Oleg Antonow – Wikipedia, wolna encyklopedia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Oleg Antonow

Олег Антонов

Oleg Antonow
Data i miejsce urodzenia	25 stycznia?/7 lutego 1906 Troica k. Moskwy
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 1984 Kijów
Zawód, zajęcie	konstruktor lotniczy
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Oleg Konstantinowicz Antonow (ros. Олег Константинович Антонов; ur. 25 stycznia^?/7 lutego 1906 w Troicy koło Moskwy, zm. 4 kwietnia 1984 w Kijowie) – radziecki konstruktor lotniczy, Bohater Pracy Socjalistycznej (1966), akademik Akademii Nauk ZSRR.

Swój pierwszy szybowiec „Gołub” (tłum. 'gołąb') zbudował w 1924 r. razem z grupą kolegów z Technikum Przemysłowego w Saratowie. Maszyna została zaprezentowana na II Wszechzwiązkowych Próbach Szybowcowych na Krymie^[1]. Dwa lata później został studentem Instytutu Politechnicznego w Leningradzie. Kontynuował projektowanie szybowców, a po ukończeniu studiów w 1930 r. podjął pracę w nowej Moskiewskiej Fabryce Szybowców, gdzie w 1933 r. został głównym konstruktorem. Do momentu odejścia z fabryki zaprojektował 36 szybowców, z których najważniejszymi były: „Standard”, „Upar” i seria Rot Front^[2]. Jednocześnie od 1931 r. pełnił funkcję dyrektora technicznego w Wyższej Szkole Lotniczo-Szybowcowej w Koktebelu^[3]. Prowadził również prace nad motoszybowcami, w 1937 r. oblatano prototyp OKA-33 jego konstrukcji^[4]. W 1938 r. przeszedł do biura konstrukcyjnego Jakowlewa do prac przy lekkim samolocie STOL OKA-58 „Aist” (tłum. 'bocian'), kopii niemieckiego samolotu Fi 156 Storch^[5]. Krótko potem zaangażował się w projekt A-7 – jednego z wczesnych szybowców do transportu wojska^[6].

W 1941 r. Antonow skonstruował szybowiec A-40 KT, który był seryjnym radzieckim czołgiem T-60 z doczepionymi płatami nośnymi. Szybowiec miał być sterowany przez załogę czołgu poruszającą lufą i wieżyczką. W 1942 r. czołg-szybowiec KT wzbił się pierwszy raz w powietrze. Z racji skomplikowanego systemu sterowania lotem oraz braku samolotów holujących TB-3 pomysłu nie wykorzystano w czasie II wojny światowej^[7].

W 1946 r. w Nowosybirsku utworzono biuro konstrukcyjne Antonowa, któremu powierzono zadanie skonstruowania samolotu przeznaczonego dla rolnictwa. W 1947 r. biuro zostało przeniesione do Kijowa, tam kontynuowano prace konstrukcyjne w wyniku których powstał An-2. Z racji swej uniwersalności była to konstrukcja, która ugruntowała pozycję Antonowa wśród radzieckich konstruktorów lotniczych^[8]. W kolejnych latach otrzymał polecenie opracowania lekkiego samolotu dwusilnikowego, co zaowocowało zbudowaniem An-8 z napędem turbośmigłowym. Za ten samolot jego zespół konstrukcyjny został wyróżniony nagrodą państwową. Na bazie An-8 powstał pasażerski An-10, który w 1958 r. został zaprezentowany na Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu^[9].

W 1960 r. Oleg Antonow uzyskał stopień doktora nauk technicznych. Na bazie An-10 powstał w jego biurze czterosilnikowy An-12, który wyróżniał się zasięgiem wynoszącym kilka tysięcy kilometrów, hermetyzowaną kabiną oraz obszerną ładownią zdolną pomieścić kilka ton. Opracowanie tej maszyny przyniosło zespołowi Antonowa w 1962 r. Nagrodę Leninowską^[10]. W kolejnych latach zespół Antonowa opracowano udany samolot pasażerski An-24, który zbudowano również na potrzeby wojska w wersji An-24T. Rozwinięciem tej maszyny był transportowy An-26, w którym zastosowano tylną rampę załadowczą umożliwiającą wjazd pojazdów z płyty lotniska do ładowni samolotu^[11].

W lutym 1965 r. w biurze Antonowa zbudowano An-22, który był wówczas największą maszyną tego typu na świecie. Został zaprezentowany na XXIV Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu^[12]. Od 1978 r. Antonow posiadał tytuł profesora, a w 1981 r. został akademikiem Akademii Nauk ZSRR^[3]. W latach 80. XX w. w jego zespole zaprojektowano samolot An-72 o cechach samolotu STOL, powstała również jego cywilna wersja oznaczona jako An-74. Na bazie An-22 opracowano czterosilnikowy ciężki samolot transportowy An-124^[13].

W 1972 r. wydano w języku polskim wspomnienia Antonowa Dziesięć razy od początku w tłumaczeniu Jana Rybickiego^[14].

Zmarł 4 kwietnia 1984 r. w Kijowie, został pochowany na tamtejszym cmentarzu Bajkowa^[15].

Pod przewodnictwem Antonowa powstały^[16]:

• szybowce: Dove, Rot Front-1, Rot Front-2, Rot Front-3, Rot Front-4, A-1, A-7, A-11, A-13, A-15;
• samoloty transportowe: An-8, An-12, An-26, An-22 „Antey”, An-32, An-72, An-124 Rusłan, An-74;
• samoloty wielozadaniowe: An-2, An-14 „Pszczoła”, An-30, An-28, An-3;
• samoloty pasażerskie: AIR-19, An-10 i An-24.

7 lutego 2018 r., w 112. rocznicę urodzin Olega Antonowa nadano jego imię Państwowemu Muzeum Lotnictwa w Kijowie^[17].

Oleg Antonow został odznaczony i uhonorowany m.in.^[18]:

• Złotym Medalem „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej,
• Orderem Lenina – trzykrotnie,
• Orderem Rewolucji Październikowej,
• Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy,
• Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy,
• Nagrodą Stalinowską (1952),
• Nagrodą Leninowską (1962).

• Konstrukcje biura Antonowa

• 

  Lekki szybowiec desantowy A-7 z okresu II wojny światowej

• 

  Całkowicie metalowy szybowiec A-15

• 

  Lekki samolot wielozadaniowy An-2

• 

  Lekki samolot wielozadaniowy An-3

• 

  Lekki samolot transportowy An-4

• 

  Średniodystansowy samolot pasażerski An-10

• 

  Samolot transportowy An-14

• 

  Samolot transportowy An-22

• 

  Pasażerski samolot turbośmigłowy An-24

• 

  Wojskowy samolot transportowy An-70

• 

  Wielozadaniowy samolot transportowy An-72

• 

  Największy produkcyjny samolot transportowy na świecie An-124-100

• Lennart Andersson: Soviet Aircraft and Aviation 1917-1941. Annapolis: Naval Institute Press, 1994. ISBN 978-1-55750-770-9. OCLC 1030575330.
• Oleg Antonow: Dziesięć razy od początku. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1972.
• Jerzy Gotowała, Andrzej Przedpełski: 100 lotników stulecia. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-11-09551-5. OCLC 830479189.
• Jerzy Gruszczyński, Michał Fiszer: An-2. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2020, seria: 100 lat polskich skrzydeł. nr 48. ISSN 978-83-8177-258-7. OCLC 1241604972.
• Tadeusz Królikiewicz: Szybowce transportowe. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07162-4. OCLC 750576901.
• Б.Л. Симаков (red.), Самолеты страны Советов : [1917-1970 : сборник], Moskwa: Изд-во ДОСААФ, 1974, OCLC 17301740.