Эгиипэт — Бикипиэдьийэ
Эгиипэт
Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
| Эгиипэт Араб Өрөспүүбүлүкэтэ جمهورية مصر العربية Gumhūriyyat Miṣr al-ʿArabiyyah |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| Өрөгөй ырыата: Bilady, Bilady, Bilady |
||||
.svg) |
||||
| Киин куората (уонна саамай улахан куорат) | Каир | |||
| Ил тыла | Араб тыла | |||
| Омуктар | 98% Egyptians, 1% Nubians, 1% Greeks | |||
| Олохтоохтор ааттара | Эгиипэттэр | |||
| Дьаhалтата | Өрөспүүбүлүкэ | |||
| - | Президент | Хосни Мубарак | ||
| - | Премьер миниистир | Ахмед Назиф | ||
| Историята | ||||
| - | Бастакы династия | 3150 б.э.и. | ||
| - | Холбоhуктаах Хоруоллуктан босхолонуу | Олунньу 28, 1922 | ||
| - | Республика биллэриитэ | Бэс ыйын 18, 1953 | ||
| Иэнэ | ||||
| - | Бүтүн | 1,002,450 km² (30th) 387,048 sq mi sq mi |
||
| - | Уу (%) | 0.632 | ||
| Олохтоохторо | ||||
| - | November 2008 estimate | 75,500,662 (16th) | ||
| - | Олохтоох чиҥэ | 74/km² (120th) 192/sq mi |
||
| БИО (АКП) | 2007 estimate | |||
| - | Total | $404.293 billion< (27th) | ||
| - | Per capita | $5,495 (97th) | ||
| БИО (номинал) | 2007 estimate | |||
| - | Total | $127.966 billion (52nd) | ||
| - | Per capita | $1,739 (117th) | ||
| Дьини (1999–00) | 34.5 (medium) | |||
| КСИ (2007) | ▲ 0.708 (medium) (112nd) | |||
| Валюта | Egyptian pound (EGP) |
|||
| Кэм зоната | EET (UTC+2) | |||
| - | Сайыҥҥы кэм | EEST (UTC+3) | ||
| Ил домен | .eg | |||
| Телефон кода | +20 | |||
| 1 | Spoken variety is Egyptian Arabic. |
Эгиипэт (араб. مصر, Miṣr эбэтэр Máṣ) диэн улахан өттө Хоту Африкаҕа уонна кыра өттө Арҕаа Азияҕа (Синай тумул арыыта) баар дойду. Иэнэ 1,010,000 км2. Эгипеттан хоту Сир ортотунааҕы байҕал уонна илин Кыhыл байҕал бааллар. Кирбиилэhэр: Газа Балаhата уонна Исраил хотугулуу-илин, Судан соҕуруу уонна Лиибийэ арҕаа.
Эгиипэт Африка уонна Орто Илин ордук элбэх дьонноох дойдуларыттан биирдэстэрэ. Дойду дьонун ахсаана 82 млн., олор улахан өттүлэрэ Нил өрүс кытылларыгар олороллор. Онтон Саhаара кумах куйаар киэҥ сирдэрэ олус дэҥ дьонноохтор. Эгипет ордук улахан куораттара Каир уонна Александрия.
Былыргы Эгиипэт аан дойду ордук былыргы уонна биллиилээх цивилизацияларыттан биирдэстэрэ. Биллиилээх история күндүлэринэн буолаллар Гиза пирамидалара, Улахан Сфинкс, Луксор куорат, Карнак Таҥара дьиэтэ уонна Хоруоллар хонуулара.
| Африка дойдулара уонна сирдэрэ | |
|---|---|
 А. Африка | Бенин • Буркина Фасо • Гамбия • Гана • Гуинея • Гуинея-Биссау • Кабо Верде • Кот д'Ивуар • Либерия • Мали • Мауритания • Нигер • Нигерия • Сенегал • Сьерра Леоне • Того |
 Х. Африка | Алжир • Арҕаа Саhаара 2 • Лиибийэ • Мауритания • Марокко • Судан • Тунис • Эгипет1 |
 О. Африка | |
 И. Африка | |
 С. Африка | Ботсуана • Лесото • Намибия • Соҕуруу Африка • Суазилэнд |
| Т. сирдэр | Британия Индия океанынааҕы сирэ / Сэнт Элинэ3 (ХК) • Канар арыылара / Сеута / Мелилья (Испания) • Мадейра (Португалия) • Майотт / Реюньон (Франция) • Сокотра (Йиэмэн) |
| Unrecognized | |
| 1 Сорох өттө Азияҕа баар. 2 Статуhа быhаарылла илик. 3 Includes the dependencies of Ascension Island and Tristan da Cunha. |
| Азия дойдулара |
|---|
Азербайдьан1 • Арассыыйа1 • Афганистан • Баhрейн • Баҥладеш • Бруней • Бутан • Вьетнам • Грузия1 • Дьоппуон • Илин Тимор4 • Индия • Индонезия4 • Иран • Ирак • Исраил • Иордания • Йиэмэн3 • Казахстан1 • Камбодьа • Катар • Кипр • Кувейт • Кыргызстан • Кытай • Кытай Республиката (Тайбаан)2 • Лаос • Либан • Малайзия • Мальдивтар • Монголия • Мьянмар • Непал • Оман • Пакистан • Пилипиин • Сауд Арабията • Саха Сирэ • Сингапур • Соҕуруу Кэриэйэ • Сри Ланка • Сирия • Тадьикистан • Тайлаан • Түркийэ1 • Түркменистан • Узбекистан • Холбоhуктаах Араб Эмираттара • Хоту Кэриэйэ • Эгипет3 • Эрмээн Сирэ Тутулуктаах уонна атын сирдэр тустарынан тутулуктаах сир диэни көр.
1 Сорох өттө Эуропаҕа баар.
2 Холбоhуктаах нациялар Кытай Республикатын (Тайуаны) официаллык билиммэттэр; Тайбаан бэлиитикэ статуһа көрүҥ. |