Lengadòc — Wikipèdia
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Lengadòc (oc)  | |
| |
 | |
| Administracion | |
|---|---|
| Lenga oficiala | occitan (principalament lengadocian, mas tanben gascon, provençal, vivaroalpenc e auvernhat) |
| Geografia | |
.svg)
| |
| 43° 40′ 00″ N, 3° 10′ 00″ E | |
| Superfícia | 41 500 km² |
Lengadòc es una region culturala e istorica dins lo centre-sud d'Occitània. Es lo nom donat a una província francesa d'ancian regim, mai que mai eissida de l'annexion del comtat de Tolosa a la corona francesa en 1271, comtat que s'i es ajustat mantun territòri.
Lo gentilici es lengadocian -a.
Las doas vilas principalas son Tolosa e Montpelhièr.
Lengadòc, que pren son nom de la lenga d'òc, a donat son nom a un dels grands dialèctes de l'occitan, lo lengadocian, mas i aguèt pas jamai correspondéncia entre entitats lingüistica e politica.
Lo Lengadòc istoric dessenha un arc de cercle de Tolosa a Vivarés. D'oèst en èst inclutz Tolosan, Albigés, Carcassés, Rasés, Corbièras, Fenolhedés, Menerbés, Narbonés, Bas Lengadòc (de Besièrs a Nimes), Cevenas, Gavaudan, Vivarés e Velai. Las doas vilas màgers i son Tolosa e Montpelhièr.
La màger part de Lengadòc faguèt partida de la província romana de Narbonesa, puèi de Septimània. Foguèt conquistat pels Visigòts al sègle V que lo sonèron simplament Gàllia o Narbonensis e Tolosa foguèt lor capitala. Foguèron acaçats pels Francs que los obliguèron a se replegar en Espanha. Los Francs conquistèron tanben una partida de Lengadòc que foguèt possession dels Sarrasins. A la fin del sègle IX los Francs sonèron la partida mediterranèa de la contrada Gòtia o Marca Gotica.
A partir del sègle X Lengadòc foguèt confondut amb lo comtat de Tolosa, conquistat pels franceses durant la Crosada contra los Albigeses.
La creacion dels Estats de Lengadòc en 1346, las consequéncias del Tractat de Brétigny de 1360 e la mesa en plaça a Tolosa del Parlament de Tolosa en 1443 balhèron al Lengadòc reial la fisionomia, l'organizacion e lo pes cultural occitan que conservèt fins a la Revolucion francesa de 1789.
Levat qualques comunas arpitanas a l'extrèm Nòrd de Vivarés, lo Lengadòc istoric es de lenga occitana e s'i parla cinc de sos sièis grands dialèctes:
- de segur lo lengadocian sus la màger part del territòri, mas tanben :
- lo gascon a l'oèst de Tolosa
- lo provençal a l'èst de Vidorle (region de Nimes)
- lo vivaroalpenc dins lo nòrd de Vivarés (Naut Vivarés e Botèiras) e dins l'èst de Velai (a l'entorn de Sinjau).
- l'auvernhat velaiés dins la màger part de Velai (levat a l'entorn de Sinjau).
Article principal: Viticultura de Lengadòc
.svg) Regions culturalas e istoricas d'Occitània(regions d'Occitània actuala en nauta, regions d'Occitània anciana en bassa) |
|---|
 Auvèrnhe •  Bearn •  Borbonés •  Daufinat •  Gasconha inclusent la Val d'Aran •  Guiana inclusent Agenés, Carcin, Peiregòrd e Roergue •  Lemosin inclusent la Marcha •  Lengadòc inclusent lo País de Fois e Fenolhedés •  Mónegue •  País Niçard •  Provença inclusent lo Comtat Venaicin • Valadas Occitanas •  Velai (istoricament en Lengadòc) •  Vivarés (istoricament en Lengadòc)
|
Aguiaina inclusent Aunís, Engolmés, Peitau e Sentonge •  Mauriana • .svg) Berric • .svg) País Gavai (partejat entre Aguiaina, Gasconha e Guiana)Enclavas dins Aragon •  Navarra |
| Per las autras regions pobladas istoricament per d'occitans, veire Diaspòra occitana. |
| Regions culturalas e istoricas de França |
|---|
.svg) Alsàcia • .svg) Anjau •  Armanhac •  Artés • Auvèrnhe •  Aunís • .svg) Engolmés • Bearn • Berric •  Bigòrra • .svg) Borbonés •  Borgonha •  Bressa •  Carcin •  Champanha •  Comtat de Fois • Comtat de Niça •  Comtat Venaicin •  Corsega •  Daufinat •  Bretanha •  Flandra •  Franc Comtat • Gasconha • Guiana •  Illa de França • Lemosin • Lengadòc •  Lorena •  Lionés •  Maine •  Marcha •  Nivernés •  Normandia •  Peiregòrd •  Picardia • .svg) Orleanés •  Peitau •  Provença •  Roergue •  Rosselhon •  Santonge •  Savòia •  Torena |
