Pałac w Wojanowie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Pałac w Wojanowie (Pałac Wojanów)

(niem.) Schloss Schildau

nr rej. 240 z 24.08.1950
Państwo	Polska
Miejscowość	Wojanów
Adres	Wojanów 9
Typ budynku	pałac
Kondygnacje	3
Ukończenie budowy	1667 r.
Ważniejsze przebudowy	1833 r.
Położenie na mapie gminy Mysłakowice
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
50°52′32″N 15°48′50″E/50,875556 15,813889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Pałac w Wojanowie (niem. Schloss Schildau)^[1] – zabytkowy^[2] pałac^[3] wybudowany w miejscowości Wojanów w województwie dolnośląskim. Usytuowany po południowej stronie drogi z Jeleniej Góry do Janowic Wielkich.

Dobra w Wojanowie w źródłach pisanych po raz pierwszy pojawiają się w XIII wieku. Miejscowość, jako lenno rycerskie, w 1281 roku należała do Eberharda von Schildau. Około połowy XIV w. jako właściciela dóbr dokumenty wymieniają Hansa von Zedlitza. W XVI w. część majątku przeszła pod władanie Schaffgotschów, a następnie von Zedlitz. Nickel von Zedlitz und Nimmersath buduje w latach 1603–1607 nowy renesansowy dwór^[4]. W trakcie wojny trzydziestoletniej w 1642 roku dwór spalili Szwedzi^[4]. Odbudowano go w 1667 roku, kiedy właścicielem był Christoph von Zedlitz^[4], w kolejnych latach obiekt zmieniał często właścicieli. W 1754 r. Wojanów nabył kupiec Daniel von Buchs, zlecił barokową przebudowę pałacu^[4]. Dobra wojanowskie w 1817 roku przejął Karl Sigismund von Rothkirch, a po nim Karl Albrecht Ike, który w latach 1832–1833 zmodernizował pałac i założył park krajobrazowy. Obiekt przebudowano w duchu klasycystycznej odmiany neogotyku. Autorem projektu był architekt z kręgu Karla Friedricha Schinkla^[4]. W roku 1839 księżna Luiza Niderlandzka otrzymała od swojego ojca, króla Prus Fryderyka Wilhelma III, majątek w Wojanowie. Zadecydowano wówczas o przebudowie, która przystosowała rezydencję do nowej funkcji, rzekomo według jednej z dwóch koncepcji autorstwa: Friedricha Augusta Stülera lub Hermanna Wentzla. W latach 30. i 40. XIX w. przekształcono park według planów Petera Josepha Lenne^[4]. Włości należały do rodziny królewskiej do 1908 roku, kiedy zostały sprzedane przez ostatnią spadkobierczynię Marię zu Wied. Do 1945 roku pałac należał kolejno do: Carla Kriegowa, konsula Effenberga oraz wydawcy gazet Kammera. W trakcie II wojny światowej w pałacu urządzono obóz pracy dla robotników przymusowych. Po 1945 roku w pałacu i folwarku znajdował się PGR^[4]. Obecnie pałac jest własnością prywatną, mieści się w nim kompleks hotelowo-konferencyjny^[4].

Pałac posadowiony na wysokim cokole, przechodzącym w taras po stronie południowej. 3-kondygnacyjny z mezzaninem na planie zbliżonym do kwadratu z okrągłymi alkierzowymi wieżami, nakryty stromym dachem namiotowym^[4]. W elewacji ogrodowej rozległy taras z bocznymi schodami, skrajne naroża flankowane przez oranżerie^[4]. W elewacji frontowej zachował się dwudzielny portal zwieńczony fryzami, na których umieszczono szesnaście tarcz herbowych rodziców Christopha von Zedlitz:

• fryz lewy herby ojca Nickela II von Zedlitz (od lewej): 1. Nickel I (Nicolaus) von Zedlitz, 2. von Runge, 3. von Seidlitz, 4. von Uechtritz,
• fryz lewy herby matki Nickela II von Zedlitz (od lewej): 5. Agnes von Stosch, 6. von Rothenburg, 7. von Grünberg 8. von Schlichting.
• fryz prawy herby ojca Sabine (od lewej): 1. Albrechta von Zedlitz, 2. von Nimpsch, 3. von Zedlitz, 4. von Wlassaty,
• fryz prawy herby matki Sabine (od lewej): 5. Helene von Schaffgotsch, 6. von Hochberg 7. von Tader 8. von Opalinski.

W elewacji również obramienia okien w dolnej kondygnacji oraz wewnętrzny portal prowadzący do piwnicy^[4]. Korpus boniowany zwieńczony krenelażem^[4]. Wnętrze 2-traktowe i 3-dzielne^[4]. Znaczna część wyposażenia XIX w. pałacu uległa zniszczeniu w przeciągu lat powojennych i pożaru w 2002 r. Szczęśliwie zachowała się sala balowa z polichromią oraz ornamentalne malowidła sklepień z jednej z górnych kondygnacji wież^[4].

• 

  1.1.3. Zedlitz

• 

  2. Runge

• 

  3. Seidlitz

• 

  4. Uechtritz

• 

  5. Stosch

• 

  6. Rothenburg

• 

  7. Grünberg (tarcza)

• 

  8. Schlichting

• 

  2. Nimptsch

• 

  5. Schaffgotsch

• 

  6. Hochberg

• 

  7. Tader

• 

  8. Opalinski

• 

  Portal

• 

• 

  Fontanna

• Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
• Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 133-136. ISBN 83-92292-21-9.
• Zabytki sztuki w Polsce : Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 941. ISBN 83-92290-61-5.

• Archiwalne widoki pałacu w bibliotece Polona
• Pałac w Wojanowie