Powiat włoszczowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Powiat włoszczowski

powiat
Wjazd na teren powiatu od strony Krzętowa
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
TERC	2613
Siedziba	Włoszczowa
Starosta	Dariusz Czechowski
Powierzchnia	907,86 km²
Populacja (30.06.2023) • liczba ludności	43 085[1]
• gęstość	47 os./km²
Urbanizacja	22,93%
Tablice rejestracyjne	TLW
Adres urzędu: ul. Wiśniowa 10 29-100 Włoszczowa
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 1 Liczba gmin wiejskich 5
Położenie na mapie województwa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat włoszczowski – powiat w Polsce (województwo świętokrzyskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Włoszczowa.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Włoszczowa
• gminy wiejskie: Kluczewsko, Krasocin, Moskorzew, Radków, Secemin
• miasta: Włoszczowa

Powiat włoszczowski graniczy z trzema powiatami województwa świętokrzyskiego: koneckim, kieleckim i jędrzejowskim, z dwoma powiatami województwa śląskiego: zawierciańskim i częstochowskim oraz z jednym powiatem województwa łódzkiego: radomszczańskim.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 45 059 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 44 933 osoby^[3].

Liczba ludności i powierzchnia gmin wg stanu na październik 2018^[4][5]

Gmina	Ludność	Powierzchnia
Włoszczowa (w tym miasto)	19 658 (10 096)	254,61 km² (30,30 km²)
Krasocin	10 752	192,79 km²
Kluczewsko	5 300	136,87 km²
Secemin	4 891	162,60 km²
Moskorzew	2 814	72,89 km²
Radków	2 487	88,10 km²
Razem	45 901	907,86 km²

Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiega jedna droga krajowa oraz cztery drogi wojewódzkie:

• Droga krajowa nr 78 z Chmielnika do Chałupek przebiega przez gminę Moskorzew
• Droga wojewódzka nr 786 z Częstochowy do Kielc przebiega przez gminy Secemin, Włoszczowa, Krasocin oraz przez miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 742 z Przygłowa k. Piotrkowa Trybunalskiego do Nagłowic przebiega przez gminy Kluczewsko i Włoszczowa oraz przez miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 785 z Ciężkowic do Włoszczowy przebiega przez gminę i miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 795 z Secemina do Szczekocin przebiega przez gminę Secemin

Droga krajowa 78 krzyżuje się poza granicami powiatu z drogą wojewódzką 742 (w Nagłowicach) i drogą wojewódzką 795 (w Szczekocinach).

Drogi wojewódzkie 786, 785 i 742 krzyżują się ze sobą na obszarze miasta Włoszczowa

Drogi wojewódzkie 786 i 795 krzyżują się ze sobą w Seceminie

Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiegają następujące linie kolejowe:

• Linia kolejowa nr 4, Grodzisk Mazowiecki–Zawiercie, Centralna Magistrala Kolejowa (CMK)
• Linia kolejowa nr 61, Kielce Główne – Fosowskie

Stacje kolejowe:

• Ludynia (LK 61)
• Włoszczowa (LK 61)
• Włoszczowa Północ (LK 4 - CMK)
• Żelisławice (LK 61)

Przystanki kolejowe:

• Bukowa (LK 61)
• Czarnca (LK 61)
• Ludynia Dwór (LK 61)

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010^[6]):

	Ogółem	Kobiety	Mężczyźni
osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	46 462	100	23 411	50,39	23 051	49,61
Miasto	10 657	22,94	5567	11,98	5090	10,96
Wieś	35 805	77,06	17 844	38,41	17 961	38,66

• Piramida wieku mieszkańców powiatu włoszczowskiego w 2014 roku^[7].

Powiat włoszczowski położony jest, według Jerzego Kondrackiego, w obrębie Megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Wyżyny Polskie, podprowincji Wyżyna Małopolska, makroregionu Wyżyna Przedborska, w obrębie mezoregionów: Niecki Włoszczowskiej (większość powiatu), Płaskowyżu Jędrzejowskiego (południowo-wschodnie części gmin Radków i Moskorzew), Pasma Przedborsko-Małogoskiego (pas ciągnący się przez gminy Kluczewsko i Krasocin) i mezoregionu Wzgórza Łopuszańskie (północno-wschodni kraniec gminy Krasocin). Wśród utworów geologicznych występujących na powierzchni dominują utwory Czwartorzędu w postaci glin morenowych i piasków akumulacji lodowcowej (morena denna). Utwory starsze występują m.in. na terenie Pasma Przedborsko - Małogoskiego (Jura) i w niektórych miejscach Niecki Włoszczowskiej (skały kredowe tworzące urodzajne rędziny). Pod osadami czwartorzędu dominują utwory Mezozoiczne (kampan pod większością Niecki Włoszczowskiej, pod częścią północno-wschodnią powiatu występują utwory okresów mastrycht, kreda niższa od kampanu nierozdzielna, turon i cenoman).

Na terenie Powiatu znajdują się duże obszary leśne, bogate w faunę i florę. Obszary prawnie chronione to m.in.:

• Przedborski Park Krajobrazowy;
• Włoszczowsko-Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu;
• Konecko-Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu;

rezerwaty przyrody:

• Rezerwat przyrody Bukowa Góra;
• Rezerwat przyrody Murawy Dobromierskie;
• Rezerwat przyrody Oleszno;
• Rezerwat przyrody Ługi

oraz pomniki przyrody i użytki ekologiczne:

• Park Arboretum w Czarncy;
• zbiornik Klekot;

Powiat został stworzony przez władzę rosyjską w 1867 roku jako fragment guberni kieleckiej. Obszar nie zmieniał się do roku 1975, obejmował obszar obecnego powiatu oraz gminy: Koniecpol, Szczekociny, Lelów i Irządze. Po likwidacji w ramach reformy z 1975 roku został on ponownie odtworzony w obecnym kształcie w roku 1999.

Naczelnicy Powiatu Włoszczowskiego (1867-1914)^[8]

1. Nikołaj Nikołajewicz Wasilisin /1867-1868/
2. Karl Bernard Karlowicz von Derfelden /1868-1872/
3. Fiodor Jemilianowicz Bujanowskij /1872-1873/
4. Iwan Samojłowicz Swiedierus /1873-1879/
5. Lew Fiodorowicz Gorbaczewicz /1879-1883/
6. Awskienij Jakowlewicz Aleszko /I-XII 1884/
7. Oskar Silwester Lubrecht Reinheldowicz von Bock /1884-1894/
8. Nikołaj Aleksandrowicz Wwiedienskij /1894-1900/
9. Antonin Michajłowicz Kazarinow /1904-1905/
10. Nikołaj Władimirowicz Wołkow /1905-1906/
11. Nikanor Kliemientijewicz Sawicz /1906-1909/
12. Anton Nikołajewicz Sziłow /1909-1914/
13. Ignatij Aleksandrowicz Piewcow /1914-1915/

Komendanci Obwodu (Powiatu) Włoszczowskiego (1915-1918)^[9]

1. płk. Emil von Eltz /1915-1916/
2. płk. Roman Żaba /XI-XII 1916/
3. płk. Alojzy von Göttl /1916-1918/

Komisarze Cywilni (starostowie) Obwodu Włoszczowskiego (1915-1918)^[10]

1. Nowicki /1915/
2. Artur Łaszowski /1915-1916/
3. Roman Żurowski /1916-1917/
4. Konstanty Starosolski /1917-1918/

Przewodniczący Sejmiku Powiatu i Wydziału Powiatowego oraz Komisarze rządowi na Powiat Włoszczowski (1918-1919)

1. Ignacy Kamocki /IX-XI 1918/
2. Zygmunt Glinka /XI-XII 1918/
3. Jan Ledwoch /XII 1918-I 1919/

Starostowie Włoszczowscy (1919-1939)^[11]

1. Włodzimierz Wyszkowski /1919-1920/
2. Stanisław Wasiak /1920-1922/
3. Stanisław Krzewski /1922-1923/
4. Mieczysław Małaczyński /1924-1926/
5. Konstanty Kossobudzki /1926-1928/
6. Zygmunt Kotłubaj /1928-1929/
7. Eugeniusz Rychłowski /1929-1934/
8. Jakub Kurcz, pełniący obowiązki /IX-X 1934/
9. Włodzimierz Wyszkowski /1934-1937/
10. Jan Żenczykowski, pełniący obowiązki /XI 1937/
11. Roman Kędzierski /1937-1939/
12. Seweryn Weiss /VIII-IX 1939/

Starostowie Włoszczowscy (1999-obecnie)^[12]

1. Wiktor Krotla /1998-2002/
2. Zbigniew Krzysiek /2002-2006/
3. Ryszard Maciejczyk /2006-2010/
4. Zbigniew Matyśkiewicz /2010-2014/
5. Jerzy Suliga /2014-2018/
6. Dariusz Czechowski /2018-obecnie/

• dwór drewniano-murowany z II poł. XVIII w. w Ludyni
• dwór obronny Szafrańców we Włoszczowie
• dwór rodziny Niemojewskich w Olesznie
• zespół dworski w Chlewicach
• pałac w Nieznanowicach
• murowany zespół pałacowy w Radkowie
• neogotycki spichlerz dworski w Kluczewsku

• barokowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włoszczowie
• kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Kluczewsku
• kościół św. Jakuba Apostoła w Stanowiskach
• kościół drewniany pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bebelnie
• kościół Najświętszej Maryi Panny i św. Floriana w Czarncy
• kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kurzelowie
• kościół pw. Nawiedzenia NMP w Koniecznie
• kościół gotycki pod wezwaniem Świętej Katarzyny i Jana Ewangelisty w Seceminie
• kościół parafialny pw. św. Małgorzaty w Moskorzewie
• kościół parafialny pw. św. Doroty i św. Tekli w Krasocinie

• kaplica na cmentarzu parafialnym we Włoszczowie
• kaplica cmentarna rodziny Czaplickich w Kopruszy
• kaplica św. Anny w Kurzelowie
• kościół w Chlewicach
• wczesnobarokowy kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP w Olesznie
• kościół św. Michała w Gruszczynie

• wiatrak holenderski z początku XX wieku w Krasocinie

• Zbór braci polskich w Ludyni (XVI w.)
• Zbór braci polskich w Moskorzewie (tzn. "Murowaniec"; XVI w.)
• Ruiny zboru kalwińskiego w Łapczynej Woli (XVII w.)

• pozostałości średniowiecznej wieży w Bebelnie
• Kopiec św. Jana Nepomucena we Włoszczowie
• Kopiec Kościuszki w Chebdziu koło Moskorzewa

• Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w powiecie włoszczowskim (1932) w bibliotece Polona