pl.wiktionary.org

czarny – Wikisłownik, wolny słownik wielojęzyczny

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

czarny (1.1) ptak
czarne (2.1)
wymowa:
IPA: [ˈt͡ʃarnɨ], AS: [čarny] ⓘ
ⓘ
znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) mający najciemniejszy możliwy kolor
(1.2) fiz. pochłaniający padające całe promieniowanie
(1.3) szach. należący do czarnych (2.1)
(1.4) nielegalny

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(2.1) w szachach, warcabach itp.: bierka koloru czarnego (1.1)[1]

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(3.1) osoba rasy czarnej (1.1)
(3.2) pogard. ksiądz
odmiana:
(1.1)
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mos/mzwmrzżnmosnmos
mianownikczarnyczarnaczarneczarniczarne
dopełniaczczarnegoczarnejczarnegoczarnych
celownikczarnemuczarnejczarnemuczarnym
biernikczarnegoczarnyczarnączarneczarnychczarne
narzędnikczarnymczarnączarnymczarnymi
miejscownikczarnymczarnejczarnymczarnych
wołaczczarnyczarnaczarneczarniczarne
 stopień wyższy czarniejszy
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mos/mzwmrzżnmosnmos
mianownikczarniejszyczarniejszaczarniejszeczarniejsiczarniejsze
dopełniaczczarniejszegoczarniejszejczarniejszegoczarniejszych
celownikczarniejszemuczarniejszejczarniejszemuczarniejszym
biernikczarniejszegoczarniejszyczarniejszączarniejszeczarniejszychczarniejsze
narzędnikczarniejszymczarniejszączarniejszymczarniejszymi
miejscownikczarniejszymczarniejszejczarniejszymczarniejszych
wołaczczarniejszyczarniejszaczarniejszeczarniejsiczarniejsze
 stopień najwyższy najczarniejszy
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mos/mzwmrzżnmosnmos
mianowniknajczarniejszynajczarniejszanajczarniejszenajczarniejsinajczarniejsze
dopełniacznajczarniejszegonajczarniejszejnajczarniejszegonajczarniejszych
celowniknajczarniejszemunajczarniejszejnajczarniejszemunajczarniejszym
bierniknajczarniejszegonajczarniejszynajczarniejsząnajczarniejszenajczarniejszychnajczarniejsze
narzędniknajczarniejszymnajczarniejsząnajczarniejszymnajczarniejszymi
miejscowniknajczarniejszymnajczarniejszejnajczarniejszymnajczarniejszych
wołacznajczarniejszynajczarniejszanajczarniejszenajczarniejsinajczarniejsze
(2.1)
(3.1-2)
przykłady:
(1.1) Asia ma czarne włosy.
(1.1) Lubię nosić czarne buty.
(1.3) Czarny król uciekł z zagrożonego pola.
(1.4) W rzeczywistości realnego socjalizmu posiadanie i sprzedaż dolarów lub marek było traktowane jako proceder czarnego rynku.
(2.1) Zazwyczaj grając czarnymi przegrywam partię.
(2.1) Atak czarnych rozpoczął się od ruchu pionkiem na d5.
(3.1) Na spotkaniu było kilku czarnych z różnych krajów.
(3.1) Nad jeziorem widziałem czarnego fotografującego łabędzie.
(3.2) Nasz czarny zawsze ma przy sobie zestaw pierwszej pomocy – modlitwę i dowcipy.
(3.2) Spotkałem czarnego na urlopie w górach. Powiedział, że jeszcze nigdy nie był bliżej nieba.
składnia:
kolokacje:
(1.1) bocian czarny • czarna ryba • czarny chleb • czarny lud • Czarnogóra
(1.1) biało-czarny • brązowo-czarny • brunatno-czarny • brunatnoczarny • granatowo-czarny • granatowoczarny • popielatoczarny • szaro-czarny • zielono-czarny
(1.1) czarno-biały • czarnobrązowy • czarno-zielony • czarno-żółty
(1.2) ciało doskonale czarne, czarna dziura
(1.4) czarny interes, czarny rynek
(2.1) grać czarnymi
synonimy:
(1.4) bezprawny, nieoficjalny, szemrany, zabroniony, zakazany
(3.1) klecha, ksiądz
(3.1) pogard. czarnuch, asfalt
antonimy:
(1.1-3) biały
(2.1) białe
(3.1) białas
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. czarnuchowate nmos, czarnucha ż, czerń ż, czernidło n, Czarny m, Czarna ż, czarnuch m, czarnulka ż, czarnuszek m, czernina ż, czernienie n, poczernienie n, oczernienie n, oczernianie n, czarniak mzw, czarnuszka ż, czerniak mrz, czarność ż, czarnek m, czernina ż
czas. czernić, czernieć ndk., poczernieć dk., oczerniać ndk., oczernić dk.
przym. czarnawy, czarniawy
zdrobn. czarniutki
przysł. czarno, czarniutko, czarnawo
związki frazeologiczne:
czarna stopa • czarny charakter • czarny jak heban • czarny jak smoła • czarna godzina • czarna niewdzięczność • czarna polewka • czarna skrzynka • czarna owca • czarna magia • czarny rynek • czarno na białym • czarna robota • pracować na czarno • Czarny Ląd • gniewa kruka czarna wrona, a sam czarny jak i ona • czarny scenariusz • czarne chmury
etymologia:
(1.1) prasł. *čŕ̥nъ[2]; por. scs. чрънъ (črŭnŭ), czes. černý, chorw. crn
(1.3, 2.1, 3.2) od (1.1)
(3.2) ponieważ księża noszą czarne (1.1) sutanny
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
(2.1) zwykle w liczbie mnogiej
tłumaczenia:
źródła: