Krypton - Wikipedia
Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
![]() | |
![]() | |
Ensampel a |
Elven gymyk, gass, atmophile element ![]() |
---|---|
Furvell gymyk |
Kr ![]() |
Dydhyas diskudhans |
1898 ![]() |
Niver atomek |
36 ![]() |
Aray an elektrons |
1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p⁶, [Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p⁶ ![]() |
Elektronegedhegedh |
3 ![]() |
Rann a |
period 4, bagas 18 ![]() |
![]() |
Elven gemyk ew krypton, niver 36 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh gemyk ew Kr. An hanow a dheu dhort an ger Greka kryptos, ow styrya kudhys. Diskudhys re beu krypton en ayrgylgh an planet Meurth.
Nag eus radn dhe krypton e'n korf denel. Woja diskudha heliom hag argon, William Ramsay (1852-1916) a berderas ev dhe dhiskudha bagas nowydh a elvednow. Ev a dhallathas hwila anjei gen y skoodhyer, Morris William Travers (1872-1961). Woja eksamnya 15 liter a argon tednys dhort an ayr, anjeii a enyshas 25ml a gass avel remenat. Dhort y spektrum, anjei a wrug ajon hy bos elven nowydh. Usys ew rag gul golowys sketh, war y honan gen golow medhel purpur, po gen gassys erel rag treylya aga liwyow, en bollennow lughes skavder ughel ha laserow. Na wra krypton dasoberi gen elvednow erel.
Poos atomek krypton ew 83.80, y boynt teudhi ew -157°C ha'y boynt bryjyon ew -52°C. Y dhosedh ew 3.7 gramm an liter. Gass diliw anvlasus ew krypton. Ema dhe krypton hwegh isotop naturel, bes ema dasoberoryon nuklerek ha gweythvaow dasdhyghtyans kunys nuklerek ow livra krypton-85 radyoweythresek dhe'n ayrgylgh. Studhyes veu levels an isotop dres an Vresel Yeyn gen an West awos ev dhe dhiskwedhes pygebmys daffar nuklerek o dyghtyes gen an Kesunyans Sovyetek.
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.