pl.wikipedia.org

Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach – Wikipedia, wolna encyklopedia

  • ️Mon Oct 26 2015

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Pałac Biskupów Krakowskich

Zabytek: nr rej. A.336 z 28.01.1965[1]
Ilustracja
Pałac biskupów
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Miejscowość

Kielce

Adres

Plac Zamkowy

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

barokowy

Architekt

Tomasz Poncino (?)
Giovanni Trevano (?)
Constantino Tencalla(?)

Inwestor

bp Jakub Zadzik

Rozpoczęcie budowy

1637

Ukończenie budowy

1641

Ważniejsze przebudowy

XVIII w.

Pierwszy właściciel

Jakub Zadzik

Obecny właściciel

Muzeum Narodowe w Kielcach

Położenie na mapie Kielc

Mapa konturowa Kielc, blisko centrum u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Biskupów Krakowskich”

Położenie na mapie Polski

Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Biskupów Krakowskich”

Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego

Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Biskupów Krakowskich”

Ziemia50°52′09″N 20°37′39″E/50,869167 20,627500
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Pałac Biskupów Krakowskich – barokowy pałac w Kielcach, była rezydencja biskupów krakowskich, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach. Najlepiej zachowana oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa z pierwszej połowy XVII wieku w Polsce.

Budowla powstawała w latach 1637–1641. Wzniesiono ją na Wzgórzu Katedralnym z inicjatywy i prywatnych funduszy kanclerza wielkiego koronnego i biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika. Nie jest pewne kto był autorem projektu i przypuszcza się, że był to albo Tomasz Poncino albo Giovanni Trevano albo Constantino Tencalla[2]. Dekorację malarską wnętrz wykonał warsztat Tomasza Dolabelli. Plafony przedstawiały między innymi sąd nad braćmi polskimi i rokowania pokojowe w okresie wojen ze Szwecją i Rosją, w których brał udział fundator. Pałac otaczał mur obronny ze strzelnicami kluczowymi i puntone. Cztery wieże pokryto blachą. W 1667 roku biskup Andrzej Trzebicki pokrył pałac dachówką w miejsce gontów. W 1. połowie XVIII wieku dobudowano do pałacu dwie oficyny, być może wg projektu Kacpra Bażanki[2].

W 1806 Franciszek II Habsburg cesarz Austrii przekazał pałac, będący własnością skarbu państwa, na potrzeby nowo utworzonej diecezji kieleckiej[3]. W 1816 r. Stanisław Staszic stworzył w pałacu Szkołę Akademiczno-Górniczą. Po Powstaniu styczniowym rosyjscy zaborcy usunęli hełmy na wieżach i figury posłów moskiewskiego i szwedzkiego na frontonie. Pałac w 1 połowie XX wieku pełnił rolę sztabu legionowego Józefa Piłsudskiego, biura werbunkowego, drukarni, poczty, biura przepustek i siedziby redakcji lokalnego dziennika. W latach 20. według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza zrekonstruowano barokowe hełmy na wieżach.

W latach międzywojennych pałac był siedzibą urzędu wojewódzkiego. W latach 1945–1971 był siedzibą Wojewódzkiej Rady Narodowej. Od 1971 r. mieści się w nim Muzeum Narodowe. Z tyłu pałacu, w 2005 roku otwarto Ogród Włoski.

Pałac wraz z otoczeniem - basztą prochową, ogrodem i spichlerzem przy ul. Zamkowej 2 - jako zespół został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych[1].

Od frontu główne wejście w arkadach a nad nimi trzy herby, od lewej: Korab fundatora pałacu bpa Jakuba Zadzika, Orzeł Biały z wazowskim Snopkiem na piersi - Władysława IV Wazy, trzy korony (Aaron) - kapituły krakowskiej[4][5][6].

  • Arkady z herbami

  • Herb Korab bpa Jakuba Zadzika

  • Herb Władysława IV Wazy

  • Herb kapituły krakowskiej

  • Fasada główna

    Fasada główna

  • Widok od ogrodu

    Widok od ogrodu

  • Portal nad wejściem

    Portal nad wejściem

  • Izba Stołowa Górna z portretami biskupów

    Izba Stołowa Górna z portretami biskupów

  • Plafon z Władysławem IV[7]

    Plafon z Władysławem IV[7]

  • Plafon z sądem nad Arianami

    Plafon z sądem nad Arianami

  • Portal

    Portal

  • Widok panoramiczny

    Widok panoramiczny

Koło Pałacu Biskupów Krakowskich przechodzi szlak turystyczny

Na zachód od miasta, w Podzamczu Piekoszowskim znajduje się ruina pałacu rodu Tarłów, stanowiącego kopię pałacu w Kielcach.

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 16 [dostęp 2015-10-26].
  2. ↑ a b Pałac biskupów krakowskich, ob. Muzeum Narodowe, Kielce - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2020-02-19] (pol.).
  3. ↑ Jerzy Daniel, Kalendarz Świętokrzyski 2005. Wydawnictwo Jedność Kielce 2014, s.216.
  4. ↑ Kielce - Pałac Biskupów Krakowskich. [dostęp 2024-09-27].
  5. ↑ Pałac Biskupów Krakowskich.... [dostęp 2024-09-27].
  6. ↑ Pałac biskupów. [dostęp 2024-09-27].
  7. ↑ Plafon z Władysławem, biskupem Zadzikiem i hetmanem Koniecpolskim
  • Jan Leszek Adamczyk: Zabytki architektury na Kielecczyźnie. Kielce: Marek Leszko, 2005, s. 16. ISBN 83-92295-10-2.
  • Mariusz Karpowicz, Tomasz Poncino (ok. 1590-1659) - architekt pałacu kieleckiego, Muzeum Narodowe, Kielce, 2002; ISBN 83-909744-7-9
  • Jakub Lewicki, Najnowsze odkrycia związane z kielecką siedzibą biskupów krakowskich: Siedziby biskupów krakowskich na terenie dawnego województwa sandomierskiego. Materiały z sesji naukowej z 20 września 1997, Kielce 1997 r.
  • Jakub Lewicki, Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach. Przemiany zespołu w latach 1795-1864; „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 26, Kielce 2011.
  • Sobala M., Dwór Klecki, rezydencja biskupów krakowskich w Kielcach w świetle nieznanego Inwentarza z 1635 roku, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, t. 25, Kielce 2010.
  • Pieniążek-Samek M., Nieznane źródło od badań nad pałacem biskupów krakowskich w Kielcach, „Rocznik Muzeum Narodowego, t. 21, Kielce 2003.