Jarosław Sadłocha: Uwarunkowania polityki zagranicznej Korei Północnej

Korea Północna jest krajem, który od wielu lat wzbudza rozbieżne emocje. Dla międzynarodowej opinii publicznej jest to „królestwo strachu i łez”, natomiast zgodnie z oficjalną doktryną państwową, jest to dla obywateli „raj na ziemi” ,  „ojczyzna idealnego  socjalizmu i powszechnej szczęśliwości”.

REKLAMA

Strona 1 z 3

Prowadzenie polityki zagranicznej to jeden z najważniejszych atrybutów państwa. Jednakże trudno jest w pełni zdefiniować to pojęcie za pomocą jednej definicji. Dlatego też, w swojej analizie polityki zagranicznej Korei Północnej, chciałbym posłużyć się definicją Jacka Z. Pietrasia, który uważa, iż: ,,polityka zagraniczna to proces formułowania i realizacji celów zewnątrzpaństwowych, odzwierciedlających interesy narodu i jego części składowych”.[1] Aby wskazać cele polityki zagranicznej Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej,wykorzystałem zestaw uwarunkowań polityki zagranicznej przedstawiony przez R. Ziębę we „ Wstępie do teorii polityki zagranicznej państwa”. Uznałem, że uwarunkowania decydują o celach polityki zagranicznej. Autor podzielił determinanty w  oparciu o kombinację czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które można podzielić na obiektywne i subiektywne. [2]

Analizę rozpocznę od opisu środowiska geograficznego państwa. Korea Północna jest położona na półwyspie Koreańskim, pomiędzy 38 a 43 równoleżnikiem. KRL-D zajmuje obszar 120 540 km¬¬¬2¬¬¬. Jej stolicą jest Phenian. Graniczy na północy z Chinami i Rosją, na południu z Koreą Południową, a Morze Wschodnie na południowym-wschodzie oddziela Koreę Północną od Japonii. Jeśli chodzi o podział administracyjny to od 2005 roku w Korei Północnej jest dziewięć prowincji, trzy regiony specjalne i dwa miasta bezpośrednio administrowane przez rząd [3].  Na terytorium Korei występują liczne rzeki, takie jak : Amnok (803 km), Taedong (450,3 km), Chongchon (217 km). Wpadają one do morza Zachodniego nawadniając pola ryżowe. Wokół brzegów Korei znajduje się aż 3452 wysp. Klimat jest tu kontynentalny z czterema porami roku. Dominuje górzyste ukształtowanie terenu.
Korea nie posiadaj zbyt wielu zasobów naturalnych. Jest to czynnik determinujący jej rozwój gospodarczy, a raczej stagnację. Można przyjąć, iż Korea posiada niekorzystne położenie geograficzne. To właśnie dlatego, już od początku istnienia narażona była na interwencje regionalnych mocarstw: Chin i Japonii.

Drugim aspektem  wewnętrznych uwarunkowań polityki zagranicznej Korei, a w mojej opinii jednym z najważniejszych, jest system społeczno-polityczny. Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna jest oficjalnie republiką socjalistyczną z jednoizbowym parlamentem o nazwie Najwyższe Zgromadzenie Ludowe. Jej rzeczywisty ustrój jednak bardziej przypomina dyktaturę totalitarną. Faktyczną władzę, mimo obecności premiera, sprawuje Kim Dzong Il. Jest on przewodniczącym Koreańskiej Partii Pracy, do której należą wszyscy członkowie rządu. Jest to typowa monopartia, samodzielnie rządząca krajem, kontrolująca wszystkie dziedziny życia obywateli i  wyznająca kult przywódcy, tj. Kim Dzong Ila . Wprawdzie istnieją mniejsze partie polityczne, lecz podlegają one KPP i nie stanowią prawdziwej opozycji. Podobnie jak w innych państwach komunistycznych jest tutaj mocno rozbudowany jest aparat biurokratyczny, który reprezentuje tylko nieliczną biurokratyczną elitę. W efekcie interes społeczeństwa nie jest prawie wcale reprezentowany w parlamencie.
Ważnym czynnikiem, kształtującym całą politykę Koreańskiej Partii Pracy, jest ideologia Dżucze. Konstytucja Korei Północnej zaczyna się od stwierdzenia, że „Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna jest socjalistyczną ojczyzną Dżucze, tzn. jest wcieleniem idei wielkiego Wodza, Towarzysza, Kim Dzong Ila ”[4]. Podobnie statut partii stwierdza w preambule, że we wszystkich swych działaniach partia podlega tej ideologii. Należy więc zdefiniować co głosi naczelna doktryna Korei Północnej. Dżucze to doktryna, która opiera się na czterech naczelnych zasadach: samodzielność w ideologii, niezależność w polityce, samodzielność ekonomiczna i  samoobrona własnego kraju. Tak więc ideologia ta zakłada sztywny kurs w prowadzeniu polityki wewnętrznej i zagranicznej. W jej myśl państwo przede wszystkim powinno być niezależnym aktorem na arenie międzynarodowej i równocześnie wszelkimi sposobami chronić swej słusznej ideologii. Służyć temu mogą intensywne zbrojenia oraz izolacja zewnętrzna, ale o tym aspekcie w dalszej części pracy.

Kolejnym obiektywnym uwarunkowaniem wewnętrznym jest potencjał gospodarczy kraju. Gospodarka Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, oparta jest o doktrynę samowystarczalności i planowania centralnego. Jest to państwo słabo rozwinięte gospodarczo o niewielkim potencjale naukowo-technicznym. W kraju brakuje wyszkolonych fachowców a ci, którzy są pracują niemal wyłącznie dla potrzeb armii.

 Od początku lat dziewięćdziesiątych gospodarka Korei Pn. znajduje się w stanie nieustannego kryzysu. Systematycznie następuje spadek produktu krajowego brutto, poziomu produkcji i obrotów w handlu zagranicznym. Jednocześnie rośnie zadłużenie, które w 2002 roku szacowano na 15 mld dolarów amerykańskich. [5] Nieliczne dane statystyczne pochodzące ze źródeł południowokoreańskich mówią, że PKB Korei Północnej w 1999 stanowiło zalewie 75 % poziomu sprzed 1989 roku. [6] KRLD nie potrafi sama się wyżywić. Słabe, niewydolne i skolektywizowane rolnictwo zamiast planowych 15 mln ton zbóż (w myśl hasła ,,ryż to komunizm”) z trudem produkuje niespełna 3,9 mln ton. [7] Wynika to z niewystarczających ilości nawozów, częstych klęsk nieurodzaju oraz stosunkowo niewielkiej ilości gruntów ornych. W skutek tego władze państwa są zmuszane do importowania prawie dwóch mln ton zboża, a dodatkowo rząd zmniejsza dzienną racje żywnościową obywateli. [8] Korea Północna otrzymuje pomoc zagraniczną w postaci żywności z Chińskiej Republiki Ludowej oraz USA, lecz pomoc szczególnie tego drugiego państwa była uwarunkowana nie rozwijaniem badań nad produkcją broni atomowej i może zostać ograniczona.