Kraljevstvo Dahomej – Wikipedija/Википедија
Kraljevstvo Dahomej bila je monarhija u Zapadnoj Africi, na teritoriju suvremenog Benina, koja je postojala od otprilike 1600. godine sve do 1894. godine, kada je posljednji dahomejski kralj, Béhanzin, poražen od strane Francuza, a Dahomej je anektiran u sklopu Francuske Zapadne Afrike kao kolonija. Dahomejsko kraljevstvo osnovali su Foni početkom XVII. vijeka, a isto se razvijalo oko Abomeyja, gdje je bilo sjedište kraljeva, kroz XVIII. vijek, kada je, osvajanjem ključnih obalnih naselja (posebice Ouide), postalo regionalna sila.
Dobar dio XVII. vijeka, Dahomej je bio regionalna sila sve dok sredinom istog perioda nisu postali vazalna država Carstva Oyo.[1] Dahomej je imao dobro organiziranu nacionalnu ekonomiju te je imao plodnu trgovinu robljem s Europljanima kroz transatlantsku rutu, čiji je važan centar bio upravo Ouidah; trgovinom su Dahomejci dobivali raznorazno oružje, tkanine i alkohol od Europljana.[2] Dahomej je također imao i bogatu kulturu, a značajna je bila i potpuno ženska vojna jedinica koju su Europljani nazvali dahomejskim Amazonkama; vudu religija je također imala bogatu tradiciju štovanja, pri čemu su se poseno isticali godišnji običaji, koji su uključivali slavljenje vladara i ljudske žrtve. Kralj (fon: Ahosu) je, prema izvornim europskim zapisima, bio apsolutistički despot,[3] međutim tu se vjerojatno radi o pretjerivanjima;[4] svi su vladari pripadali dinastiji Alladaxonou, a izabirali su se na Velikom vijeću, s tim da sam proces izbora ni danas nije u potpunosti jasan;[3][5] najčešće je nasljednik bio najstariji sin, mada to nije uvijek bila praksa.[6] Kralj je uz sebe imao i Kraljevsko vijeće, koje su sačinjavali ključni savjetnici vladara.
Godine 1894., Francuska je porazila dahomejsku vojsku te na području kraljevstva formirala protektorat, koja je inkorporiran u Francusku Zapadnu Afriku. Iako više nije imao nezavisnost, Dahomej je i dalje nastavio postojati te je formalno izabirao vladare sve do 1904. godine, kada je svaka autonomija potpuno ukinuta, a protektorat je pretvoren u koloniju.
- ↑ 1,0 1,1 Heywood, Linda M.; John K. Thornton (2009). „Kongo and Dahomey, 1660-1815”. u: Bailyn, Bernard & Patricia L. Denault. Soundings in Atlantic history: latent structures and intellectual currents, 1500–1830. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- ↑ Polanyi, Karl (1966). Dahomey and the Slave Trade: An Analysis of an Archaic Economy. Seattle: University of Washington Press.
- ↑ 3,0 3,1 Bay, Edna (1998). Wives of the Leopard: Gender, Politics, and Culture in the Kingdom of Dahomey. University of Virginia Press.
- ↑ Monroe, J. Cameron (2011). „In the Belly of Dan: Space, History, and Power in Precolonial Dahomey”. Current Anthropology 52 (6): 769–798. DOI:10.1086/662678.
- ↑ Yoder, John C. (1974). „Fly and Elephant Parties: Political Polarization in Dahomey, 1840-1870”. The Journal of African History 15 (3): 417–432. DOI:10.1017/s0021853700013566.
- ↑ Law, Robin (1997). „The Politics of Commercial Transition: Factional Conflict in Dahomey in the Context of the Ending of the Atlantic Slave Trade”. The Journal of African History 38 (2): 213–233. DOI:10.1017/s0021853796006846.
- Alpern, Stanley B. (1999). Amazons of Black Sparta: The Women Warriors of Dahomey. New York: New York University Press. ISBN 0-8147-0678-9. In-depth description of the fighting methods of these warriors.
- Bay, Edna G. (1999). Wives of the Leopard: Gender, Politics, and Culture in the Kingdom of Dahomey. Charlottesville: University of Virginia Press. ISBN 978-0-8139-1792-4. A historical study of how royal power maintained itself in Dahomey. Bay and Alpern disagree in their interpretation of the women warriors.
- Bay, Edna G. (2008). Asen, Ancestors, and Vodun: Tracing Change in African Art. Champaign, IL: University of Illinois Press. ISBN 978-0-2520-3255-4. Dahomean artistic and cultural history seen through the development (up to the present day) of a single ceremonial object, the asen.
- Law, Robin (2004). Ouidah: The Social History of a West African Slaving ‘Port’, 1727-1892. Athens, OH: Ohio University Press. ISBN 978-0-8214-1572-6. An academic study of the commercial role of Ouidah in the slave trade.
- Mama, Raouf (1997). Why Goats Smell Bad and Other Stories from Benin. North Haven, CT: Linnet Books. ISBN 0-2080-2469-7. Folktales of the Fon people, including legends of old Dahomey.
- Pique, Francesca; Leslie H. Rainer (2000). Palace Sculptures of Abomey: History Told on Walls. Los Angeles: Getty Publications. ISBN 978-0-8923-6569-2. Heavily-illustrated volume describing the royal palace in Abomey and its bas-reliefs, with a lot of information on the cultural and social history of Dahomey.