pl.wikipedia.org

Chropicha – Wikipedia, wolna encyklopedia

  • ️Fri Apr 22 2022

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Chropicha

Ilustracja
Arctotis stoechadifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Vernonioideae

Rodzaj

chropicha

Nazwa systematyczna
Arctotis L.
Sp. Pl.: 922 (1753)[3]
Typ nomenklatoryczny

A. angustifolia Linnaeus[4]

Synonimy
  • Anemonospermos Boehm.
  • Antrospermum Sch.Bip.
  • Cleitria Schrad.
  • Damatris Cass.
  • Lycotis Hoffmanns.
  • Odontoptera Cass.
  • Stegonotus Cass.
  • × Venidioarctotis A.P.Balf.
  • Venidium Less.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Arctotis venusta

Chropicha[5], arktotis[6], niedźwiedzie ucho[7] (Arctotis L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje 68 gatunków występujących naturalnie w Afryce południowej w: Namibii, Południowej Afryce, Lesotho i Zimbabwe[3].

Rośliny z tego rodzaju są uprawiane jako ozdobne, zwłaszcza chropicha wielka[5] zwana też arktotisem okazałym[6] A. stoechadifolia[8]. Gatunek ten jako introdukowany i zdziczały występuje już na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[3].

Pokrój
Rośliny zielne (jednoroczne i wieloletnie), rzadko krzewy osiągające do 1 m wysokości, zazwyczaj są to niskie rośliny[9], o pędach owłosionych lub ogruczolonych[10].
Liście
Często zimotrwałe, skrętoległe, skupione zazwyczaj w przyziemną rozetę[9] lub łodygowe. Blaszki liściowe całobrzegie do lirowato-pierzasto złożonych, od spodu owłosione kutnerowato lub pajęczynowato[10].
Kwiaty
Zebrane w pojedyncze i okazałe koszyczki wyrastające na szypułach. Okrywa półkulista lub dzwonkowata, o średnicy od 1 do 2,5 cm. Listki okrywy w kilku szeregach, wolne, zewnętrzne wąskie, wewnętrzne szersze, jajowate, na brzegu błoniaste. Dno koszyczka jest płaskie, pokryte bardzo licznymi kwiatami rurkowatymi, obupłciowymi, choć w centrum często występują kwiaty funkcjonalnie tylko męskie. Kwiaty te mają kolor od żółtego, przez pomarańczowy, purpurowy do brązowego. W zewnętrznej części koszyczka znajduje się pojedynczy szereg kwiatów języczkowych żeńskich o długim, skierowanym na zewnątrz płatku koloru białego, żółtego, pomarańczowego, różowego lub fioletowego, często ciemniejszego u nasady[10][9].
Owoce
Jajowate niełupki bruzdowane lub oskrzydlone, z puchem kielichowym w postaci łusek wyrastających w dwóch szeregach[10][9].
Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych (Asteraceae), a w jej obrębie z szeroko ujmowanej podrodziny Cichorioideae[11], ewentualnie do wyodrębnianej podrodziny Vernonioideae[12]. Niezależnie od przynależności do podrodziny reprezentuje plemienia Arctotideae i podplemienia Arctotidinae[11][12].

Wykaz gatunków[3]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-22] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-22] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Arctotis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-22].
  4. ↑ Arctotis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-22].
  5. ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 35, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ a b c d e Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 28. ISBN 978-83-925110-5-2.
  7. ↑ Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Ludmiła Karpowiczowa (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 193.
  8. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 69, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  9. ↑ a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 374. ISBN 0-333-74890-5.
  10. ↑ a b c d Arctotis Linnaeus, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-21].
  11. ↑ a b Genus Arctotis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-22].
  12. ↑ a b Arctotis L.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].