26. 6. – Wikipedija/Википедија
26. lipanj/jun (26. 6.) je 177. dan godine po gregorijanskom kalendaru (178. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 188 dana.
Događaji
- 1284. – Prema legendi, Čarobni frulač je svirkom odveo djecu grada Hamelna.
- 1541. – U borbi za vlast španskih konkvistadora, u Limi ubijen osvajač Perua i osnivač grada Lima Fransisko Pizaro.
- 1690. – U Beogradu, na Kalemegdanu, održan veliki srpski narodno-crkveni sabor na kojem je odlučeno da se prihvati poziv austrijskog cara Leopolda na zajedničku borbu protiv Turaka, ali sa teritorije Ugarske.
- 1819. – Patentiran je bicikl.
- 1843. – Hongkong proglašen britanskom kraljevskom kolonijom, sa Henrijem Potindžerom kao prvim guvernerom.
- 1858. – Potpisivanjem mirovnog ugovora u Tjencinu završen britansko-kineski rat. Kina se ugovorom obavezala da otvori nove luke za evropsku trgovinu i da legalizuje uvoz opijuma.
- 1867. – Sa Beogradske tvrđave skinuta turska zastava, koja se četiri veka vijorila nad gradom. Tri meseca ranije Turci su predali ključeve Beograda knezu Mihailu Obrenoviću, ali je na Beogradskoj tvrđavi pored srpske ostala turska zastava.
- 1877. – U ratu Srbije i Crne Gore protiv Turske (1876-78) Crnogorci su kod Spuža potukli tursku vojsku koju je predvodio zapovednik Skadra Sulejman paša.
- 1881. – Srpski knez Milan Obrenović zaključio sa Austro-Ugarskom "Tajnu konvenciju" kojom se Srbija obavezala da će prestati sa agitacijom u Bosni i Hercegovini i da neće zaključiti nijedan međunarodni sporazum suprotan interesima Beča. Za uzvrat je dobio podršku u proglašenju kraljevine i nezavisnost Srpske pravoslavne crkve od Carigradske patrijaršije.
- 1906. – U francuskom gradu Le Man održana je prva automobilska Gran pri trka.
- 1917. – Na Solunskom polju streljani generalštabni pukovnik srpske vojske Dragutin Dimitrijević Apis i majori Ljubo Vulović i Rade Malobabić, koji su pred vojnim sudom osuđeni na kaznu smrti zbog navodnog atentata na regenta Aleksandra Karađorđevića.
- 1941. – Drugi svjetski rat: Finska se pridružila Nemačkoj i objavila rat SSSR-u u kojem je učestvovala tri godine.
- 1945. – U San Francisku su predstavnici 50 zemalja, uključujući Jugoslaviju, potpisali Povelju o osnivanju UN, koja je stupila na snagu 24. oktobra.
- 1960. – Bivša francuska kolonija Madagaskar je stekla nezavisnost kao Malgaška Republika; britanski protektorat Somalilend postao je nezavisna država, a 1. jula se ujedinio s Italijanskom Somalijom pod nazivom Somalija.
- 1970. – Aleksandar Dubček, lider čehoslovačkog reformističkog pokreta ("Praško proleće") isključen je iz Komunističke partije Čehoslovačke.
- 1977. – Američki pevač Elvis Prisli održao svoj poslednji koncert u Indijanapolisu.
- 1977. – Afrička država Džibuti stekla je nezavisnost posle 117 godina francuske vladavine.
- 1992. – Tokom rata u BiH, generalni sekretar UN Butros Butros-Gali pozvao je bosanske Srbe da u roku od 48 sati zaustave ofanzivu na Sarajevo, a bosanske Muslimane da deblokiraju sarajevski aerodrom.
- 1993. – Opsada Sarajeva: Masakr djece u Bakarevoj ulici na Bistriku.
- 2000. – Naučnici iz 18 zemalja dekodirali su 85 odsto ljudskog genoma, čime je otvorena nova era u ljudskoj medicini.
- 2001. – Predstavnici sedam zemalja Balkana (SRJ, BiH, Albanije Bugarske, Hrvatske, Makedonije i Rumunije) potpisali su, u okviru Pakta za stabilnost jugoistočne Evrope, Memorandum o razumevanju o slobodnoj trgovini. BiH, SRJ i Hrvatska potpisale su sporazum kojim se obavezuju da reše problem 1,2 miliona izbeglih i raseljenih lica tokom ratova u bivšoj SFRJ (1991-95).
- 2004. – Posle 14 godina prekida, u hrvatski grad Split stigao je prvi voz iz Beograda.
.
Rođenja
- 1824. – William Thomson, 1. baron Kelvin, britanski teorijski fizičar († 1907.).
- 1869. – Vladimir Dimitrijevič Laskarev, srpski geolog i paleontolog ruskog porekla jedan od najboljih poznavalaca tercijara i kvartara.
- 1892. – Pearl S. Buck, američka književnica, dobitnica Nobelove nagrade za književnost. (u. 1973.).
- 1898. – Nemački konstruktor aviona i industrijalac Vilhelm Meseršmit, koji je napravio prvi avion na svetu sa brzinom od 1.000 kilometara na sat (u. 1978.).
- 1913. – Vida Tomšič, partizanka i narodni heroj Jugoslavije.
- 1925. – Pavel Ivanovič Beljajev, sovjetski kosmonaut(u. 1970.).
- 1933. – Claudio Abbado, talijanski dirigent.
- 1933. – Raša Popov, novinar, književnik († 2017)
- 1944. – Genadij Zjuganov, ruski političar.
- 1947. – Peter Sloterdijk, njemački filozof.
- 1953. – Robert Davi, američki glumac i jazz pjevač.
- 1956. – Chris Isaak, američki pjevač i glumac.
- 1961. – Greg LeMond, bivši američki profesionalni biciklista u periodu od 1981. do 1994.
- 1964. – Vladan Savić, srpski glumac.
- 1964. – Tommi Mäkinen, finski reli-vozač.
- 1968. – Paolo Maldini, talijanski nogometni reprezentativac.
- 1970. – Sean Hayes, američki glumac.
- 1970. – Chris O'Donnell, američki glumac.
- 1971. – Max Biaggi, bivši talijanski motociklist.
- 1974. – Ecija Ojdanić, hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica.
- 1976. – Petar Kapisoda, jugoslovenski i crnogorski rukometaš.
- 1977. – Florian Kehrmann, njemački rukometaš.
- 1983. – Felipe Melo, brazilski nogometaš.
- 1985. – Cardinal, portugalski malonogometaš.
- 1986. – Marko Bezjak, slovenski rukometaš.
- 1987. – Lucija Zaninović, hrvatska je tekvandoašica i aktualna europska prvakinja.
- 1987. – Wallace de Souza, brazilski odbojkaš.
- 1992. – Rudy Gobert, francuski košarkaš.
.
Smrti
- 1541. – Francisco Pizarro, španjolski istraživač i konkvistador, osvajač carstva Inka i osnivač Lime. (r. 1471/1476.).
- 1810. – Žozef Mišel Mongolfje, francuski pronalazač koji je sa bratom Jacques-Étienne 1783. konstruisao prvi vazdušni balon napunjen zagrejanim vazduhom (r. 1740.).
- 1836. – Klod Žozef Ruže de Lil, francuski oficir koji je 1792. napisao reči i melodiju francuske himne "Marseljeza".(r. 1760.).
- 1856. – Maks Štirner, nemački filozof, pobornik i teoretičar anarhizma.
- 1905. – Janko Veselinović, srpski književnik.
- 1939. – Ford Madox Ford, engleski književnik.
- 1940. – Italo Balbo, talijanski fašistički vođa i pionir zrakoplovstva (r. 1896.).
- 1958. – Andrija Štampar, hrvatski liječnik, specijalist higijene i socijalne medicine, pionir javnog zdravstva i pisac ustava Svjetske zdravstvene organizacije (r. 1888.).
- 1984. – Michel Foucault, francuski filozof (r. 1926.).
- 1996. – Veronica Guerin, irska novinarka (r. 1958.).
.
Blagdani/Praznici
.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar