vep.wikipedia.org

Štuttgart – Vikipedii

Tarbhaine lehtpol'/levitadud

Anglijankel'ne tarbhaine lehtpol'

Štuttgart
Stuttgart
 Lidnanznam
  Flag
Valdkund Saksanma
Eläjiden lugu (2022) 632,865 ristitud
Pind 207,32 km²
Štuttgart Stuttgart
Pämez' Frank Nopper
(uhoku 2021—)
Telefonkod +49−711
Aigvö tal'vel UTC+1,
kezal UTC+2
Lidnan kart (2013)

Štuttgart (saks.: Stuttgart [ˈʃtʊtɡaʁt], sündui saksan Stutengarten-sanaspäi — «hebonvodindferm»; švabijan pagin: Schduagert [ˈʒ̊d̥ua̯ɡ̊ɛʕd̥]) om lidn Saksanman suvipäivlaskmas. Se om kudenz' surtte lidn valdkundas eläjiden lugun mödhe. Om olmas Baden-Vürtemberg-federacijanman pälidnaks vspäi 1952.

Eländpunktan aluz om pandud vl 950 küläks holitamha hebonvodindfermad. Vl 1219 se sai lidnan statusad. Vozil 1251−1952 oli Vürtemberg-man pälidnaks.

Mail'man tetabiden mašiništonsauvomižen kompanijoiden päfaterad sijadasoiš Štuttgartas: Daimler, Porsche. Federacijanman tedoidusiden da projektiruindan läz pol't tegese sen pälidnas. Lidnan fondbirž (SWB, Börse Stuttgart) om alusenpandud vl 1860, se om kahtenz' znamoičendal valdkundas Frankfurtan fondbiržan jäl'ghe i ühesanz' Evropas.

Lidnan sijaduz federacijanmas i valdkundas vn 2009 kartal

Lidn sijadase istorižes Švabii-regionas, federacijanman keskuzpalas, Nekkar-jogen randoil (Reinan oiged ližajogi), Al'piden ezimägišton 207..549 m korktusil, 245 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om ven valdmeren, päivoikaz kezal, pil'vesekaz tal'vel. Voden keskmäine lämuz om +10,8 C°, kezakun-elokun +18,1..+20 C°, tal'vkun-uhokun +2,1..+3 C°. Ekstremumad oma −25,5 C° (viluku) i +37,7 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +3,3 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +21 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-sügüz'kus. Paneb sadegid 650 mm vodes, enamba semendkus-heinkus (72..81 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (33..40 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 64..69 % röunoiš keväz'kus-elokus, 80..82 % redukus-vilukus.

Lidnan rajonad vl 2009

Štuttgart jagase 23 lidnümbrikoks (saks.: Stadtbezirk): viž südäiümbrikod i 18 irdpolišt. Kaik ned alajagasoiš 152 lidnrajonaks (saks. Stadtteil).

Lidnan tobmuden pämez' om oberburgomistr (saks.: Oberbürgermeister). Edeline lidnan pämez' om Fric Kun (Fritz Kuhn, viluku 2013 — uhoku 2021).

Vl 2012 lidnan eläjiden lugu oli 597 939 ristitud, vl 2017 — 632 743 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 640 560 eläjad vl 1962 i 633 158 eläjad vl 1970. Läz 2,7 mln ristituid elädas lidnaglomeracijas.

Lidnalaižiden kaks' videndest oma sündnuded verhiže maihe, videndez oli Saksanman rahvahanikuseta (2006).

Štuttgartan universitet[1] (alusenpanend 1829, 27,6 tuh. üläopenikoid) om üläopendusen da tedoidusiden znamasižeks aluzkundaks.

Avtobusad, ezilidnelektrojonused, tramvaid, mägitramvai da funikulör oma kundaližeks transportaks lidnas.

Rahvahidenkeskeine civiline Štuttgart-lendimport[2] (STR / EDDS, 12,7 mln passažiroid vl 2019) sijadase 12 km lidnan keskusespäi suviröunal. Tehtas äi reisid Evropadme, Keskmeren lebutahoiže, mugažo om reisid Turkanmaha i AÜV:oiden päivnouzmha.

  • Uz' pert'kulu i Pert'kulun torg (2015)

    Uz' pert'kulu i Pert'kulun torg (2015)

  • Lidnan tobmuden pert' (2006)

    Lidnan tobmuden pert' (2006)

  • Lüteranižen kollegiatižen Stiftskirhe-pühäpertin (om 12. voz'sadaspäi) vn 2015 suvipäivnouzmaine nägu Kirhstrassen polespäi

    Lüteranižen kollegiatižen Stiftskirhe-pühäpertin (om 12. voz'sadaspäi) vn 2015 suvipäivnouzmaine nägu Kirhstrassen polespäi

  • Lüteranine Johanneskirhe-pühäpert' (letihe vll 1864−1876) Foierze-järven pol'sarel, vn 2011 nägu

    Lüteranine Johanneskirhe-pühäpert' (letihe vll 1864−1876) Foierze-järven pol'sarel, vn 2011 nägu

  • Mercedes-Benz-kompanijan muzei (huralpäi) i möndoiden keskuz (oiktalpäi) vl 2010

    Mercedes-Benz-kompanijan muzei (huralpäi) i möndoiden keskuz (oiktalpäi) vl 2010

  • Porsche Design Tower vl 2023

    Porsche Design Tower vl 2023

  • Štuttgartan universitetan päkorpus sömsijanke (2007), Vaihingen-kampus

    Štuttgartan universitetan päkorpus sömsijanke (2007), Vaihingen-kampus

  • Štuttgartan valdkundaližen operan sauvuz koumen kesken, lidnan baletan sijaduz (2007)

    Štuttgartan valdkundaližen operan sauvuz koumen kesken, lidnan baletan sijaduz (2007)

  • Štuttgart-lendimport vl 2003

    Štuttgart-lendimport vl 2003

  • Štuttgartan päraudtestancijan sauvuz vl 2001

    Štuttgartan päraudtestancijan sauvuz vl 2001

  1. ↑ Štuttgartan universitetan sait (uni-stuttgart.de). (saks.) (angl.)
  2. ↑ Rahvahidenkeskeižen Štuttgart-lendimportan sait (stuttgart-airport.com). (saks.) (angl.)