Góry Ellswortha – Wikipedia, wolna encyklopedia
- ️Fri Mar 04 2022
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
 Sentinel Range w Górach Ellswortha (2012) | ||
| Kontynent | ||
|---|---|---|
| Najwyższy szczyt | ||
Położenie na mapie Antarktyki
| ||
 78°31′31,74″S 85°37′01,73″W/-78,525483 -85,617147
| ||
|
Góry Ellswortha (ang. Ellsworth Mountains[1]) – pasmo górskie w południowej części Ziemi Ellswortha w Antarktydzie Zachodniej.
Odkrywca Gór Ellswortha – Lincoln Ellsworth (1880–1951) nadał im nazwę Sentinel Range[2]. Po odkryciu, że góry obejmują dwa odrębne pasma, nadano im nazwę Ellsworth Mountains, a nazwa Sentinel Range zaczęła być stosowana dla ich północnego pasma[2].
Pasmo górskie w południowej części Ziemi Ellswortha w Antarktydzie Zachodniej o długości ok. 322 km i szerokości ok. 48 km[a], biegnące z północnego zachodu na południowy wschód[2]. Graniczy z zachodnim brzegiem Lodowca Szelfowego Ronne[2].
Spływający na wschód lodowiec Minnesota Glacier rozdziela Góry Ellswortha na dwa pasma – Sentinel Range w części północnej i Heritage Range w części południowej[2]. W górach leży sześć z dziesięciu najwyższych szczytów Antarktydy[4]:
- Masyw Vinsona (4892 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Antarktydy
- Mount Tyree (4852 m n.p.m.) – drugi pod względem wysokości szczyt Antarktydy
- Mount Shinn (4661 m n.p.m.) – trzeci pod względem wysokości szczyt Antarktydy
- Mount Craddock (4650 m n.p.m.) – czwarty pod względem wysokości szczyt Antarktydy
- Mount Gardner (4587 m n.p.m.) – piąty pod względem wysokości szczyt Antarktydy
- Mount Epperly (4359 m .n.p.m.) – ósmy pod względem wysokości szczyt Antarktydy
Zbudowane ze skał osadowych i magmowych prekambryjskich i paleozoicznych, silnie sfałdowane, leżą oddalone od Gór Transantarktycznych, kończąc się nagle na północy i na południu[5]. Według jednej z hipotez stanowią przemieszczony fragment kratonu transantarktycznego[6].
Na terenie Gór Ellswortha, przede wszystkim w ich południowej części, odkryto liczne skamieniałości – 150 różnych gatunków flory i fauny z okresu od wczesnego kambru do permu, m.in. znaleziono tu pierwszy na terenie Antarktydy Zachodniej okaz wymarłego rodzaju paproci nasiennych Glossopteris.
Góry zostały odkryte 23 listopada 1935 roku przez amerykańskiego lotnika Lincolna Ellswortha (1880–1951) podczas transantarktycznego lotu z Dundee Island na Lodowiec Szelfowy Rossa[2]. Drogą lądową po raz pierwszy dotarł tu amerykański glacjolog Charles R. Bentley (1929–2017) w ramach badań prowadzanych podczas Międzynarodowego Roku Geofizyczny[8].
Góry zostały zmapowane przez United States Geological Survey na podstawie badań naziemnych i zdjęć lotniczych marynarki wojennej USA w latach 1958–1966[2]. Pracami kartograficznymi kierował Campbell Craddock (1930–2006)[8].
- ↑ Inne źródła podają, że góry rozciągają się na długości 350 km, a ich szerokość dochodzi do 80 km, zob. Webers i Splettstoesser 2007 ↓, s. 1.
- ↑ KSNG 2019 ↓, s. 656.
- ↑ a b c d e f g SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
- ↑ Hund 2014 ↓, s. 751.
- ↑ Dalziel 2007 ↓, s. 1–2.
- ↑ Dalziel 2007 ↓, s. 2.
- ↑ a b Dalziel 2007 ↓, s. 1.
- Dalziel, I. W. D.. The Ellsworth Mountains: Critical and enduringly enigmatic. „Short Research Paper”. 004, 2007. U.S. Geological Survey. DOI: 10.3133/of2007-1047.srp004. (ang.).
- Ellsworth Mountains. W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Hund, Andrew J.: Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth's Polar Regions. ABC-CLIO, 2014. ISBN 978-1-61069-393-6. [dostęp 2022-03-04]. (ang.).
- Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4. [dostęp 2022-03-04].