Na króla rzymskiego wybrany został za życia swego ojca Karola IV w roku 1376 (został koregentem), co wywołało oburzenie elit państwa. Koronowany został 6 lipca 1376. Rozrost władzy udzielnych książąt, rosnący partykularyzm i podziały spowodowały upadek władzy centralnej. Wacław IV starał się lawirować między zwalczającymi się nawzajem miastami i wielkimi właścicielami ziemskimi, co zaowocowało utratą zaufania społecznego.

W katedrze w Monzy jest zachowany wizerunek przedstawiający koronację Wacława na króla Italii żelazną koroną w obecności sześciu pozostałych elektorów. Wizerunek został prawdopodobnie wykonany wyłącznie w celu wzmocnienia roszczeń katedry do przechowywania żelaznej korony. Sam fakt koronacji jest kwestionowany przez historyków.

Podobnie jak ojcu, Wacławowi zależało na rozwoju własności wewnątrz własnego rodu, ale brakło mu zdolności i zręczności Karola IV, toteż po śmierci Karola opozycja zaczęła mu grozić detronizacją. Zagrożenie to stało się tym bardziej realne, gdy brat stryjeczny króla Jodok z Moraw uwięził go przejściowo (1394). Wreszcie w Oberlahnstein ogłoszono detronizację Wacława jako króla niemieckiego, obierając monarchą Ruprechta z Palatynatu.

Po śmierci pochowany został w klasztorze w Zbraslaviu. W czasie wojen husyckich po splądrowaniu klasztoru jego zwłoki zostały wyrzucone z trumny^[1].

Wacław został w 1366 roku zaręczony z Elżbietą Slawońską, córką Stefana, brata Ludwika Węgierskiego, króla Węgier. Zaręczyny zostały kilka lat później unieważnione wskutek starań Elżbiety Łokietkówny. Wacław był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Joanna Bawarska, a drugą Zofia Bawarska. Oba związki, podobnie jak wiele małżeństw innych Luksemburgów, okazały się bezpotomne.

Henryk VII Luksemburski

Elżbieta Przemyślidka

Guta von Habsburg

Wacław IV Luksemburski

Bernard świdnicki

Henryk II świdnicki

Kunegunda Łokietkówna

Anna świdnicka

Katarzyna

↑ Bożena Krzywobłocka, Róża Krzywobłocka, Tajemnice klejnotów. Warszawa 1983, s. 51.

Benedykt Zientara: Historia powszechna średniowiecza
Tadeusz Manteuffel: Historia Powszechna. Średniowiecze
Stanisław A. Sroka: Genealogia Andegawenów Węgierskich, Kraków 1999

Wacław IV Luksemburski – dokumenty w bibliotece Polona

Konradyni	Konrad I (911–918)
Ludolfingowie	Henryk I Ptasznik (919–936) Arnulf Zły (antykról 919–921) Otton I Wielki (936–973) Otton II (koregent od 961, 973–983) Otton III (983–1002) Henryk II Święty (1002–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1024–1039) Henryk III (koregent od 1028, 1039–1056) Henryk IV (koregent 1054, 1056–1105) Rudolf Szwabski (antykról 1077–1080) Herman z Salm (antykról 1081–1088) Konrad (III) Salicki (koregent od 1087, antykról 1093–1098) Henryk V (korgent od 1099, 1105–1125)
Supplinburgowie	Lotar III (1125–1137)
Hohenstaufowie	Konrad III (antykról 1127–1135, król 1138–1152) Henryk (VI) Berengar (koregent 1147–1150) Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) Henryk VI (koregent od 1169, 1190–1197) Filip Szwabski (1198–1208)
Welfowie	Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
Hohenstaufowie	Fryderyk II (koregent 1196–1197, 1215–1250) Henryk VII (koregent 1220–1235, od 1231 antykról) Konrad IV (koregent od 1237, 1250–1254)
Wielkie bezkrólewie	Henryk Raspe (antykról 1246–1247) Wilhelm z Holandii (1254–1256, antykról od 1247) Ryszard z Kornwalii (antykról 1256–1272) Alfons z Kastylii (antykról 1257–1274)
Habsburgowie	Rudolf I (1273–1291)
Nassau	Adolf z Nassau (1292–1298)
Habsburgowie	Albrecht I (1298–1308)
Luksemburgowie	Henryk VII (1308–1313)
Wittelsbachowie	Ludwik IV Bawarski (1314–1347)
Habsburgowie	Fryderyk Piękny (antykról 1314–1322, koregent 1325–1332)
Luksemburgowie	Karol IV (antykról od 1347, król 1347–1378) Gunter ze Schwarzburga (antykról 1349–1349) Wacław (koregent od 1376, 1378–1400) Fryderyk z Brunszwiku (antykról elekt 1400)
Wittelsbachowie	Ruprecht z Palatynatu (1400–1410)
Luksemburgowie	Zygmunt (1410–1437) Jodok z Moraw (antykról 1410–1411)
Habsburgowie	Albrecht II (1438–1439) Fryderyk III (1440–1493) Maksymilian I (1493–1519) Karol V (1519–1556) Ferdynand I (koregent od 1531, 1556–1564) Maksymilian II (koregent 1562, 1564–1576) Rudolf II (koregent 1575, 1576–1612) Maciej (1612–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (koregent od 1636, 1637–1657) Ferdynand IV (koregent 1653–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (koregent od 1687, 1705–1711) Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy	Franciszek I (1745–1765) Józef II (koregent od 1764, 1765–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1806)

Mojmirowice	Mojmir I (ok. 830–846) Rościsław (846–870) Sławomir (871) Świętopełk I Wielki (871–894) Mojmir II (894 – ok. 902/906) Świętopełk II (894 – ok. 903/906) Przedsław/Przyniosław (ok. 894/895–898)

Książęta Moraw

Przemyślidzi

Bolesław I Srogi (955–972)
Bolesław II Pobożny (972–999)
Bolesław III Rudy (999–1002)
Władywoj (1002–1003)

Piastowie

Bolesław I Chrobry (1003–1025)
Mieszko II Lambert (1025 – ok. 1030)

Przemyślidzi

Brzetysław I (ok. 1029–1033) Oldrzych (1033–1034) Brzetysław I (1034–1049) Spitygniew II (1049–1054)
Dzielnica Ołomuniecka	Wratysław (1054–1055) Spitygniew II (1055–1057) Wratysław (1057–1061) Otto I Piękny (1061–1086) Bolesław (1087–1091) Świętopełk i Otto II Czarny (1091–1107) Otto II Czarny (1107–1110) Władysław I (1110–1113) Otto II Czarny (1113–1126) Wacław Henryk (1126–1130) Sobiesław I (1130–1135) Lupold (1135–1137) Władysław (1137–1140) Otto III Detleb (1140–1160) Władysław II (1160–1162) Fryderyk (1162–1173) Oldrzych (1173–1177) Wacław II (1174–1179) Przemysł Ottokar I (1179–1182) Konrad III Otto (1182–1189) Włodzimierz i Brzetysław (1189 – przed 1200) Brzetysław (przed 1200 – przed 1201)
Dzielnica Brneńska	Konrad I (1054–1055) Spitygniew II (1055–1061) Konrad I (1061–1092) Oldrzych Brneński (1092–1099) Borzywoj II (1099–1101) Oldrzych Brneński (1101–1113) Władysław I (1113–1115) Sobiesław (1115–1123) Otto II Czarny (1123–1125) Wratysław Brneński (1125–1129) Sobiesław (1129–1130) Wratysław Brneński (1130–1156) Konrad II Znojemski (1156–przed 1161) Władysław II (przed 1161–1172) Fryderyk (1172–1173, książę Czech) Wacław II (1174–1179) Konrad III Otto (1179–1189, od 1182 margrabia) Spitygniew i Świętopełk (1189–1192) Władysław Henryk (1192–1194) Spitygniew i Świętopełk (1194–1198) Świętopełk (1199–1200)
Dzielnica Znojemska	Konrad I (1054–1055) Spitygniew II (1055–1061) Konrad I (1061–1092) Luitpold (1092–1099) Borzywoj II (1099–1101) Luitpold (1101–1112) Oldrzych Brneński (1112–1113) Sobiesław I (1113–1123) Konrad II Znojemski (1123–1128) Sobiesław I (1128–1134) Konrad II Znojemski (1134–1161) Konrad III Oto (1161–1191, od 1182 margrabia) Władysław Henryk (1192–1194) Henryk Brzetysław (1194–1197)