiucakko sabagay glottal stop /ʔ/ rik /k/ diwik bih uwat di kata-kata titamtu, kacuwali di pangkal kalimat rik tongah kalimat /k/ matuh tiucakko sabagay /k/.

Fonologi

Konsonan

	Labial	Alveolar	Palatal	Velar	Glottal
Nasal	m	n	ɲ	ŋ
Plosive/ Affricate	voiceless	p	t	tʃ	k	ʔ
voiced	b	d	dʒ	ɡ
Fricative		s			h
Lateral		l
Trill		r
Approximant	w		j

Frikatif busuwara "z" uwat munih, tapi bih sabagay bak jak kata pinjaman asing.

Vokal

	Front	Central	Back
Close	i		u
Mid			o
Open		a

Cuntuh Tulisan

UDHR pasal 1

Di bah sa uwat ruwa cuntuh tulisan dilom basa Kumoring say makay teks UDHR pasal 1 say titulis dilom ruwa sistem tulisan say kok jak tipakay untuk nulisko Basa Komering joda da Tulisan Jawi, Alfabet Latin, rik Transliterasi IPA juk sa cuntuhna;

• Latin

Kaunyin jolma tilahirko mardeka rik uwat pi'il rik hak-hak sai goh-goh. Tiyan tiunjuk akal pikiran rik hati nurani mari tiyan dapok nyampur rik sai barihna dilom semangat bukolpah.

• IPA

kaʔuɲin d͡ʒolma tilaˈhiɣko maɣdeka ɣiʔ uwat piʔil ɣiʔ haʔ-haʔ saj ɡoh-ɡoh. tijan tiʔund͡ʒuʔ akal pikiˈɣan ɣiʔ hati nuɣani maɣi tijan dapoʔ ɲampuɣ ɣiʔ saj baɣihna diˈlom səˈmaŋat buˈkolpah.

• عرب/Arab

• Horti (Palembang)

Galo-galo uwong metu ke dunio bebas, ngan kehormatan dan hak-hak yang samo pulo. Galo-galonyo la dienjuk akal utak jugo raso ati, kendaknyo tu gawe sesamo laennyo pecak wong seduluran.

• Horti (Indonesia)

Semua orang dilahirkan merdeka dan mempunyai martabat dan hak-hak yang sama. Mereka dikaruniai akal dan hati nurani dan hendaknya bergaul satu sama lain dalam semangat persaudaraan.

• Horti (Inggris)

All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.

Si Pahit Lidah

• Latin

Paija, hurik da maranai sai golarna Serunting. Suatu harani Serunting kahwin rik morli ditiuh na. Morli tiyuh sina ho uwat adik golarna Arya Tebing. Arya Tebing rik Serunting ngaduh kobun sai borak, kobun sina tibagi jadi rua. Suatu harani Arya Tebing tihuwang ngaliak kulak emas di kobun na, Tapi di bagian Serunting bih ditumbuhi kulak biaso.

• Arab Jawi

• IPA

/paid͡ʒa huɣiʔ da maɣanai sai ɡolaɣna səɣuntiŋ. suwatu haɣani səɣuntiŋ kahwin ɣiʔ moɣli di tijuh na. moɣli tijuh sina ho uwat adiʔ ɡolaɣna aɣja tɛbiŋ. aɣja tɛbiŋ ɣiʔ səɣuntiŋ ŋɡaduh kobun sai boɣaʔ kobun sina tibaɡi d͡ʒadi ɣuwa. suwatu haɣani aɣja tɛbiŋ tihuwaŋ ŋalijaʔ kulaʔ əmas di kobun na tapi di baɡian səɣuntiŋ bih ditumbuhi kulaʔ biaso/

Liyak Munih

• Rumpun basa Lampung
  • Basa Lampung Api
  • Basa Lampung Nyo
• Basa Palimbang

Rujukan