Bive (biesse) — Wikipedia
Li bive ou castôr, c’ est ene biesse ås tetes ki vike dins les payis nén trop tchôds nén trop froeds.
Sincieus no d' l' indje : Castor fiber (bive d' Urope)
Mins gn a eto li des ôtes sôres di bive.
Li frumele si lome bivresse.
Li cawe do bive sovint l tere. Mins i l' rilevèt po n' pont leyî d' passêye.
Dints di dvant , foirt awiyants, et di brune coleur.
Nén åjhey di vey li seke, ca i n' ont k' on clowake, come les biesses.
-
cråne di bive sol costé
-
padvant (bruns awiyants dints)
-
padrî (hanete)
Divinltins, end aveut totavå l’ Beldjike. Mins il avént disparexhou.
Ont stî ramoennés el Walonreye dins les anêyes 1990 (al Croes Schaye). Asteure, i serént 250 familes.
-
rawiaedje d' èn åbe
-
Astantche
Vicnut tot do long des aiwes.
I côpèt des åbes avou leus dints di dvant. I les ramoennèt etire, pu les coschetlèt po fé come des léts.
I fwaiynut des astantches so les corantès aiwes ou les laetches.
Al tchôde e moes d' djanvî, dins ene aiwe toprès di 0° C.
S' acoplèt vinte disconte vinte.
Durêye di plinnisté : 100 djoûs. Adon, i djonnlèt e moes d' may et djun.
Li bivresse djonnlêye so s' cawe, riployeye pa padvant.
Les djonnes sont ni-fuyants.
Pout esse riwaitî come ene evayixhante indje di biesse, pa les damadjes k’ i fwait ås plantisses. Mins il est veyou voltî pa les rafiyants d’ nateure, come sôre di biesse disparexhowe, et k’ a come « raviké ».
On eployive li cråxhe di castôr po medicamint.
Joseph Lahaye, Li bive, Li Rantoele
