Brüs - Wikipedia
![]() |
«Sa 'l plangg i brüsasch, al grigna i pus'ciavin.» |
Brüs Comun | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
![]() | ||||
Dats aministrativ | ||||
Nom ofiçal | Brusio | |||
Stat | Svìzzera | |||
Canton | Grison | |||
Distret | Bernina | |||
Lengue ofiçai | lèngua italiana | |||
Politega | ||||
Sindeg | ||||
Orgen lejislativ | Consili comunal | |||
Territore | ||||
Coordinade | 46°15′19.62″N 10°07′08.33″E / 46.25545°N 10.11898°E | |||
OSM | 1684052 | |||
Voltituden | 780 e 1042 m s.l.m | |||
Superfix | 46,29 km² | |||
Abitants | 1 114 ab. (31 dicember 2018) | |||
Densitaa | 24.07 ab./km² | |||
Confin | Pusc'ciâf, Vila de Tiran, Tej, Verv, Bianzun, Ciür, Tiràn e Grosut | |||
Fus orari | ||||
Varie | ||||
Prefiss | 081 | |||
Codex postal | 7744, 7747, 7748 e 7743 | |||
Sigla autom. | GR | |||
Cl. climatega | ||||
Cl. sismega | ||||
Localizazion | ||||
![]() | ||||
Sit istituzional |
Brüs (inscì anca in tudesch istoregh; italian: Brusio; rumanc: Brüsch) a l'è un cumün sgüisser del distret de Bernina, in del Cantun Grisun. Al gh'ha pü u manch 1101 abitant e una süperfis de 46.29 km², e al se tröva a una altitüden de 780 meter sura 'l nivel del mar.
El cumün de Brüs a l'è tacaa ai cumün de Bianzon (IT-SO), Sciür (IT-SO), Grosott (IT-SO), Pus'ciaf, Tej (IT-SO), Tiran (IT-SO), Verv (IT-SO), Villa de Tiran (IT-SO).
Brüs l'è numenaa per la prima volta in de l'ann 1106 col nomm de Bruse. [1]
L'andament istoregh de la pupulaziun de Brüs l'è indicaa in de la tabela chi de suta:[1]
ann | pupulaziun |
---|---|
1803 | 620 |
1850 | 1,000 |
1900 | 1,199 |
1950 | 1,528 |
1960 | 1,445 |
1970 | 1,344 |
1980 | 1,258 |
1990 | 1,220 |
2000 | 1,202 |
- Al can al sbraja indónd ca 'l maja.
- Al cünta nogót a zifulà, sa l'asan al vòl miga bev.
- A li cavri, fina in giügn, dagan un pügn.
- A li femni bögna miga ga dumandà quancc ann li gh'hann.
- Al sul da fevré al mena al carné.
- Chi gh’ha tort, crida plü fort.
- Cura ca 'l ciel al fa la lana, l'aqua l'è miga luntana.
- Cura ca 'l Frantalun mét sü 'l capel, via la falsc e scià 'l restel.
- Dal früt sa conóss la planta.
- Guardévas da l'ann bisest e da quel che ch'i ven apress.
- I bun amis i henn rar cumè li móschi blanchi.
- La cà da l'óm l'è 'l mónd, e 'l mónd da la fémna l'è la cà.
- La castegna la gh'ha 'l pan e 'l furmagg.
- La via par rivà al cör da l'óm la passa par al ventricul.
- San Giacum e Sant'Ana, i pinciaröi gió par la cana.
- San Lurenz, li castegni cume dent.
- Sant Andrea da la barba blanca.
- Voss gh'avé tant móst? Zapa la vigna da óst.
- ↑ 1,0 1,1 Brusio in Todesch, Franzes e Italian in ligna al Dizionari Stòrigh da Svízzera.
- ↑ VSI - Vocabolario dei dialetti della Svizzera Italiana, Lügan/Belinzona, 1953
![]() |
Distret del Canton Grison | ![]() |
---|---|---|
Albula • Bernina • Hinterrhein • Imboden • Inn • Landquart • Malögia • Moesa • Plessur • Prättigau/Davos • Surselva |