pl.wikipedia.org

Kapary cierniste – Wikipedia, wolna encyklopedia

  • ️Thu Feb 20 2020

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kapary cierniste

Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kaparowate

Rodzaj

kapary

Gatunek

kapary cierniste

Nazwa systematyczna
Capparis spinosa L.
Sp.Pl. 503, 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiat
Otwierający się owoc
Kapary przyprawa

Kapary cierniste, kapar ciernisty (Capparis spinosa L.) – gatunek roślin należący do rodziny kaparowatych. Występuje w rejonie śródziemnomorskim i Azji Mniejszej, sięgając po Himalaje, ale także w Azji tropikalnej (Pakistan, Indonezja, Filipiny), w Australii i na niektórych wyspach Pacyfiku (Guam, Vanuatu, Wyspy Salomona)[5].

Pokrój
Niski, zimozielony krzew do 1 m wysokości. Jego częściowo rózgowate pędy o długości do 2 m płożą się na skałach[6].
Liście
Owalne, ogonkowe. Małe przylistki osadzone u nasady ogonka w większości przekształcone są w krótkie ciernie[6].
Kwiaty
Osadzone pojedynczo na długich szypułkach wyrastających z nasady ogonka liściowego, białe lub różowe, duże, o śr. do 7 cm. Kielich czterodziałkowy, cztery płatki korony, pręciki liczne, z czerwonymi nitkami, słupek jeden. Kwitnie w lipcu i sierpniu[6].
Owoc
Wielonasienna jagoda wielkości śliwki[7].

Owoce zawierają około 18% białka i około 36% tłuszczu, nasiona – do 30% tłuszczu[8]. Liście i pąki kwiatowe wyróżniają się znaczną zawartością związków fenolowych, zwłaszcza rutyny, której w liściach jest średnio 1350 mg na 100 g świeżej masy, a w pąkach ok. 700 mg na 100 g świeżej masy[9].

  • Jego pąki kwiatowe stanowią przyprawę o słodko-kwaśnym, lekko pikantnym smaku. Po zakonserwowaniu w soli, occie, oliwie lub winie nazywane są kaparami lub kaparkami[7]. Pikantny smak zawdzięczają łatwo ulatniającej się rutynie. Gotowe kapary są ciemnozielone z jasnymi kropkami, są wielkości ziaren grochu. Stosuje się je[6]:
    • do przyrządzania marynat, majonezów,
    • do zimnych – mięs, sosów,
    • do sałatek rybno-mięsnych,
    • do jajek, potraw z pomidorami.
  • Jadalną częścią rośliny są również marynowane owoce[6], tzw. „jabłuszka kaparowe”.

Gatunek ten jeden raz wymieniony jest w Biblii. W Księdze Koheleta (12,5) jest zdanie: „i pękać będą kapary, bo zdążać będzie człowiek do swego wiecznego domu”. Zdaniem badaczy biblistów kapary w Biblii są symbolem ludzkiej kondycji, ich nagle pękające dojrzałe owoce mogą być kojarzone z niespodziewaną śmiercią człowieka[10].

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
  4. ↑ Capparis spinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-10-15].
  6. ↑ a b c d e Zioła dobre na wszystko. [dostęp 2014-11-22].
  7. ↑ a b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  8. ↑ P. Czikow, J. Łaptiew, Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, Warszawa 1983: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 146-147.
  9. ↑ Nizar Tlili i inni, Phenolic Compounds and Vitamin Antioxidants of Caper (Capparis spinosa), „Plant Foods for Human Nutrition”, 65 (3), 2010, s. 260–265, DOI: 10.1007/s11130-010-0180-6, PMID: 20668946 (ang.).
  10. ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.