Camin de fèrre — Wikipèdia

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Lo camin de fèrre^[1][2] (var. chamin de fèrre, camin de hèr) es un mejan de transpòrt que circula sus ralhs, normalament d'acièr, compausat per un o mai d'un vagons o de veituras rebaladas per una locomotritz. A costat de la via convencionala, i a la circulacion per cables (telefèric) o d'autres tipes de via, coma las de levitacion magnetica o la dels trens maglev.

Los camins de fèrre pòdon portar una locomotritz o mai d'una, acoblades davant o en configuracion push pull (una davant e l'autra a la coa). Los vagons pòdon èsser rebalats o autopropulsats (automotors).

Lo sieu desvolopament se produsiguèt a la primièra mitat del sègle XIX, coma element de la Segonda Revolucion Industriala, en aprofechant l'avantatge tecnic que supausa lo bas coeficient de rodament metal sus metal –de l'òrdre de 3 per 1000 e fòrça inferior al coeficient de rodament sus rota. La siá implantacion causèt una transformacion completa de la societat en permetre lo transpòrt de personas e merças amb un bas còst e de forma regular e segura.

Lo tren a agut una granda influéncia en lo desvolopament de fòrça societats; lo sieu usatge e importància vària segon l'epòca. Foguèt un element essencial per fòrça nacions e a presentat un grand avantatge dins l'industrializacion, en comparason amb los païses qu'an pas dispausat d'aquel mejan de transpòrt.