mk.wikipedia.org

Црно Езеро (Шар Планина) — Википедија

Од Википедија — слободната енциклопедија

За други истоимени места, погледајте Црно Езеро.

Црно Езеро


Површина	34.820 м²
Должина	320 м
Ширина	238 м
Обем	969 м
Длабочина	2,2 м
Надморска висина	2.164 м
Планина	Шар Планина
Црно Езеро на Ризницата

Црно Езеро — ледничко езеро во Македонија, едно од 27. езера на Шар Планина.^[1]

Езерото се наоѓа во сливното подрачје на реката Маздрача на надморска височина од 2.164 метри и претставува второ најголемо езеро меѓу Шарпланинските езера. Истото има неправилен облик и е издолжено во насока северозапад-југоисток.^[2]^[3]

Се наоѓа во Брустовичкиот масив, на неговата јужна падина наспроти северната на која што заедно се наоѓаат Белото и Боговињското Езеро.^[4] Езерото лежи на надморска височина од 2.120 метри во карпест басен на еден цирк - длабодолинка која се наоѓа на јужната страна Бориславец (Брустовец). Длабнатината (циркот) во кој се наоѓа Црното Езер на север е ограничена од врвот Бориславец, на запад и југозапад од гребенот на висорамнината и врвот Рудока, од исток со еден гребен кој е висок 2.540 метри, а јужната страна е карпеста и безводна. На јужната страна Црното Езеро е заградено со моренски бедем висок околу 6 метри.^[3] До езерото може да се стигне по добро обележана планинарска патека која започнува од селото Ѓурѓевиште и продолжува кон врвот Рудока.

Поглед на Црното Езеро (со „опашот“ на југозападниот брег)

Поглед на Црното Езеро

Црното Езеро зафаќа површина од 33.520 м².^[5] Долго е 248, а широко 185 со обем односно должина на бреговите од 825 метри. Длабоко е колку и Боговињското Езеро- 2,20 метри.^[3] Се наоѓа на карпест басен со лесно достапни брегови, со мирни линии, со исклучок на северниот дел. Бреговите се ниски со исклучок на северниот брег каде се појавува стрмен отсек на кој има извор со вода и едно мало полуострово во вид на клин долго 40 метри.^[3] На западниот дел се наоѓа една височинка на која е доградено бачило, па поради тоа езерото е изложено на таложење на животинскиот измет поради што, овој дел од езерото до неодеамна бил нечист и каллив. Голем дел на плитоците се уништени и обраснати со шамак и други растенија.^[6] Во близина на езерото се забележуваат траги на затрупано езерце, низ чиј талог сега тече поток кој се влева во езерото.

Пред прогласувањето на новиот национален парк „Шар Планина“, во извршената студија за валоризација на паркот се дадени мерењата дека езерото има површина од 34.820 м², длабоко е 2,2 метри, долго е 320 метри, широко е 238 метри и средна широчина од 108,6 метри. Должината на бреговата линија изнесува 969 метри и има коефициент на разгранетост од 1,47.^[2]

Езерската вода е бистра со затвореносина боја.^[3] Поради поголемата длабочината и каменесто дно од далеку езерото има потемна (црна) боја, заради што е и наречено Црно Езеро за разлика од поплиткото Бело Езеро со тињесто дно. Вода добива од крајбрежните извори и од врнежи и топење на снегот,^[2] а ја губи со испарување и преку истоката наречена Матени (Матене) што се влева во реката Маздрача.^[3]^[2] Во минатото езерото било подлабоко, но со продлабочување на истоката од страна на жителите на селото Калиште, со цел да зафатат повеќе вода за наводнување, нивото на Црното Езеро, слично како Боговинското Езеро е снижено, а длабочината намалена.^[3] Поради сите овие одлики, ова езеро има голем туристички потенцијал.^[7]

Поглед на Црното Езеро
Поглед на водите на Црно Езеро со гребенот на Рудока во позадина
Поглед на Црното Езеро од височина
Водите на Црното Езеро
Поглед на Црно Езеро
Поглед на Црното Езеро со гребенот на Рудока во позадина
Црно Езеро
Водите на Црно Езеро
Поглед на Црното Езеро
Глетка од Црно Езеро
Глетка од Црно Езеро и каменестиот масив на врвот Рудока во позадина
Глетка од Црно Езеро и околните гребени на Шар Планина
Црно Езеро
Водите на Црното Езеро
Глетка на североисточниот брег на Црното Езеро

↑ Rista Nikolić: "Glacijacija Šar Planine i Koraba“, Beograd, 1912 godina.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 „СТУДИЈА ЗА ВАЛОРИЗАЦИЈА НА ШАР ПЛАНИНА“ (PDF). Министерство за животна средина. 2020. Посетено на 29 јануари 2022.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 Стојмилов, Александар (2011). Географија на Република Македонија. Скопје: Универзитет за туризам и менаџмент. стр. 208.
↑ Кузман Најденоски: „Тетово во минатото“, издание од 1964 година. Печатница „Напредок“ Тетово
↑ Живко Стефановски, Напредок Тетово, Шар Планина, стр 56-57
↑ Душан Кривокапиќ: „Шар-Планина“, издание на „Туристичка Штампа“, Белград, 1969 година
↑ Горске очи - могућности туристичке валоризације - Оливера Радуловић

Црно Езеро (Шар Планина) на Ризницата ^?

Хидрографија на Македонија

Егејски слив	Бабуна Блато Блаштица Боишка Река Бошава Брегалница Бутурица Вардар Градешка Река Дворишка Река Дошница Драгор Дуњска Река Жаба Журешница Злетовска Река Зрновска Река Јелешка Река Кадина Река Каменичка Река Коњарска Река Кочанска Река Крадешка Река Крива Лакавица Крива Река Крушевичка Река Лазечка Река Мала Река Маркова Река Оризарска Река Осојница Оча Пена Пчиња Раец Ракита Салаковска Река Слатинска Река Стара Река Струмица Тополка Треска Трновчица Турија Цветовска Река Црна Река Чеплеска Река Шемница

Јадрански слив	Жерноица Мавровска Река Мала Река Радика Рибничка Река Црн Дрим

Црноморски слив	Биначка Морава Кључевска Река Слатинска Река (Биначка Морава)

Природни	Боговинско Дојранско Караниколичко Локув Моклишко Острово Охридско Пелистерски Очи Големо и Мало Пелистерско Подгоречко Преспанско Црно

Вештачки	Беровско Водоча Глажња Глобочица Гратче Дебарско Калиманци Козјак Липковско Мавровско Мантово Матка Младост Прилепско Слатинско Стрежевско Тиквешко Турија

Мочуришта

Водопади

п р у Шар Планина

Врвови	Титов Врв (2.747) • Бакардан (2.704) • Мал Турчин (2.702) • Бориславец (2.675) • Рудока (2.658) • Пескови (2.651) • Чаушица (2.620) • Џинибег (2.610) • Трпезница (2.599) • Црн Врв (2.585) • Голема Враца (2.582) • Езерска Чука (2.582) • Езерски (2.580) • Казани (2.567) • Вртоп (2.555) • Челепински Врв (2.554) • Бистрица (2.540) • Мала Враца (2.536) • Баба Асаница (2.533) • Син Врв (2.531) • Кобилица (2.528) • Церипашина (2.525) • Пирибег (2.524) • Шилиџе (2.502) • Љуботен (2.498) • Скакало (2.494) • Залина (2.493) • Маја (2.492) • Ливадица (2.491) • Бриња Шахит (2.480) • Бури Шереметица (2.476) • Среден Камен (2.456) • Куќиногледски Врв (2.452) • Плоча (2.450) • Караникола (2.409) • Плат (2.398) • Расенгул (2.383) • Доброшки (2.370) • Шереметица (2.342) • Црн Камен (2.320) • Лера (2.197) • Јелачки Црн Врв (1.890)

Езера	Боговињско • Големо • Мало • Караниколичко • Мал Ѓол • Црн Ѓол • Скакаличко • Големо Јажинско • Мало Јажинско • Ливадичко • Горно Доброшко • Долно Доброшко • Кривошијско • Бело • Црно • Челепински • Гиноводно • Шутманско • Горно Врачанско • Долно Врачанско • Дефско • Големо Деделбешко • Мало Деделбешко • Горно Блатешко • Долно Блатешко • Црн Вир • Венечно Езеро • Шарски локви (Бозовачко Eзеро) • Други (Мало Црно Езеро)

Реки	Беловишка • Бистрица • Боговињска • Вардар • Вруточка • Врапчишка • Вратничка Река • Габровица • Голема • Дебрешка • Езерска • Јажинска • Јеловјанска • Камењанска • Кривошијска (Кривошијски Водопад) • Лешничка • Лешочка • Љубинска • Маздрача • Одранска • Пена • Петроштица • Плавска • Поника • Поројска • Растеличка • Речичка • Свињска • Слапска (Смрека) • Темишница • Улеваричка • Шарштица

Долини	Лешница • Крива Шија • Три Воде

Седла	Царево Гумно (2.319)

Туризам	Попова Шапка • Бањиче • Шарпланински куп • Лешок • Шарска убавица • Планинарски дом „Смрека“ • Планинарски дом „Љуботен“ • Западна македонска трансферзала • Шарски Води (велосипедизам)

Градови	Тетово • Гостивар

Друго	Во книжевноста • „Распукала Шар Планина“ • Шарпланинец • Сиринички Ледник • ХМС „Радиовце - Бистрица“ • Шарски хидроцентрали • ПК Љуботен