mk.wikipedia.org

Википедија

Избрана статија за оваа седмица

Познати објекти во Кајперовиот Појас надвор од орбитата на Нептун. (скала во астрономски единици)
Познати објекти во Кајперовиот Појас надвор од орбитата на Нептун. (скала во астрономски единици)

Кајперов Појас — голем прстен од „отпад“ или околуѕвезден диск кој се наоѓа во надворешниот Сончевиот Систем, кој се протега од орбитата на Нептун на 30 астрономски единици (AU) до околу 50 ае од Сонцето. Тој е сличен на Астероидниот појас, но е далеку поголем - 20 пати поширок и 20–200 пати помасовен. Како и астероидниот појас, тој главно се состои од мали тела или остатоци од времето кога се формирал Сончевиот Систем. Додека многу астероиди се составени првенствено од карпи и метал, повеќето објекти на Кајперовиот Појас се составени главно од замрзнати испарливи материи (наречени „мразови“), како што се метан, амонијак и вода. Кајперовиот Појас е дом на три објекти идентификувани како џуџести планети од страна на Меѓународниот астрономски сојуз: Плутон, Хаумеја и Макемаке. Некои од месечините на Сончевиот Систем, како што се Тритон на Нептун и Феба на Сатурн, можеби потекнуваат од регионот.

Кајперовиот Појас го добил името по холандскиот астроном Џерард Кајпер, иако тој не го предвидел неговото постоење. Во 1992 година била откриена мала планета, наречена 15760 Албион, првиот објект на Кајперовиот Појас по Плутон и Харон. Од неговото откритие, бројот на познати објекти од Кајперовиот Појас (ОКП) се зголемил на над илјада, а повеќе од 100.000 со над 100 километри во пречник се смета дека постојат. Првично се сметало дека Кајперовиот Појас е главното складиште за периодични комети, оние со орбити кои траат помалку од 200 години. Проучувањата од средината на 1990-тите покажале дека појасот е динамички стабилен и дека вистинското место на потекло на кометите е расеаниот диск, динамички активна зона создадена од движењето на Нептун нанадвор пред 4,5 милијарди години; расеаните објекти како што е Ерида имаат екстремно ексцентрични орбити кои ги носат до 100 AU од Сонцето. (Дознајте повеќе...)

Слика на денот


Школки од видот Nassarius arcularia собрани во Мадагаскар.

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Венера
Венера

На денешен ден…

Денес е 11 февруари 2025 г.

Настани:

660 п.н.е.  Според преданијата, царот Џиму ја основал Јапонија. Денес е Ден на државноста на Јапонија.
55  Синот и престолонаследник на царот Клавдиј, Тибериј Клавдиј Цезар Британик, умрел под мистериозни околности во Рим. Неговата смрт го отворила патот на Нерон кон престолот.
1531  Хенри VIII станал поглавар на Англиканската црква.
1919  Фридрих Еберт е избран за прв претседател на Германија.
1929  Со потпишувањето на Латеранскиот договор меѓу папата Пиј XI и Италија, основана е ватиканската држава. Државата Ватикан се наоѓа во центарот на Рим, оградена со ѕидини и зазема површина од 44 хектари и има 3000 жители. Ватикан има своја радиостаница, телеграфска и поштенска служба, монетарен систем и железничка станица. Врховната власт ја има папата, а политичките работи ги врши државен секретар.
1945  Во Јалта на Крим, е завршена Кримската конференција на која шефовите на владите на трите големи сили на антихитлеровската коалиција, Сталин (СССР), Рузвелт (САД) и Черчил (Велика Британија), ги усогласија воените планови за окончување на војната против Германија и Јапонија. Притоа усвоија резолуција за „ослободена Европа“ и се договорија за основање „општа меѓународна организација за мир и безбедност“ во светот - Обединетите нации.
1990  Нелсон Мандела е ослободен од затворот Виктор Верстер околу Кејптаун, Јужна Африка, каде што поминал 27 години како политички затвореник.
1997  Спејс шатлот „Дискавери“ е лансиран во мисија за поправка на „Хабл“.

Родени:

1800  Вилијам Фокс Талбот — англиски пионер во фотографијата.
1847  Томас Алва Едисон — американски техничар и пронаоѓач.
1902  Арне Јакобсен — дански архитект.
1935  Џин Винсент — американски рокенрол музичар.
1936  Берт Рејнолдс — американски глумец.
1944  Лордан Зафрановиќ — хрватски режисер.
1953  Александар Генис — руско-американски писател.
1954  Злата Петковиќ — српска глумица.
1959  Милко Симовски — македонски фудбалер.
1962  Шерил Кроу — американска поп-рок музичарка.
1964  Семир Туце — босански и југословенски фудбалер.
1967  Чиро Ферара — италијански фудбалер.
1969  Џенифер Анистон — американска глумица.
1974  Себастјен Ино — француски велосипедист.
1981  Хуан Хосе Кобо — шпански велосипедист.
1981  Ариц Адуриз — шпански фудбалер.
1983  Рафаел ван дер Варт — холандски фудбалер.
1984  Марко Маркато — италијански велосипедист.
1991  Никола Миротиќ — црногорско-шпански кошаркар.
1994  Роман Зобнин — руски фудбалер.
1996  Лукас Тореира — уругвајски фудбалер.
1996  Јонатан Та — германски фудбалер.
1996  Данил Медведев — руски тенисер.
2001  Брајан Хил — шпански фудбалер.

Починале:

1650  Рене Декарт — француски филозоф, математичар и физичар.
1935  Германос Каравангелис — грчко духовно лице.
1948  Сергеј Ејзенштејн — советски режисер.
1953  Урош Предиќ — српски сликар.
1963  Силвија Плат — американска поетеса.
1974  Владимир Смирнов — руски и советски математичар.
1985  Хенри Хатавеј — американски филмски режисер.
1993  Десанка Максимовиќ — српска поетеса.
2000  Роже Вадим — француски филмски режисер.
2012  Витни Хјустон — американска поп-пејачка.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области

  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич