RPK Uzice - OPSTINA UZICE

Geografski, privredni i kulturni centar Užičkog regiona je grad Užice, smešten u kotlini reke Đetinje, na nadmorskoj visini od 411 m. Užice se nalazi na raskrsnici važnih autosaobraćajnica koje idu prema Beogradu, Crnogorskom primorju, Valjevu, Čačku, Višegradu, Bajinoj Bašti i Ivanjici.

Užice je sedište opštine u kojoj postoji 41 naseljeno mesto. Opština obuhvata površinu od 667 km2 i ima oko 83.000 stanovnika.

Nagli industrijski razvoj sredinom ovog veka uticao je da se grad proširi na sve strane. Nekadašnja sela, zaseoci i izletišta nadomak Užica (Sevojno, Krčagovo, Turica, Bela zemlja i dr.) postali su deo šire gradske zone. U njima se danas nalaze industrijski objekti, bolnica, trgovinske i zanatske radnje, ugostiteljski objekti, servisi, magacini, benzinske stanice i veliki broj stambenih zgrada.

Areheološka nalazišta, otkrivena u Užicu i na mnogim mestima u njegovoj okolini, svedoče o tragovima ljudskog života u dalekoj prošlosti, o postojanju naselja na mestu današnjeg Užica.

Od 1459. godine, sve do 1862. godine, Užice je bilo pod turskom vlašću. Bilo je administrativno sedište okruga i sreza, sa dosta sitnih trgovaca i zanatlija. Tek krajem XIX veka počinje da se razvija kao industrijsko mesto. Tako je 1868. godine u Užicu počela da radi mala fabrika čohe i ćebadi, a 1880. godine fabrika kože.

Krajem prošlog veka osnovano je Akcionarsko društvo koje je finansiralo izgradnju hidroelektrane na reci Đetinji. Hidroelektrana je puštena u pogon 1899. godine, pa je Užice među prvim gradovima u Srbiji dobilo električno osvetljenje i savremenu energiju za razvoj industrije. Zahvaljujući tome, u Užicu je 1903. godine proradila Tkačnica, koja predstavlja prvi pravi industrijski pogon u ovom mestu. Kasnije je, iz Slovenije, preneta fabrika oružja i municije koja je u Užicu počela da radi 1929. godine. Iz nje je izrastao industrijski kompleks "Prvi Partizan". Ubrzani razvoj industrije ova opština doživljava tek posle II svetskog rata. Godine 1950. započeta je izgradnja Valjaonice bakra u Sevojnu, prigradskom naselju u kome je kasnije stvorena savremena industrijska zona sa novim industrijskim kapacitetima.

Danas okosnicu privrednog razvoja opštine Užice predstavlja industrija. U metalnoj industriji najznačajnija je proizvodnja poluproizvoda od bakra i aluminijuma i proizvoda namenske industrije. Pored industrije, u Užicu su razvijene i druge privredne i vanprivredne delatnosti, kao što su: građevinarstvo, poljoprivreda, saobraćaj, turizam, trgovina, ugostiteljstvo, bankarstvo, zdravstvo, školstvo, kulturno-umetničke delatnosti i dr. U poljoprivredi su značajniji potencijali u razvoju stočarstva i voćarstva. Užički kraj poznat je po proizvodima sa zaštićenim geografskim poreklom (suvomesnati proizvodi i prirodne rakije). Poljoprivrednu površinu čini 55% ukupne površine opštine, a šumskom zemljištu pripada 36,4%. Opština Užice ima razvijenu saobraćajnu infrastrukturu, a u toku je završetak izgradnje gasovoda i rekonstrukcija aerodroma Ponikve.

Užička opština ima bogatu istoriju školstva. Najstarija osnovna škola pominje se još 1826. godine, dok je Gimnazija osnovana 1839. godine. Danas na teritoriji opštine Užice postoji škola za osnovno muzičko obrazovanje, više osnovnih škola i srednje škole: Ekonomska, Tehnička, Saobraćajna, Medicinska, Umetnička, Visoka poslovnotehnička škola i Učiteljski fakultet.

Užice ima i značajne institucije kulture, kao što su: Narodna biblioteka, osnovana 1856. godine, sa oko 170.000 knjiga, Narodno pozorište, Narodni muzej, sa arheološkim, etnografskim i istorijskim odeljenjima, u kojima je izloženo ili se čuva oko 65.000 muzejskih eksponata. Istorijski arhiv koji ima oko 2.400 dužnih metara sakupljene arhivske građe, Gradska galerija sa oko 200 m2 izložbenog prostora.

U Užicu je razvijena informativna delatnost koja se odvija kroz izdavanje novina i časopisa i informisanje javnosti preko radio-stanica i televizijskih studija.

Užička opština obiluje vrednim kulturno-istorijskim spomenicima i znamenitostima. Među najstarije spomenike kulture spada Bela crkva u Karanu iz 1342. godine u kojoj su naročito vredne freske članova vladarske loze Nemanjića. U Užicu postoje dve stare crkve: crkva Svetog Marka, sagrađena pre 1828. godine i crkva Svetog Đorđa, sagrađena 1844. godine.

Posebno poglavlje u burnoj prošlosti Užica predstavlja vreme Drugog svetskog rata, od 1941. do 1945. godine, a u njemu period od 24. septembra do 29. novembra 1941. godine. Tada je Užice bilo centar slobodne teritorije poznate pod nazivom "Užička republika". U to vreme u Užicu su radile fabrike i radionice koje su prevashodno proizvodile za potrebe vojske, funkcionisao je železnički i drumski saobraćaj, štampane su knjige i novine, a istovremeno je buktao rat u zemlji i svetu.