gemeen - WikiWoordenboek

Uitspraak

• Geluid:  gemeen    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣəˈmen / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• ge·meen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘gemeenschappelijk’ voor het eerst aangetroffen in 901 ^[1]
• ^[2]

Bijvoeglijk naamwoord

gemeen

1. beneden de gordel, buiten alle regels

   • Hij gaf hem een gemene trap. 

2. moeilijk, onaangenaam, vervelend

   • Een gemene pijn. 

   ▸ De rit van Mulhouse naar La Planche des Belles Filles is er een om naar uit te kijken. De naam van de finishplek klinkt idyllisch, maar het is een gemene beklimming van 7 kilometer met een gemiddeld stijgingspercentage van 8,7 procent, en op het einde een onverharde sectie.^[3]

3. gemeenschappelijk

   • de grootste gemene deler 
   • het kleinste gemene veelvoud 
   • de grootste gemene deler 

   ▸ De boeken hebben één ding gemeen: je zou ‘enorm veel missen als je ze in de originele taal zou lezen, in ieder geval de uitzonderlijk eigen stijl waarin ze geschreven zijn’.^[4]

   ▸ In de pelgrimstochten die ik in het verleden heb gelopen, de boeddhistische 88 Tempels tocht in Japan en de katholieke Camino de Santiago in Spanje, speelt het geloof een belangrijke rol. De PCT heeft geen religieuze wortels behalve verwondering over de natuur. Opvallend is dat al deze trails wel één ding gemeen hebben: Trail Angels.^[5]

4. (verouderd) gebruikelijk, gewoon, normaal

   ▸ .'De gemene man' en 'het gemene volk' - nu en dan tref je deze uitdrukkingen aan als verzamelnamen voor de 'gewone mensen'. Ze raakten in zwang in de 17de eeuw, toen gemeen 'alledaags, eenvoudig, gewoon' en 'onaanzienlijk' betekende^[6]

Zelfstandig naamwoord

het gemeen o

1. het gemeenschappelijke

   • Die twee soorten hebben in het gemeen dat ze beide zoogdieren zijn. 

Gangbaarheid

• Het woord gemeen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gemeen" herkend door:

Verwijzingen