Francuski protektorat u Tunisu – Wikipedija/Википедија

Francuski protektorat u Tunisu (fr. Protectorat français de Tunisie, arap. الحماية الفرنسية في تونس) uspostavljen je Bardoanskim sporazumom 12. 5. 1881. i trajao je do proglašenja tuniške nezavisnosti odnosno uspostave Kraljevine Tunis 20. 3. 1956. godine. Prije uspostave protektorata Tunis je bio begovina Osmanskog Carstva i uživao je djelomičnu autonomiju pod vodstvom bega Muhameda III al-Sadika. Godine 1877. Rusija je objavila rat Osmanlijama i njena pobjeda nagovijestila je propast carstva, nezavisnost za više balkanskih posjeda, te međunarodne diskusije o budućnosti osmanskih posjeda u Sjevernoj Africi. Zbog rješavanja ovih pitanja 1878. godine organizran je Berlinski kongres. Britanci su ponudili Francuskoj kontrolu nad Tunisom u zamjenu za Cipar, a Njemačka se zbog indiferentnosti prema južnom Mediteranu složila s prijedlogom. Jedini protivnik sporazuma zbog vlastitih ekonomskih interesa bila je Italija, no nije bila u mogućnosti nametati svoju volju. Francuska kontrola nad Tunisom ostvarena je pola vijeka nakon prisvajanja Alžira, također bivšeg osmanskog posjeda. Prije toga, Tunis je počeo s procesom raznih modernih reformi, no financijske poteškoće usporavale su ga sve do pomoći evropskih kreditora. Francuska vlast dovela je do modernizacije Tunisa u brojnim poljima, uključujući transport, industriju, financijski sistem, zdravstvo i administraciju. Međutim, podređen politički i ekonomski položaj domaćeg stanovništva doveo je do nezadovoljstva što je u konačnici rezultiralo nezavisnim Tunisom 1956. godine.

• Historija Tunisa
• Francuski kolonijalni imperij

• (en) Aldrich, Robert (1996). Greater France. A history of French Expansion. Macmillan Press. ISBN 0-333-56740-4.
• (en) Ganiage, Jean (1985). „North Africa”. u: Olivier, Roland; Fage, J. D.; Sanderson, G. N.. The Cambridge History of Africa: From 1870 to 1905. VI. Cambridge University Press. ISBN 0-521-22803-4.
• (en) Perkins, Kenneth J. (2004). A History of Modern Tunisia. Cambridge University Press. ISBN 0-521-81124-4.
• (en) Perkins, Kenneth J. (1986). Tunisia. Crossroads of the Islamic and European World. Westview Press. ISBN 0-7099-4050-5.
• (en) Wesseling, Henk (1996) [1991]. Verdeel en heers. De deling van Afrika, 1880–1914 [Divide and Rule: The Partition of Africa, 1880–1914]. Arnold J. Pomerans (trans.). Praeger (Greenwood Publishing Group). ISBN 0-275-95138-3.