Soire — Wikipèdia
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
|
Soire | |
|---|---|
 | |
| Veguda de Soire despuèi la cima de la Tor dau Relòtge. | |
 | |
| Geografia fisica | |
| |
| Coordenadas | 45° 32′ 42″ N, 3° 14′ 59″ E |
| Superfícia | 19,69 km² |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
560 m 390 m 360 m |
| Geografia politica | |
| País |  Auvèrnhe |
| Estat |  França |
| Region 84 |
Auvèrnhe Ròse Aups |
| Departament 63 |
Puèi de Doma  |
| Arrondiment 633 |
Soire |
| Canton 6319 |
Issoire |
| Intercom 246301170 |
Issoire Communauté |
| Cònsol | Bertrand Barraud (2020-2026) |
| Geografia umana | |
| Populacion Populacion totala (2018) |
15 214 ab.  15 617 ab. |
| Densitat | 725,55 ab./km² |
| Autras informacions | |
| Gentilici | soiron/-ona[1] |
| Còde postal | 63500 |
| Còde INSEE | 63178 |
Soire [ˈsɥɛjʁə][2] o [ˈswiʁə][3] (Issoire en francés) z-es una comuna auvernhata dau Puèi de Doma e de la region d'Auvèrnha Ròse Aups, ancianament d'Auvèrnha. z-Es v-una de las quatre sosprefecturas dau Puèi de Doma (embei Tièrn, Riòm e Embèrt).
Soire z-es situada au sud de Clarmont-Ferrand a rasa de l'autorota A75. z-Es traversada per le riu Alèir.
- Autariba [ˈawtæ.ˈʁibæ] (fr. Hauterive).
- La Berbisiau [læ.baʁbəˈʒaw] (fr. Rue Berbizialle).
- Los Capucins [lø.kæpyˈʃã] (fr. Rue des Capucins).
- Las Jaudonas [la.dzøˈduna] (fr. Les Jodonnes).
- Charrèira Nòstra Dama de las Filhas [tsæˈʁɛjʁæ.ˈnɔstʁæ.ˈdamæ.də.la.ˈfəʎa] (fr. Rue Notre Dame des Filles).
Las atestacions ancianas son Ysiodurum, Yciodorensis (VIe, 959), Ysoire (1213), Yssiodorensis (1267-1311), Ysiodorum (1260, 1286), Issiodoro (1281) e Yssoire (1510, 1789). Trobèm tanben las fòrmas arcaïcas Ussoire e Issoire[4].
Le toponim ven dau nom gallés Icciodurum. En occitan -òd'rum baila -oire, la fòrma francesa siguèt calcada sobre la fòrma occitana puèi -oi- siguèt legit e prononciat a la francesa[5].
Una abadiá seriá estada fondada sobre le site de Soire au sègle IV per Sent Austremòni mas seriá estada destruita per los Visigòts pauc de temps après.
Una autra abadiá fuguèt bastida per los benedictins e consacrada en 937 per Bernat, avesque de Clarmont.
Au sègle XVI, Soire viuguèt las Guèrras de Religion e fuguèt victima de los dos camps (los protestants dau capitani Merle e l'armada reiala catolica). Fuguèt tan tocada per le conflict de la Liga.
La vinha fuguèt durament tocada per la filloxèra au cors dau sègle XIX e l'arribada dau tren en 1855 provoquèt la falhita de los batelèirs qui transportavan le bòsc. Un regiment s'installèt dins la viala ce qu'ajudèt un pauc a sobreviure economicament.
Au sègle XX, Soire s'industrializèt embei d'usinas metallurgicas e le regiment fuguèt remplaçat per l'Escòla Nacionala de los Sosofiçèirs d'Activa.
Trobèm dos dictons en occitan sobre Soire :
- "Puë mœ aure ni puë cœur, ne tzant pas tourty d'Essoeyre, ni par de beun vi bieure, et de dzenta fille veyre" (?, ne sèm pas tortes d'ès Soire, ni per de bon vin beure, e de gentas filhas veire)[6].
- "Chau pas venir vès Soire, ni per de bon vin beure e de gentas filhas veire"[7].
Le monde que demoravan a l'entorn de vès Soire se mocavan desjà en 1870 de l'accent daus abitants de la viala (qu'avora s'ausís pas mai) que chamjavan los -a- en -è- e imitavan le monde d'Issouère, en parlar dau squère près de la guère.
.svg)
Blasonament : d'azur embei la letra d'aur, la coa inversada a gaucha e enrotlada per la poenta, surmontada d'una corona de marqués dau mèma.
Las armas de Soire pòrtan una "Y" per ce que le nom de la viala s'escriviá en francés Yssoire, embei aquesta letra, davant la Revolucion Francesa.
| Periòde | Identitat | Etiqueta | Qualitat | |
|---|---|---|---|---|
| març de 2014 | 2020 | Bertrand Barraud | Los Republicans | conselhèir departamentau |
| 2008 | 2014 | Jacques Magne[8] | PS | |
| març de 1989 | 2008 | Pierre Pascallon | RPR puèi UMP | Deputat (1993-1997), Conselhèir generau (1992-2004) |
| març de 1977 | 1989 | Jacques Lavédrine | PS | Deputat (1978-1993), Conselhèir generau (1973-1992) |
| 19 | 1977 | |||
| Totas las donadas non son pas encara conegudas. |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 |
| 4 951 | 5 095 | 5 454 | 5 929 | 5 990 | 5 741 | 5 224 | 5 702 | 5 889 |
| 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 |
| 6 067 | 6 159 | 6 063 | 5 876 | 6 250 | 6 303 | 6 265 | 6 182 | 6 011 |
| 1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 |
| 5 791 | 5 603 | 5 658 | 5 660 | 6 037 | 6 719 | 6 421 | 7 115 | 8 541 |
| 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 |
| 10 454 |
11 886 |
13 673 |
13 674 |
13 559 |
13 773 |
14 016 |
14 778 |
14 163 14 635 |
| 2009 | 2010 | |||||||
| 13 949 14 416 |
14 012 14 475 | |||||||
|
| ||||||||
| Fonts | ||||||||
| Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
- 2013 : 14286 abitants (726 ab/km²)
- ↑ Piare Bonaud, Grammaire générale de l'auvergnat à l'usage des arvernisants, Çaucle Tèrra d'Auvèrnha, Chambalèira, 1992, p.268
- ↑ Albert "Françounet" Delanef, cronicas Sur le Pont Vieux dins Le Moniteur d'Issoire, 1904-1906. Dins le parlar de la comuna.
- ↑ Collectatges IEO 63, dins los parlars de Çausselenjas e Sent Quentin.
- ↑ Parlem!, p. 14.
- ↑ Albert Dauzat, La toponymie gauloise de l'Auvergne et du Velay, Revue des Études Anciennes, 1931, p. 374.
- ↑ Ambroise Tardieu, Grand Dictionnaire Historique du Département du Puy-de-Dôme, Moulins, 1877, p. 184.
- ↑ Albert Dauzat, Contribution à la littérature orale de la Basse-Auvergne, l'Auvergne littéraire, Clermont-Ferrand, 1938, p. 78.
- ↑ Site de la préfecture du Puy-de-Dôme, consulté le 8 janvier 2008
- ↑ [1]
- ↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=17651
.svg)