pl.wikipedia.org

Orzech czarny – Wikipedia, wolna encyklopedia

  • ️Thu Feb 20 2020

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Orzech czarny

Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bukowce

Rodzina

orzechowate

Rodzaj

orzech

Gatunek

orzech czarny

Nazwa systematyczna
Juglans nigra L.
Sp. pl. 2:997. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg
Mapa zasięgu
Multimedia w Wikimedia Commons

Orzech czarny (Juglans nigra L.) – gatunek drzewa należący do rodziny orzechowatych. Występuje naturalnie w Ameryce Północnej w środkowej i wschodniej części Stanów Zjednoczonych[4]. W Polsce jest rzadko uprawiany, czasami dziczeje i uważany jest za gatunek lokalnie zadomowiony (kenofit)[5].

Liść
Owoc bez zielonej okrywy
Owoc w przekroju
Pokrój
Korona drzewa kulista i szeroka. Dorasta do 35 m wysokości[6].
Kora
Kora ma szarą lub czarniawą barwę. Jest głęboko bruzdowana[6].
Pędy
Pędy są miękko owłosione i mają brązową barwę. Pąki są aksamitne i jasnoszare[6].
Liście
Liście mają 30–60 cm długości. Są złożone z 10–23 listków o długości 6–12 cm. Listki są podłużnie jajowate, zaokrąglone u nasady, o ostrym wierzchołku, drobno piłkowane. Młode listki są obustronnie gruczołowato owłosione, starsze tylko od spodu. Wydzielają słaby zapach. Ogonek liściowy jest bardzo drobno owłosiony[6].
Kwiaty
Kwiaty męskie w stożkowatych, grubych, odstających kotkach, zebranych po 2-5 na zeszłorocznych pędach. Kwiaty żeńskie niepozorne, zielonkawe, umieszczone są zawsze po pięć na szczytach gałązek. Kwitnie od maja do czerwca[7].
Owoce
Kuliste pestkowce średnicy 3–5 cm. Zewnętrzna okrywa zielona, silnie aromatyczna. Owocnia twarda, gruba, bruzdowana i czarnobrązowa. We wrześniu i październiku dojrzałe orzechy spadają z drzewa[6].

Wyróżnia się odmianę uprawną 'Alburyensis'[6].

  • Orzech czarny sadzony jest w parkach w całej Europie od XVII wieku jako roślina ozdobna.
  • Drewno było cenione w meblarstwie artystycznym, ze względu na ciemnobrunatne zabarwienie. Dawniej wykonywano z niego również śmigła do samolotów. Dziś przeważnie przerabia się je na okleiny, z powodu pięknego, kontrastowego rysunku jest wysoko cenione i na rynku światowym osiąga wygórowane ceny[7].
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).
  3. ↑ Juglans nigra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Juglans nigra. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-11]. (ang.).
  5. ↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
  6. ↑ a b c d e f Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 178. ISBN 978-83-7073-643-9.
  7. ↑ a b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 90. ISBN 83-7129-141-8.