mt.wikipedia.org

Belarussja - Wikipedija

️Wed Nov 28 2012

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa

(Rindirizzat minn Bjelorussja)

Repubblika tal-Belarussja

Рэспубліка Беларусь

Innu nazzjonali:
Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь (Belarussu)
Dziaržaŭny himn Respubliki Bielaruś
Innu Stat tar-Repubblika tal-Belarussja

Belt kapitali
(u l-ikbar belt)

Minsk
53°55′N 27°33′E / 53.917°N 27.55°E

Lingwi uffiċjali

Belarussu
Russu

Gvern Repubblika presidenzjali unitarja

- President Alexander Lukashenko

- Prim Ministru Andrei Kobyakov

Indipendenza (mill-Unjoni Sovjetika)

- Iddikjarata 27 ta' Lulju 1990

- Stabbilita 25 ta' Awwissu 1991

- Kompluta 25 ta' Diċembru 1991

Erja

- Total 207,595 km² (85)
80,155 km2 mil kwadru

- Ilma (%) negliġibbli

Popolazzjoni

- ċensiment tal-2012 9,457,500^[1]

- Densità 45.8/km² (142)
120.8/mili kwadri

PGD (PSX) stima tal-2012

- Total $146.745 biljun^[2]

- Per capita $15,633^[2]

PGD (nominali) stima tal-2012

- Total $63.259 biljun^[2]

- Per capita $6,739^[2]

IŻU (2013) ▲ 0.793^[3] (għoli) (50)

Valuta rublu (BYR)

Żona tal-ħin FET^[4] (UTC+3)

Kodiċi telefoniku +375

TLD tal-internet

.by

Il-Belarussja ( bɛləˈruːs (għajnuna·info); Belarussu:Белару́сь, Bielaruś; Russu:Белоруссия, Республика Беларусь, Belorussiya, Respublika Belarus’), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Belarussja, hi pajjiż interkjuż fl-Ewropa tal-Lvant.^[5] Il-pajjiż jaqsam fruntieri mar-Russja fil-grigal, l-Ukraina fin-nofsinhar, il-Polonja fil-punent, u l-Litwanja u l-Latvja fil-majjistral. Il-belt kapitali hija Minsk; bliet oħra ewlenin jinkludu lil Brest, Hrodna (Grodno), Homiel (Gomel), Mahilyow (Mogilev) u Vitsebsk (Vitebsk). Aktar minn erbgħin fil-mija ta' 207,600 kilometru kwadru (80,200 mi kw) huwa ifforestat, u l-aktar setturi b'saħħithom ekonomiċi huma l-industriji tas-servizzi u l-manifattura.^[6]

Total tal-fruntieri tal-Belarus: 3,599 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): Latvja 161 km; il-Litwanja 640 km; Polonja 375 km; Russja 1,312 km; Ukrajna 1,111 km.

Il-protesti tal-Belarus tal-2020-2021 kienu sensiela ta' dimostrazzjonijiet politiċi tal-massa u protesti kontra l-gvern tal-Belarus u l-President Alexander Lukashenko. L-akbar protesti kontra l-gvern fl-istorja tal-Belarus, id-dimostrazzjonijiet bdew fit-tħejjija għal u matul l-elezzjoni presidenzjali tal-2020, li fiha Lukashenko fittex is-sitt mandat tiegħu fil-kariga. Bi tweġiba għad-dimostrazzjonijiet, saru sensiela ta’ manifestazzjonijiet relattivament żgħar favur il-gvern.

Il-protesti intensifikaw madwar il-pajjiż wara li fil-lejl tad-9 ta' Awwissu tħabbru r-riżultati uffiċjali tal-elezzjoni, li fiha Lukashenko ġie ddikjarat rebbieħ. Sviatlana Tsikhanouskaya, l-avversarju prinċipali ta' Lukashenko, ċaħdet ir-riżultati bħala falsifikati u minflok sostniet li rċeviet bejn 60 u 70% tal-voti. Fl-14 ta' Awwissu, ħabbar il-ħolqien tal-Kunsill ta' Koordinazzjoni, b'applikazzjonijiet ta' sħubija miftuħa għall-Belaruss kollha li qablu li l-elezzjonijiet uffiċjali kienu ġew iffalsifikati.

Fit-23 ta' Settembru, il-midja statali tal-Belarus ħabbret li Lukashenko kien ħa l-ġurament għal mandat ġdid ta' ħames snin f'ċerimonja qasira u privata. L-għada, l-UE ppubblikat stqarrija li tirrifjuta l-leġittimità tal-elezzjonijiet, sejħet għal elezzjonijiet ġodda u kkundannat ir-repressjoni u l-vjolenza kontra d-dimostranti.

Id-dimostranti ffaċċjaw persekuzzjoni vjolenti mill-awtoritajiet. Stqarrija mill-Uffiċċju tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti fl-1 ta' Settembru semmiet aktar minn 450 każ dokumentat ta' tortura u trattament ħażin ta' detenuti, kif ukoll rapporti ta' abbuż sesswali u stupru. Fl-aħħar tal-2020, iċ-Ċentru tad-Drittijiet tal-Bniedem Viasna iddokumenta 1,000 xhieda minn vittmi tat-tortura.

Alexander Lukashenko ilu l-kap tal-istat tal-Belarus mill-1994, u wassal lill-midja biex isejħilha "l-aħħar dittatur tal-Ewropa." Taħt il-ħakma awtoritarja tiegħu, il-gvern ta' spiss irażżan lill-oppożizzjoni.

Lukashenko kien iffaċċja aktar oppożizzjoni pubblika fost l-immaniġġjar tiegħu tal-pandemija COVID-19, li Lukashenko kien ċaħad bħala theddida serja. Mill-ħames elezzjonijiet mirbuħa minn Lukashenko, l-ewwel waħda biss fl-1994 kienet ikkunsidrata b'mod kredibbli ħieles u ġust mill-osservaturi internazzjonali.

Protesti fis-16 ta' Awwissu 2020 f'Minsk waqt il-protesti tal-Belarus tal-2020–2021
Il-kandidata tal-Oppożizzjoni Sviatlana Tsikhanouskaya (xellug) flimkien ma' folla ta' partitarji f’Minsk fit-30 ta' Lulju, 2020
Rally b'tifkira ta' Alexander Tarajovsky fil-15 ta' Awwissu, 2020
L-ewwel konferenza stampa tal-Kunsill ta' Koordinazzjoni fit-18 ta' Awwissu 2020
Bord improvisat b'ritratti u tpinġija biex jirrappreżenta uffiċjal OMON mejjet fuq forka, li jżomm stick imdemmi.
Id-dimostranti fil-Polonja jappoġġjaw dimostrazzjonijiet demokratiċi fil-Belarus
Id-dimostranti jmejru bnadar tal-Unjoni Ewropea u bojod, ħomor u bojod waqt dimostrazzjoni kontra Lukashenko, 16 ta' Awwissu, 2020.
Dimostrazzjoni b'appoġġ għal Tsikhanowskaya, 30 ta' Lulju
Rally b'appoġġ għal Sviatlana Tsikhanoŭskaya u l-kwartieri ġenerali tal-kampanja konġunta. 30 ta' Lulju, 2020, Minsk
Rally b'appoġġ għal Sviatlana Tsikhanoŭskaya u l-kwartieri ġenerali tal-kampanja konġunta. 30 ta' Lulju, 2020, Minsk
Rally b'appoġġ għal Sviatlana Tsikhanoŭskaya u l-kwartieri ġenerali tal-kampanja konġunta. 30 ta' Lulju, 2020, Minsk
Rally b'appoġġ għal Sviatlana Tsikhanoŭskaya u l-kwartieri ġenerali tal-kampanja konġunta. 30 ta' Lulju, 2020, Minsk
Linji lokali ta' solidarjetà waqt protesti tal-massa f'Minsk, 13 ta' Awwissu
Linja lokali ta' solidarjetà waqt protesti tal-massa, Minsk
Linja lokali ta' solidarjetà waqt protesti tal-massa, Minsk
Linji lokali ta' solidarjetà f'Minsk, 14 ta' Awwissu
Dimostranti f'Minsk fis-16 ta' Awwissu, 2020
Azzjonijiet ta' protesta f'Minsk qrib Stella
Rally ta' protesta kontra Lukashenko, 16 ta' Awwissu, Minsk
Rally ta' protesta kontra Lukashenko, 16 ta' Awwissu, Minsk
Rally ta' protesta kontra Lukashenko, 16 ta' Awwissu, Minsk
Rally ta' protesta kontra Lukashenko, 16 ta' Awwissu, Minsk
Poster ta' protesta: "Elezzjonijiet ġusti. Tribunal. Libertà għall-priġunieri politiċi", 16 ta' Awwissu, 2020
Rally kontra Lukashenko u l-vjolenza, f'Baranavichy, 16 ta' Awwissu, 2020
Rally kontra Lukashenko f'Minsk, 23 ta' Awwissu, 2020
Rally kontra Lukashenko f'Minsk, 23 ta' Awwissu, 2020
Rally kontra Lukashenko f'Minsk, 23 ta' Awwissu, 2020
"Marċ tan-nisa" kontra Lukashenko f'Minsk, fid-29 ta' Awwissu, 2020
"Marċ tan-nisa" kontra Lukashenko f'Minsk, fid-29 ta' Awwissu, 2020
Rally kontra Lukashenko f'Minsk, fit-30 ta' Awwissu, 2020
Vetturi speċjali tat-truppi interni jew AMAP/OMON: ċnut li jiċċaqilqu fuq żewġ livelli u kanuni tal-ilma bi xfafar dozer
"Marċ tal-ġustizzja". Minsk, 20 ta' Settembru, 2020
Użu ta' kanuni tal-ilma f'Minsk, 4 ta' Ottubru, 2020. Innota l-kulur oranġjo tal-ilma: jagħmel traċċi viżibbli fuq il-ħwejjeġ
Użu ta' kanuni tal-ilma f'Minsk, 4 ta' Ottubru, 2020 (l-ilma f'dan il-kanun tal-ilma kien mingħajr żebgħa)
Ħajt tal-iskola b’diplomi maħruġa mill-iskejjel, faxex ta’ gradwati u skrizzjonijiet ta' protesta. Installazzjonijiet bħal dawn saru bi protesta għal allegati falsifikazzjonijiet mill-għalliema.

^ Belstat.gov.by, ed. (1 ta' Settembru 2012). "Press Release". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-11-28. Miġbur 2013-08-17.
^ ^a ^b ^ċ ^d International Monetary Fund (ed.). "Belarussja".
^ Ġnus Magħquda Development Programme, ed. (14 ta' Marzu 2013). "Human Development Report 2013" (PDF).
^ "Eternal Daylight Saving Time (DST) in Belarus". timeanddate.com. 19 ta' Settembru 2011.
^ UN Statistics Division (1 ta' April 2010). Organizzazzjoni tal-Ġnus Magħquda (ed.). "Standard Country and Area Codes Classifications (M49)".
^ Belstat.gov.by (ed.). "Contents". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-11-27. Miġbur 2013-08-17.

Ministeru tal-Affarijiet Barranin (EN)
Politika Barranija u Ċentru tas-Sigurtà tar-Riċerka (EN)
Il-Belarussja fuq il-Ktieb tal-Fatti tad-Dinja (EN)

a • d • m Pajjiżi fl-Ewropa
Stati sovrani	Albanija · Andorra · Armenja · Awstrija · Ażerbajġan · Belġju · Belarussja · Bożnija-Ħerzegovina · Bulgarija · Ċekja · Ċipru · Danimarka · Estonja · Finlandja · Franza · Georgia · Ġermanja · Greċja · Irlanda · Italja · Iżlanda · Każakistan · Kroazja · Latvja · Liechtenstein · Litwanja · Lussemburgu · Maċedonja ta' Fuq · Malta · Moldova · Monaco · Montenegro · Norveġja · Pajjiżi l-Baxxi · Polonja · Portugall · Renju Unit · Rumanija · Russja · San Marino · Serbja · Slovakkja · Slovenja · Spanja · Turkija · Ukrajna · Ungerija · Vatikan · Żvezja · Żvizzera
Stati b'rikonoxximent limitat	Abkażja · Kosovo · Nagorno-Karabakh · Ossezja t'Isfel · Repubblika Torka tat-Tramuntana ta' Ċipru · Transnistrija