Tim nazzjonali tal-futbol tal-Urugwaj - Wikipedija

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa

Urugwaj

Psewdonimu	La Celeste (Ċelest is-Sema)
Assoċjazzjoni	Asociación Uruguaya de Fútbol
Konfederazzjoni	CONMEBOL (L-Amerika t'Isfel)
Kowċ	Óscar Tabárez
Kaptan	Diego Godin
Rekord ta' preżenzi	Diego Godin (146)
Rekord ta' gowls	Luis Suárez (64)
Stadju prinċipali	Estadio Centenario
Kodiċi tal-FIFA	URU
L-ewwel kulur It-tieni kulur
Klassifika tal-FIFA
Pożizzjoni attwali	9
L-ogħla	2 (Ġunju 2012)
L-inqas	76 (Diċembru 1998)
L-ewwel logħba
Urugwaj 0 – 6 Arġentina  (Montevideo, Urugwaj; 20 ta' Lulju 1902)
L-ikbar rebħa
Urugwaj 9 – 0 Bolivja  (Lima, Perù; 9 ta' Novembru 1927)
L-ikbar telfa
Urugwaj 0 – 6 Arġentina  (Montevideo, Urugwaj; 20 ta' Lulju 1902)
Tazza tad-Dinja
Preżenzi	13 (l-ewwel fl-1930)
L-aqwa riżultat	Rebbieħa (1930, 1950)
Copa América
Preżenzi	44 (l-ewwel fl-1916)
L-aqwa riżultat	Rebbieħa (1916, 1917, 1920, 1923, 1924, 1926, 1935, 1942, 1956, 1959, 1967, 1983, 1987, 1995, 2011)
Tazza tal-Konfederazzjonijiet
Preżenzi	2 (l-ewwel fl-1997)
L-aqwa riżultat	Ir-raba' post (1997, 2013)

It-tim nazzjonali tal-futbol tal-Urugwaj (bl-Ispanjol: Selección de fútbol de Uruguay) jirrappreżenta lill-Urugwaj fil-futbol internazzjonali u hu mmexxi mill-Assoċjazzjoni tal-Futbol tal-Urugwaj.

Imlaqqam La Celeste, l-Urugwaj huwa t-tim l-iktar titolat fid-dinja b'19-il trofew taħt ismu, fosthom rebbieħ tal-ewwel edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja. Fil-lista ta' trofej hemm inklużi żewġ Tazzi tad-Dinja, 15-il Copa América (rekord) u żewġ midalji tad-deheb fil-Logħob Olimpiku. L-Urugwaj iżomm ukoll rekord partikulari tar-rebħ tal-kompetizzjonijiet internazzjonali kollha organizzati fil-pajjiż stess – 8 – li jinkludu Tazza tad-Dinja u seba' Copa Américas. Il-popolazzjoni ta' 1.75 miljun ruħ fl-1930 tagħmlu l-iżgħar pajjiż illi qatt rebaħ it-Tazza tad-Dinja.

Għalkemm l-ewwel logħba qatt milgħuba minn tim Urugwajan kienet fis-16 ta' Mejju 1901 kontra l-Arġentina, din mhix ikkunsidrata bħala logħba uffiċjali minħabba li ma kinitx organizzata mill-Assoċjazzjoni tal-Futbol tal-Urugwaj imma minn Albion FC fi grawnd ġewwa Paso del Molino. L-ewwel logħba rikonoxxuta ntlagħbet fl-istess grawnd fl-20 ta' Lulju 1902 kontra l-istess Arġentina; l-Arġentina ħarġu rebbieħa 6–0 quddiem folla ta' 8,000 ruħ.^[1] Qabel l-1916 l-Urugwaj lagħbu iktar min 30 logħba li kollha kemm huma, apparti waħda, kienu kontra l-Arġentina. L-ewwel edizzjoni tal-Copa América fl-1916 rat lill-Urugwaj jissieltu kontra avversarji differenti, b'rebħiet kontra ċ-Ċili u l-Brażil. L-aħħar logħba kontra l-Arġentina, li ntlagħbet fis-16 ta' Lulju, kellha titwaqqaf wara biss ħames minuti minħabba ġlied bejn il-partitarji. L-irvelli nfirxu fil-grawnd sakemm xi sedili tqabbdu bin-nar. Ir-riżultat tal-logħba ġie kkunsidrat bħala null; il-logħba reġgħet ġiet skedata għall-ġurnata ta' wara fl-Estadio Racing Club u ntemmet b'riżultat ta' 0–0 li kien biżżejjed biex jagħti t-trofew lill-Urugwaj.^[2]

Fl-1924, it-tim tal-Urugwaj ivvjaġġa lejn Pariġi biex sar l-ewwel tim tal-Amerka t'Isfel li ħa sehem fil-Logħob Olimpiku. Bi stil ta' futbol ibbażat fuq passaġġi qosra li kien jikkontrasta mal-istil fiżiku tat-timijiet Ewropej ta' dik l-era,^[3] huma rebħu kull logħba inkluż il-finali kontra l-Iżvizzera għar-rebħ tal-midalja tad-deheb. Pedro Petrone spiċċa bħala l-aqwa skorer bi 8 gowls. Erba' snin wara, l-Urugwaj reġgħu kisbu l-midalja tad-deheb fl-Olimpjadi tas-sajf tal-1928 meta f'Amsterdam rebħu 2–1 kontra l-Arġentina.^[4]

Wara t-trijonf doppju fl-Olimpjadi, l-Urugwaj ġie magħżul bħala l-pajjiż ospitu tal-ewwel Tazza tad-Dinja fl-1930, f'għeluq il-mitt sena anniversarju mill-ewwel kostituzzjoni tal-pajjiż. Matul il-kompetizzjoni, l-Urugwaj rebħu l-logħbiet kollha u qalbu telfa f'rebħa kontra l-Arġentina fl-Estadio Centenario b'riżultat ta' 4–2, quddiem folla ta' 93,000.^[5]

Fis-snin wara r-rebħ tat-titlu tat-Tazza tad-Dinja, is-Celeste rari lagħbu. L-animosità bejn il-federazzjonijiet tal-Urugwaj u l-Arġentina kienet tant kibret li l-Copa América kellha titwaqqaf milli ssir għal diversi snin. Għall-edizzjoni tal-1934 tat-Tazza tad-Dinja, l-Urugwaj irrifjutaw li jiddefendu t-titlu mirbuħ fl-edizzjoni preċedenti bħala bojkott kontra diversi timijiet Ewropej li ma kienux ipparteċipaw fl-1930. Din il-protesta ġiet estiża għall-edizzjoni tal-1938, flimkien mal-Arġentina, minħabba li l-FIFA kienet għażlet lil Franza bħala l-ospitu meta pajjiż tal-Amerika t'Isfel kellu jkun magħżul minflok.

It-tim Urugwajan irritorna għat-Tazza tad-Dinja tal-1950 li saret fil-Brażil. Minħabba li t-Turkija u l-Iskozja ddeċidew li ma jipparteċipawx, il-fażi ta' kwalifikazzjoni għall-Urugwaj spiċċat f'logħba waħda kontra l-Bolivja li rebħuha bl-iskor kbir ta' 8–0, inkluż tripletta ta' Óscar Míguez. Fil-fażi finali, wara dro ma' Spanja u rebħa fl-aħħar kontra l-Iżvezja, l-Urugwaj kellha taffronta lit-tim nazzjonali Brażiljan fl-aħħar logħba deċiżiva. Il-Brażil kellhom bżonn biss dro sabiex jirbħu t-titlu.^[6] Ġewwa l-Maracanã, il-Brażil fetħu l-iskor b'gowl ta' Friaça, però fi spazju ta' ftit minuti l-Urugwaj qallbu r-riżultat b'żewġ gowls tal-emblema Juan Alberto Schiaffino u Alcides Ghiggia. Din ir-rebħa baqgħet deskritta bħala waħda mill-ikbar sorpriżi fl-istorja tat-Tazza tad-Dinja u t-terminu Maracanazo baqa' sinonimu ma' din il-logħba.^[7]

Wara il-ħamsinijiet, l-Urugwaj sabha diffiċli li jerġa' jitla' fil-quċċata tal-futbol dinji. Apparti mir-raba' post fit-Tazza tad-Dinja tal-1954 u l-1970, it-tim naqas li jħalli impressjoni fejn anke falla mill-kwalifikazzjoni għall-edizzjoni tal-1958, l-1978 u l-1982.

Fil-bidu tas-snin tmenin, l-Urugwaj organizza l-Mundialito, kompetizzjoni ta' ċelebrazzjoni tal-50 sena anniversarju tal-ewwel Tazza tad-Dinja. Il-pajjiżi mistiedna kienu s-sitt rebbieħa, f'ordni kronoloġika, l-Urugwaj, l-Italja, Franza, il-Brażil, l-Ingilterra u l-Arġentina.^[8] L-Ingilterra m'aċċettatx l-istedina minħabba kunflitt fil-programm tal-logħob tal-kampjonat nazzjonali u għalhekk l-Olanda ħadet postha minħabba li kienet finalista telliefa fl-edizzjonijiet tal-1974 u l-1978. Fl-ewwel rawnd, l-Urugwaj rebħu kontra l-Olanda u l-Italja bi skor identiku ta' 2–0. Fil-finali kontra l-Brażil, l-Urugwaj rebħu b'riżultat ta' 2–1 grazzi għall-gowls ta' Jorge Barrios u Waldemar Victorino.

Fis-snin ta' wara, l-Urugwaj ra t-tnissil ta' ġenerazzjoni ġdida mmexxija minn Enzo Francescoli, Pablo Bengoechea u Rubén Sosa. Huma rebħu l-Copa América darbtejn – fl-1983 kontra l-Brażil f'finali doppja u fl-1987 kontra ċ-Ċili – u kkwalifikaw għat-Tazza tad-Dinja tal-1986 u l-1990 fejn fit-tnejn li huma ġew eliminati fir-rawnd tal-aħħar sittax mill-Arġentina u l-Italja rispettivament. Fil-Copa América tal-1995 huma rebħu l-14-il titlu tal-kompetizzjoni kontra l-Brażil, biex ugwaljaw ir-rekord tal-Arġentina.

Is-snin ta' wara kienu diżappuntanti fejn apparti minn semifinali kontra l-Awstralja fit-Tazza tal-Konfederazzjonijiet tal-1997 u finali mitlufa kontra l-Brażil fil-Copa América tal-1999, it-tim Urugwajan laħaq is-76 post fil-klassifika tal-FIFA, l-agħar post fl-istorja tagħhom. Wara nuqqas ta' żewġ edizzjonijiet tat-Tazza tad-Dinja, huma rritornaw għat-Tazza tad-Dinja tal-2002 b'rebħa fil-play-off interkontinentali kontra l-Awstralja. F'dan it-turnew naqsu li jimpressjonaw fejn ġew eliminati fil-fażi tal-gruppi, b'telfa kontra d-Danimarka u żewġ dros kontra Franza u s-Senegal.

Wara l-falliment mill-kwalifikazzjoni għat-Tazza tad-Dinja tal-2006, Óscar Tabárez ġie maħtur bħala kowċ tat-tim nazzjonali għat-tieni darba, wara li serva bejn l-1988 u l-1990. Hu ppreżenta dokument intitolat il-"Proceso de Institucionalización de Selecciones y la Formación de sus Futbolistas" (Proċess ta' Istituzzjonalizzazzjoni tat-Timijiet Nazzjonali u t-Tkabbir tal-Plejers) li elenka mod korrett kif it-timijiet nazzjonali (miż-żgħar sal-kbar) għandhom jiffuzzjonaw. Dan ix-xogħol wera l-frott bil-kwalifikazzjoni għat-Tazza tad-Dinja tal-2010 b'rebħa fil-play-off kontra l-Kosta Rika. Huma spiċċaw l-ewwel fil-fażi tal-gruppi wara dro kontra Franza u rebħiet kontra l-Afrika t'Isfel u l-Messiku. Fir-rawnd tal-aħħar sittax għelbu lill-Korea t'Isfel u reħbu lill-Gana fil-kwarti tal-finali wara l-ħin barrani, f'logħba kontroversjali li rat penalty mitluf minn Asamaoh Gyan wara li Luis Suárez ipprevjena xutt milli jidħol fix-xibka b'idejh.^[9] Fl-ewwel semifinali tagħhom f'40 sena, huma tilfu 3–2 kontra l-Olanda, u temmew il-kompetizzjoni fir-raba' post wara telfa identika ta' 3–2 kontra l-Ġermanja.

Sena	Fażi	Pożizzjoni	L	R	D*	T	GF	GK
1930	Rebbieħa	1	4	4	0	0	15	3
1934	Irrifjutaw li jipparteċipaw
1938
1950	Rebbieħa	1	4	3	1	0	15	5
1954	Ir-raba' post	4	5	3	0	2	16	9
1958	Ma kkwalifikawx
1962	Fażi tal-gruppi	13	3	1	0	2	4	6
1966	Kwarti tal-finali	7	4	1	2	1	2	5
1970	Ir-raba' post	4	6	2	1	3	4	5
1974	Fażi tal-gruppi	13	3	0	1	2	1	6
1978	Ma kkwalifikawx
1982
1986	L-aħħar sittax	16	4	0	2	2	2	8
1990	16	4	1	1	2	2	5
1994	Ma kkwalifikawx
1998
2002	Fażi tal-gruppi	26	3	0	2	1	4	5
2006	Ma kkwalifikawx
2010	Ir-raba' post	4	7	3	2	2	11	8
2014	L-aħħar sittax	12	4	2	0	2	4	6
2018	Kwarti tal-finali	5	5	4	0	1	7	3
2022
2026
Total	2 titli	13/21	56	24	12	20	87	74

* Id-dros jinkludu logħbiet ta' eliminazzjoni diretta li ġew deċiżi bl-għoti tal-penalties.

Sena	Fażi	Pożizzjoni	L	R	D*	T	GF	GK
1916	Rebbieħa	1	3	2	1	0	6	1
1917	Rebbieħa	1	3	3	0	0	9	0
1919	Finalista telliefa	2	3	2	1	0	7	4
1920	Rebbieħa	1	3	2	1	0	9	2
1921	It-tielet post	3	3	1	0	2	3	4
1922	It-tielet post	3	4	2	1	1	3	1
1923	Rebbieħa	1	3	3	0	0	6	1
1924	Rebbieħa	1	3	2	1	0	8	1
1925	Irtiraw
1926	Rebbieħa	1	4	4	0	0	17	2
1927	Finalista telliefa	2	3	2	0	1	15	3
1929	It-tielet post	3	3	1	0	2	4	6
1935	Rebbieħa	1	3	3	0	0	6	1
1937	It-tielet post	3	5	2	0	3	11	14
1939	Finalista telliefa	2	4	3	0	1	13	5
1941	Finalista telliefa	2	4	3	0	1	10	1
1942	Rebbieħa	1	6	6	0	0	21	2
1945	Ir-raba' post	4	6	3	0	3	14	6
1946	Ir-raba' post	4	5	2	0	3	11	9
1947	It-tielet post	3	7	5	0	2	21	8
1949	Is-sitt post	6	7	2	1	4	14	20
1953	It-tielet post	3	6	3	1	2	15	6
1955	Ir-raba' post	4	5	2	1	2	12	12
1956	Rebbieħa	1	5	4	1	0	9	3
1957	It-tielet post	3	6	4	0	2	15	12
1959	Is-sitt post	6	6	2	0	4	15	14
1959	Rebbieħa	1	4	3	1	0	13	1
1963	Irtiraw
1967	Rebbieħa	1	5	4	1	0	13	2
1975	Ir-raba' post	4	2	1	0	1	1	3
1979	Fażi tal-gruppi	6	4	1	2	1	5	5
1983	Rebbieħa	1	8	5	2	1	12	6
1987	Rebbieħa	1	2	2	0	0	2	0
1989	Finalista telliefa	2	7	4	0	3	11	3
1991	Fażi tal-gruppi	5	4	1	3	0	4	3
1993	Kwarti tal-finali	6	4	1	2	1	5	5
1995	Rebbieħa	1	6	4	2	0	11	4
1997	Fażi tal-gruppi	9	3	1	0	2	2	2
1999	Finalista telliefa	2	6	1	2	3	4	9
2001	Ir-raba' post	4	6	2	2	2	7	7
2004	It-tielet post	3	6	3	2	1	12	10
2007	Ir-raba' post	4	6	2	2	2	8	9
2011	Rebbieħa	1	6	3	3	0	9	3
2015	Kwarti tal-finali	7	4	1	1	2	2	3
2016	Fażi tal-gruppi	11	3	1	0	2	4	4
2019	Kwarti tal-finali	6	4	2	2	0	7	2
2021	Kwarti tal-finali	5	5	2	2	1	4	2
2024	Ikkwalifikaw
Total	15-il titlu	45/47	205	112	38	55	410	221

• (ES) Sit uffiċjali

a • d • m Timijiet nazzjonali tal-futbol tal-Amerika t'Isfel (CONMEBOL)
Arġentina · Bolivja · Brażil · Ċili · Ekwador · Kolombja · Paragwaj · Perù · Urugwaj · Veneżwela