pl.wikipedia.org

Związek zgody – Wikipedia, wolna encyklopedia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Związek zgody (kongruencja) – połączenie wyrazu określającego z wyrazem określanym, w którym oba wyrazy zgadzają się w rodzaju, liczbie i przypadku[1].

Między podmiotem (wyjąwszy przypadek podmiotu logicznego) a orzeczeniem (związek główny) zawsze występuje związek zgody – jest to zazwyczaj zgoda w stosunku do liczby[1], np. przestępcy kradną. Związek zgody zachodzi między rzeczownikami a określającymi je wyrazami, takimi jak przymiotniki, czy liczebniki, dlatego też pytaniami pomocnymi w ustalaniu związku zgody między wyrazami są pytania przydawki: (jaki?), (który?) itp., lecz nie (czyj?) – pytanie przydawki, która łączy się z wyrazem w związku rządu.

  • czarny kot – kot jest rodzaju męskiego (nieosobowego żywotnego), więc aby wyrażenie było składniowo poprawne (tj. aby przymiotnik czarny opisywał kota), wyraz czarny musi przybrać tę samą formę co wyraz kot.
  • M. kto? co? – czarny kot
  • D. kogo? czego? – czarnego kota
  • C. komu? czemu? – czarnemu kotu
  • B. kogo? co? – czarnego kota
  • N. z kim? z czym? – czarnym kotem
  • Msc. o kim? o czym? – czarnym kocie
  • W. brak pytania – czarny kocie[2]
  • podmiot (poza logicznym) + orzeczenie, np. rower stał
  • rzeczownik + przymiotnik, np. kolorowe kredki; czerwony samochód
  • rzeczownik + zaimek przymiotny, np. mój długopis;
  • rzeczownik + imiesłów przymiotnikowy (czynny lub bierny); np. przechodzone ubranie, błyszczący kamień
  • rzeczownik pospolity + rzeczownik własny, np. miasto Koło[3].
  1. ↑ a b Bąk 1977 ↓, s. 379.
  2. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 378.
  3. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 378-9.