Król Jerzy IV Hanowerski (1821) Medal Królewski (ang. Royal Medal , The Queen’s Medal ) – jedna z nagród naukowych przyznawanych dorocznie przez Towarzystwo Królewskie w Londynie (ang. Royal Society of London ). W latach 60. XX w. zaczęto w każdej edycji przyznawać trzy medale: dwa za „najważniejszy wkład w rozwój nauk przyrodniczych” oraz jeden za „wybitny wkład w naukach stosowanych”.
Medal wraz z nagrodą 5 000 funtów może być przyznana obywatelom Wspólnoty Narodów , Republiki Irlandii , a także dla wszystkich, którzy od co najmniej trzech lat poprzedzających bezpośrednio nominację do nagrody, mieszkali na stałe i prowadzili swą prace na terenie Wspólnoty lub Irlandii[1]
Nagroda została ustanowiona przez Jerzego IV w 1825 i po raz pierwszy przyznana w 1826 roku. Początkowo były przyznawane dwa medale za odkrycia w ciągu ostatniego roku, okres ten został wydłużony do okresu pięciu lat, a następnie skrócony do trzech. W 1837 roku wprowadzona zmianę, pozwalającą przyznać nagrodę z matematyki , choć nie częściej niż co trzy lata. Zmiany w 1850 roku wprowadzały okres nie dłuższy niż 10 lat, a nie krótszy niż rok. Od 1965 roku obowiązuje forma, w której corocznie przyznawane są trzy medale przez monarchę za rekomendacją rady Towarzystwa Królewskiego[1]
Zdarzało się wielokrotne przyznanie Medalu tej samej osobie. Dwukrotnie otrzymali go:
John Herschel otrzymał medal trzykrotnie (1833, 1836 i 1840).
Do 2021 roku nagrodzono setki osób, w tym kilka kobiet.
Wśród nagrodzonych zdarzały się dziesiątki noblistów ; poniżej lista takich przypadków podzielona według dziedziny noblowskiej.
Fizyka
1882: John W. Strutt (Lord Rayleigh; nobel 1904),
1894: Joseph John Thomson (nobel 1906),
1922: Charles T.R. Wilson (nobel 1927),
1930: Owen Willans Richardson (nobel 1928),
1939: Paul Dirac (nobel 1933),
1940: Patrick M.S. Blackett (nobel 1948),
1946: Lawrence Bragg (nobel 1915),
1949: George Paget Thomson (nobel 1937),
1950: Edward Appleton (nobel 1947),
1954: John Cockcroft (nobel 1951),
1961: Cecil Frank Powell (nobel 1950),
1962: Subrahmanyan Chandrasekhar
1973: Martin Ryle (nobel 1974),
1978: Abdus Salam (nobel 1979),
1985: Roger Penrose (nobel 2020),
Chemia
Medycyna z fizjologią
Powyżsi uczeni otrzymywali Nagrodę Nobla zarówno przed, jak i po Medalu Królewskim. Frederick Sanger to unikalny przypadek przynależności do obu grup, jako podwójny noblista.
Medal Królewski jest też przyznawany za badania w dziedzinach nieobjętych Nagrodą Nobla, np. w matematyce. Niektórzy medaliści królewscy otrzymywali też najwyższe odznaczenia matematyczne jak Nagroda Abela , starszy Medal Fieldsa czy jeszcze starszy Medal Sylvestera , np.:
Jak widać, do 2021 roku Medal Królewski był przyznawany wyłącznie przed Nagrodą Abela, po Medalu Fieldsa i przed Medalem Sylvestera.
lata 20.
lata 30.
lata 40.
1840: Ch. Wheatstone , J. Herschel
1841: E. Hodgkinson , R. Kane
1842: J.F. Daniell , W. Bowman
1843: Ch. Wheatstone , J.D. Forbes
1844: G. Boole , Th. Andrews
1845: G.B. Airy , Th.S. Beck
1846: M. Faraday , R. Owen
1847: G. Fownes , W.R. Grove
1848: Ch.J. Hargreave , Th. Galloway
1849: E. Sabine , G. Mantell lata 50.
1850: B. Brodie , Th. Graham
1851: W. Parsons , G. Newport
1852: J.P. Joule , Th.H. Huxley
1853: Ch. Darwin , J. Tyndall
1854: A.W. von Hofmann , J.D. Hooker
1855: J.O. Westwood , J.R. Hind
1856: J. Richardson , W. Thomson (Lord Kelvin)
1857: E. Frankland , J. Lindley
1858: A. Hancock , W. Lassell
1859: A. Cayley , G. Bentham lata 60.
1860: A.V. Waller , W. Fairbairn
1861: J.J. Sylvester , W.B. Carpenter
1862: A.W. Williamson , J.T.R. Robinson
1863: J.P. Gassiot , M.J. Berkeley
1864: J.A.L. Clarke , W. De La Rue
1865: A. Smith , J. Prestwich
1866: W. Huggins , W.K. Parker
1867: J.B. Lawes , J.H. Gilbert , W.E. Logan
1868: A.R. Wallace , G. Salmon
1869: A. Matthiessen , Th. Maclear lata 70.
1870: Th. Davidson , W.H. Miller
1871: G. Busk , J. Stenhouse
1872: H.J. Carter , Th. Anderson
1873: G.J. Allman , H.E. Roscoe
1874: H.C. Sorby , W.C. Williamson
1875: Th. Oldham , W. Crookes
1876: Ch.W. Thomson , W. Froude
1877: F.A. Abel , O. Heer
1878: A.C.L.G Günther , J.A. Broun
1879: A.C. Ramsay , W.H. Perkin lata 80.
1880: A. Noble , J. Lister
1881: J.H. Jellett , F.M. Balfour
1882: J.W. Strutt (Lord Rayleigh), W.H. Flower
1883: Th.A. Hirst , J.S. Burdon-Sanderson
1884: G. Darwin , D. Oliver
1885: D.E. Hughes , R. Lankester
1886: P.G. Tait , F. Galton
1887: A.R. Clarke , H.N. Moseley
1888: O. Reynolds , F. von Mueller
1889: Th.E. Thorpe , W.H. Gaskell lata 90.
1890: J. Hopkinson , D. Ferrier
1891: A.W. Rucker , Ch. Lapworth
1892: Ch. Pritchard , J.N. Langley
1893: H.M. Ward , A. Schuster
1894: J.J. Thomson , V. Horsley
1895: J. Murray , J.A. Ewing
1896: A. Geikie , Ch.V. Boys
1897: R. Strachey , A. Forsyth
1898: J. Kerr , W. Gardiner
1899: W.C. McIntosh , G.F. Fitzgerald rok 1900
1901–1909
1910–1919
1910: F.O. Bower , J. Joly
1911: G. Chrystal , W.M. Bayliss
1912: G.E. Smith , W.M. Hicks
1913: E.H. Starling , H.B. Dixon
1914: E.W. Brown , W.J. Sollas
1915: J. Larmor , W.H. Rivers
1916: H.M. Macdonald , J.S. Haldane
1917: A.S. Woodward , J. Aitken
1918: A. Fowler , F.G. Hopkins
1919: J.H. Jeans , J.B. Farmer lata 20.
1920: G.H. Hardy , W. Bateson
1921: F.W. Dyson , F. Blackman
1922: C.T.R. Wilson , J. Barcroft
1923: C.G. Martin , W.N. Shaw
1924: D. Clerk , H.H. Dale
1925: A.C. Seward , W.H. Perkin Jr
1926: A.V. Hill , W.B. Hardy
1927: J.C. McLennan , T. Lewis
1928: A.S. Eddington , R. Broom
1929: J.E. Littlewood , R. Muir lata 30.
1930: J.E. Marr , O.W. Richardson
1931: R. Glazebrook , W.H. Lang
1932: E. Mellanby , R. Robinson
1933: G.I. Taylor , P.P. Laidlaw
1934: E.D. Adrian , S. Chapman
1935: A. Harker , C.G. Darwin
1936: E.S. Goodrich , R.H. Fowler
1937: A.H.R. Buller , N.V. Sidgwick
1938: F.W. Aston , R.A. Fisher
1939: D. Keilin , P.A.M. Dirac lata 40.
1940: F.H.A. Marshall , P.M.S. Blackett
1941: E. Kennaway , E.A. Milne
1942: W.W.C. Topley , W.N. Haworth
1943: E.B. Bailey , H.S. Jones
1944: C.R. Harington , D. Brunt
1945: E.J. Salisbury , J.D. Bernal
1946: C.D. Darlington , W.L. Bragg
1947: F.M. Burnet , C.N. Hinshelwood
1948: J. Gray , H. Jeffreys
1949: R.A. Peters , G.P. Thomson lata 50.
1950: C.F.A. Pantin , E.V. Appleton
1951: H. Florey , I. Heilbron
1952: F. Bartlett , C.K. Ingold
1953: P. Fildes , N.F. Mott
1954: H.A. Krebs , J.D. Cockcroft
1955: V. Wigglesworth , A. Todd
1956: O.T. Jones , D.M.C. Hodgkin
1957: F.G. Gregory , W.V.D. Hodge
1958: A.L. Hodgkin , H. Massey
1959: P.B. Medawar , R. Peierls lata 60.
1960: R. Cameron , B. Lovell
1961: W.L.G. Clark , C.F. Powell
1962: J.C. Eccles , S. Chandrasekhar
1963: H.H. Read , R. Hill
1964: F. Brambell , M.J. Lighthill
1965: H.C. Husband , J.C. Kendrew , R.A. Lyttleton
1966: C. Cockerell , F. Yates , J.A. Ratcliffe
1967: J. Hutchinson , J.Z. Young , C.E. Tilley
1968: G. Roberts , W.T.J. Morgan , M.F. Atiyah
1969: C.W. Oatley , F. Sanger , G.E.R. Deacon lata 70.
1970: J.F. Baker , W.A.H. Rushton , K.C. Dunham
1971: P.E. Kent , M. Perutz , G. Herzberg
1972: W.B. Lewis , F. Crick , D. Barton
1973: E.P. Abraham , R.R. Porter , M. Ryle
1974: S. Brenner , G. Edwards , F. Hoyle
1975: B. Wallis , D.C. Phillips , E. Bullard
1976: A. Walsh , J.L. Gowans , J.W. Cornforth
1977: J.B. Adams , H.E. Huxley , P. Hirsch
1978: T. Kilburn , R.A. Gregory , A. Salam
1979: V.E. Cosslett , H.W. Kosterlitz , C. Frank lata 80.
1980: J.P. Wild , H. Harris , D. Wilkinson
1981: R. Riley , M.L. Vogt , G. Wilkinson
1982: C. Milstein , W. Hawthorne , R.H. Dalitz
1983: D.J. Bradley , W.S. Feldberg , J. Kingman
1984: A.L. Cullen , M. Lyon , A. Battersby
1985: J. Argyris , J.B. Gurdon , R. Penrose
1986: E. Ash , R. Doll , R. Richards
1987: G.V.R. Born , E.J. Denton , F. Graham-Smith
1988: H. Barlow , W. Watkins , G. Batchelor
1989: J. Vane , D. Weatherall , J.C. Polanyi lata 90.
1990: O.C. Zienkiewicz , A. McLaren , M. Berry
1991: J. Mason , M. Berridge , D. McKenzie
1992: D. Tabor , M.A. Epstein , S. Donaldson
1993: R. Hill , H. Barlow , V. Heine
1994: S. Moncada , E. Mansfield , S. Chandrasekhar
1995: D. Metcalf , P. Nurse , R.J. Williams
1996: R. Hinde , J. Heslop-Harrison , A. Wiles
1997: G. Eglinton , J.M. Smith , D.H. Perkins
1998: E. Southern , R. Miledi , D.C. Bradley
1999: J.F. Davidson , P.D. Wall , A. Howie rok 2000
2001–2009
2001: R. Gardner , G. Horn , S. Edwards
2002: R. Peto , S. Cory , R. Freeman
2003: J. Skehel , K. Johnson , N. Shackleton
2004: J. Black , A. Jeffreys , J. Lewis
2005: M. Pepper , A. Pawson , M. Fisher
2006: D. Baulcombe , T. Hunt , J. Pendry
2007: T. Lindahl , C. Hilsum , J. Feast
2008: R. Hedges , R. Cohen , A. Fersht
2009: C.N.R. Rao , R. Laskey , C. Dobson 2010–2019
2010: P. Knight , A. Surani , A. Hill
2011: S. Ley , R. Holliday , G.P. Winter
2012: T.W.B. Kibble , K. Murray , A.B. Holmes
2013: R. Baxter , W. Bodmer , P. Wells
2014: T. Tao , T. Hunter , H. Morris
2015: J. Bell Burnell , E. Blackburn , C.L. Smith
2016: J.M. Thomas , E. Robertson , J. Goodby
2017: P. Corkum , P.R. Grant , B.R. Grant , M. Greaves
2018: S. Sparks , L. Wolpert , S. Balasubramanian , D. Klenerman
2019: C. Robinson , M. Goedert , A. Dowling lata 20.
2020: H. Huppert , C. Dean , I. Shanks
2021: C. Humphreys , D. Lo , M. Green
2022: R. Ellis , S.C. West , G. Hinton
2023: A. Hoare , H. Waldmann , P. Vallance , C. Whitty
2024: T. Virdee , M. Stratton , R. Maini , M. Feldmann
Z tym tematem związana jest kategoria: Laureaci Royal Medal.