Филип Ворен Андерсон — Википедија

Од Википедија — слободната енциклопедија

Филип Ворен Андерсон
Роден(а)	13 декември 1923 (101 г.) Индианаполис, САД
Националност	Американец
Полиња	Физика
Установи	Белови лаборатории Принстон Кембрички универзитет
Образование	Харвард Американски поморска истражма лабораторија
Докторски ментор	Џон Хазбрук ван Флек
Поважни награди	Баклиева награда (1964) Нобелова награда за физика (1977) Национален медал за наука (1982)

Филип Ворен Андерсон (англиски: Philip Warren Anderson 13 декември 1923 - 2020) — американски физичар и добитник на Нобелова награда за физика. Андерсон има големи придонеси и во теориите за локализација, антиферомагнетизмот, нарушувањето на симетријата, високотемпературна суперпроводливост и за филозофијата на науката низ неговите записи за емергенцијата.^[1]

Андерсон е роден во Индианаполис, Индијана и израснал во Урбана, Илиноис. Тој дипломирал во месното училиште во Урбана во 1940 година. Подоцна, тој се запишал на Харвард на додипломски и подипломски студии, каде за време на војната работел во Американската поморска истражна лабораторија. додека бил дипломец ментор му бил Џон Хазбрук ван Флек.

Од 1949 до 1984 година тој работел за Беловите лаборатории во Њу Џерси, каде раотл на ралични проблеми кај кондензирана материја. За време на овој период тој ја равива т.н. Андерсонова локализација (идејата била дека издолжените состојби можат да се локализираат со присуство на неред во системот), го измисил Андерсоновиот хамилтонијан, кој го опишува месното заемодејство електроните кај преодните метали, го развил денес познатиот „Хигсовиот“ механизам за создавање на масата кај елементарните честички, го создал псевдоспинскиот пристап до BCS теоријата на суперпроводливоста, има направено истражувања во областа на не-S брановото спарување (оние за нарушување на симетријата и микоскопскиот механизам) кај супертечниот He3, и помогнал да се основа областа на вртежните-стакла. Тој бил избран за член на Американската академија на уметностите и науките во 1963 година.^[2]

Од 1967 до 1975 година, Андерсон бил и професор по теориска физика на Кембричкиот универзитет. Во 1977 година Андерсон бил награден со Нобелова награда за физика за неговите истражувања на електронската структура на магнетните и неуредните системи, кои овозможиле развој на електронското прекинување и мемориските направи кај сметачите. Коистражувачите Невил Франсис Мот и Џон Хазбрук ван Флек ја поделиле Нобеловата награда. во 1982 година, бил награден со Национален медал за наука. Тој се пензионирал од Беловите лаборатории во 1984 година и денес е Џозеф Хенриев професор по физика, во пензија на Принстон.

Андерсоновите Концепти на цврстите тела (Concepts of Solids), Основни поими во физиката на кондензираната материја (Basic Notions of Condensed Matter Physics) и Теоријата на суперпроведливоста на високо-Tc купрати (The Theory of Superconductivity in the High-Tc Cuprates). Андерсон моментално е член на одборот на советници на Научници и инженери за Америка, и организација за промовирање на науката во американската влада. Тој е сертифициран првпстепен мајстор за кинеската игра Го.

Андерсон има направено важни придонеси за филозофијата на науката низ неговото објаснување на емергенцијата. Во 1972 година тој напишал мошне цитиран натпис наречен „Повеќе е поразличнп“ во кој се опфатени ограничувањата на редуктитизмот и опстојувањето на хиерархиските нивоа на науката, од која секоја побарува сопствени основни принципи за напредок.^[3]

Во 2006 година статистичката анализа на научните истражувања од Хосе Солер, кој спредува бројни наводи во трудот со бројот на цитати, го прогласил Андерсон за најкративен меѓу десетте први физичари во светот.^[4]

Андерсон е атеист^[5] и е еден од дваесетдвајцата добитници на Нобелова награда кои го потпишале Хуманистичкиот манифест.^[6]

• Anderson, P.W. (1958). „Отсуство на дифузија кај одредени случајни решетки“. Phys. Rev. American Physical Society. 109 (5): 1492–1505. Bibcode:1958PhRv..109.1492A. doi:10.1103/PhysRev.109.1492.
• P.W. Anderson (1963). „Plasmons, Gauge Invariance, and Mass“. Physical Review. 130: 439. Bibcode:1963PhRv..130..439A. doi:10.1103/PhysRev.130.439.
• Anderson, P.W.; Halperin, B.I.; Varma, C.M. (1972). „Аномалии кај нискотемператирни топлиски својства на стакла и вртежни стакла“. Philosophical Magazine. 25 (1): 1–9. Bibcode:1972PMag...25....1A. doi:10.1080/14786437208229210.
• Anderson, P.W. (1972). „Повеќе е поразлично“ (PDF). Science. 177 (4047): 393–396. Bibcode:1972Sci...177..393A. doi:10.1126/science.177.4047.393. PMID 17796623.
• Anderson, P.W. (1987). „Резонантната валетна врсковна состојба кај La₂CuO₄ и суперпроводливоста“. Science. 235 (4793): 1196–1198. Bibcode:1987Sci...235.1196A. doi:10.1126/science.235.4793.1196. JSTOR 1698247. PMID 17818979.
• Поими за теоријата на магнетизмот, Tokyo, 1954
• Концепти за цврсти тела, 1963 ISBN 981-02-3231-4
• Основни поими во физиката на кондензираната материја, 1984 ISBN 0-201-32830-5
• Кариера во теориската физика, 1994 ISBN 981-238-866-4
• Теоријата на суперпроводливоста кај високотемпературните купрати, 1997 ISBN 0-691-04365-5
• Повеќе е поразлично: Белешки од промислениот скржавец, 2011 ISBN 978-981-435012-9
• Филип Андерсон, Дејвид Пајнс, Кенет Ароу (уредник) Економијата како сложен развоен систем Архивирано на 2 јануари 2017 г., случувања во развојните патеки на светската економска работилница, одржано септември 1987 во Санта Фе, Ново Мексико ISBN 978-0-201-15685-0
• Роџер Пенроуз; Филип Андерсон. „Големото, малото и човековиот ум“, Nature 386, no. 6624, (1997): 456
• „Размислувајќи големо“ Nature. 437, no. 7059, (2005): 625
• "Brainwashed by Feynman?" Physics Today. 53, no. 2, (2000): 11
• „Сметање: решавање на проблеми во одреден временски рок“ Nature 400:6740, (1999): 115
• „Кога електронот се распаѓа - во физиката на кондензираната материја, некои честички се однесуваат како делови од електрони“ Physics Today 50:10, (1997): 42
• „Physics: The opening to complexity“ 92:15, (1995): 6653
• „Дваесет години зборувајќи еден спротуи друг: теоријата на висок Tc“ Physica 460, (2007): 3

• Anderson, P.W. (1997). THE Theory of Superconductivity in High- Cuprates. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-04365-5.
• Anderson, P.W. (1997). Basic Notions of Condensed Matter Physics. Reading: Addison-Wesley. ISBN 0-201-32830-5.
• Anderson, P.W. (1998). Concepts in Solids: Lectures on the Theory of Solids. Singapore: World Scientific. ISBN 981-02-3231-4.
• Bernstein, Jeremy (1987). Three degrees above zero: Bell Laboratories in the information age. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-32983-3.

• Philip W. Anderson, Autobiography (The Nobel Foundation, 1977, 2005). Архивирано на 2 јуни 2013 г.
• Philip Warren Anderson
• Anderson's Princeton web page
• Video clip of Philip Anderson speaking at the International Conference on Complex Systems, Hosted by the New England Complex Systems Institute (NECSI) Архивирано на 5 октомври 2011 г.
• Oral History interview transcript with Philip W. Anderson 30 March, 30 May, & 23 November 1999, American Institute of Physics, Niels Bohr Library and Archives Архивирано на 12 јануари 2015 г.
• Oral History interview transcript with Philip W. Anderson 13 July 1987, American Institute of Physics, Niels Bohr Library and Archives Архивирано на 12 јануари 2015 г.