pl.wikipedia.org

Gaszowice (województwo śląskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

  • ️Fri Oct 07 2022

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Gaszowice

wieś
Ilustracja
Fragment zabudowy w miejscowości Gaszowice
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

rybnicki

Gmina

Gaszowice

Liczba ludności (2022)

3117[2]

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

44-293[3]

Tablice rejestracyjne

SRB

SIMC

0214155

Położenie na mapie gminy Gaszowice

Mapa konturowa gminy Gaszowice, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Gaszowice”

Położenie na mapie Polski

Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Gaszowice”

Położenie na mapie województwa śląskiego

Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Gaszowice”

Położenie na mapie powiatu rybnickiego

Mapa konturowa powiatu rybnickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gaszowice”

Ziemia50°06′31″N 18°25′50″E/50,108611 18,430556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Gaszowice (niem. Gaschowitz[4][5]) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, w gminie Gaszowice[6][7]. Siedziba gminy Gaszowice.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gaszowice. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Wieś ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIV wieku. Wymieniona w 1316 jako de Gassowicz, 1373 Gassouicz, 1428 Gaschowicz, 1444 Gassowicz, 1602 Gassowiczy, 1680 villa Gassowicz, 1743 Gaschowitz, 1784 Gaschowitz, 1845 Gaschowitz, Gaszowice, 1881 Gaszowice, Gaschowitz. Nazwa pochodzi od nazwy osobowej Gasz średniowiecznej formy imienia Gaweł z dodaniem sufiksu -owice[8].

Miejscowa legenda przypisuje nazwę Gaszowice imieniu rycerza Gasz, który podobno wybudował osadę w XII wieku. Końcówka nazwy wskazuje jednak, że była to raczej osada rodowa (w przeciwnym razie nazwa przybrałaby inną – np. „Gaszyn” lub „Gaszów”[9]). Ponadto, osadnictwo na prawie lokacyjnym zaczęło się na większą skalę dopiero po najeździe mongolskim w XIII wieku.

Integralne części wsi Gaszowice[6][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
0214161 Pogwizdów część wsi

Znaleziska resztek ceramiki w Gaszowicach oraz monet rzymskich w Czernicy, są dowodem na to, iż w okresie wczesnego średniowiecza (do 600 r.) istniało już osadnictwo na terenie gminy. Do około 890 roku ziemia rybnicko-wodzisławska, w skład której wchodziła gmina Gaszowice, leżała w granicach jednego ze śląskich plemion – Gołęszyców. Około roku 900 ziemie te zostały podporządkowane Wielkim Morawom.

W 990 roku Mieszko I włączył Śląsk do formującego się państwa polskiego. Ziemia ta pozostawała we władaniu książąt polskich do 1327 roku, kiedy to Leszek, książę raciborski złożył hołd lenny królowi Czech Janowi Luksemburskiemu. Pod rządami Czech ziemie te znajdowały się do roku 1526, wówczas zostały włączone do Austrii. Po pierwszej wojnie śląskiej, w 1742, podzielono Śląsk na część austriacką i pruską. Górny Śląsk przeszedł we władanie Prus.

W lipcu 1922 roku w efekcie powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku po 595 latach powiat rybnicki, w obrębie którego znajdowała się gmina Gaszowice, powrócił do Polski. Okres przynależności do Polski przerwała II wojna światowa, wtedy to Śląsk był częścią III Rzeszy.

Według miejscowej legendy Gaszowice założone zostały w końcu XII wieku przez rycerza nazwiskiem Gasz. Można je zaliczyć do najstarszych osad w okolicy, już w 1317 należały do księstwa Raciborskiego (książę Jan I)[10]. W porównaniu z sąsiednimi miejscowościami Szczerbice charakteryzują się krótszą historią. Powstały na przełomie XV i XVI wieku jako dobra rycerskie. Pierwsza wzmianka o Szczerbicach pochodzi z 1410 roku – źródła historyczne wymieniają w bitwie pod Grunwaldem rycerza Jana ze Szczerbic walczącego po stronie króla polskiego Władysława Jagiełły. Łuków Śląski nie mógł powstać wcześniej niż w drugiej połowie XVI wieku, o czym świadczy charakter osadniczy gospodarstw tego typu, które powstawały dopiero w tym czasie na Śląsku. Po raz pierwszy nazwa wsi Czernica pojawiła się w dokumencie z 17 marca 1317 roku. Pierwszym właścicielem wsi był szlachcic o imieniu Tomisław.

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31815
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 252 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Gemeindeverzeichnis Kreis Rybnik [Stand: 1. 1. 1908] [online], www.territorial.de [dostęp 2023-07-16].
  5. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2023-07-16].
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  8. ↑ Rymut 1999 ↓, s. 94.
  9. ↑ Koneczny: Dzieje Polski za Piastów
  10. ↑ Feliks Musialik, Historia miast i parafii śląskich, Śląska Biblioteka Cyfrowa, 1943, 33 (37) [dostęp 2023-08-01].
  11. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22].
  12. ↑ Dąb Gaszowice. [dostęp 2021-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-09)].