Osmojezični medicinski enciklopedijski rječnik (Jozo Marević, 2016.)/ Oklingva medicina enciklopedia vortaro (Jozo Marevic, 2016)
OSMOJEZIČNI MEDICINSKI
ENCIKLOPEDIJSKI RJEČNIK, 2016. Jozo Marević
OKLINGVA MEDICINA ENCIKLOPEDIA VORTARO, 2016, de
Jozo Marević
U travnju 2016. objavljen je Osmojezični medicinski enciklopedijski rječnik autora Joze Marevića
iz Velike Gorice.
Izdavač je Marka iz Velike Gorice, a na 3.200 stranica veličine 21x30 cm
zastupljeno je oko 50.000 riječi, izraza i kratica
s područja medicine. Spomenutih 8 jezika su: latinski, hrvatski, engleski,
njemački, francuski, talijanski, španjolski i esperanto.
Marević je ne samo znanstvenik, nego i esperantist. Intervju s njim za ovu
stranicu radio je D.Klobučar
En aprilo 2016 aperis Oklingva
medicina enciklopedia vortaro (Osmojezični medicinski enciklopedijski rječnik)
de la aŭtoro Jozo Marević el Velika Gorica. La eldonisto estas Marka el
Velika Gorica, kaj sur 3.200 paĝoj (21x30 cm)
prezentitaj estas 50.000 vortoj, esprimoj kaj mallongigoj. La menciitaj ok
lingvoj estas: la latina, kroata, angla, germana,
franca, itala, hispana kaj Esperanto. Intervjuon kun nia samideano Marević por
ĉi tiu paĝo faris D. Klobučar.
 |
 |
 |
|
Marević u televizijskom
intervjuu HRT-4, dana 26. travnja 2016. |
Rječnik fotografiran izbliza |
J.Marević (1940-) |
Intervju za
Hrvatski savez za esperanto (hrv. jezik)
Intervjuo por Kroata
Esperanto-Ligo (kroatlingve)
Intervju za Hrvatski savez za esperanto
(na esperantu) Intervjuo
por Kroata Esperanto-Ligo (esperante)
Dio
rječnika za uvid (od slova D do slova G)
Ekzemplaj
paĝoj de la Vortaro (inter la literoj D kaj G)
VIDEO:
intervju na HRT-4 dana 26.4.2016.
VIDEO: intervjuo
en Kroata Televido 26 apr 2016
AUDIO:
isti intervju, ako vam video ne funkcionira
AUDIO: la sama
intervjuo, se via VIDEO ne funkcias
Vanjska
poveznica - neka privatna stranica o Mareviću Ia
privata paĝo pri Marević (kroatlingve)
Recenzija
u časopisu "Esperanto" 5/2017. 
Recenzo en la
revuo Esperanto, majo 2017
D.K.: Gospodine Mareviću, knjiga se
pojavila u travnju ove godine, ali službeno nosi godinu izdanja 2015. Kako to?
J.M.: Jako ste lijepo to uočili. Naime, radeći na materiji godinama, čvrsto sam odlučio i predviđao završetak u 2015. godini. Međutim, nismo smogli potrebita financijska sredstva. Namjerno sam ostavio tu godinu.
D.K. : Medicina, međutim, nije vaša struka. Kako to da ste za rječnik odabrali upravo nju?
J.M.: Moja struka su jezici njemački i latinski. Medicinu sam odabrao jer je to, po mojem mišljenju, najhumanija od svih znanosti. Ona će se stalno razvijati - dok je čovjeka, medicina će neprestano nailaziti na nove izazove, uvijek iznova pojavljivat će se neki novi virusi, nove bakterije, odnosno nove bolesti, koje su u samom početku najčešće neizlječive.
D.K.: Recite nam, molim, osnovne podatke o vašoj karijeri i životu.
J.M.: Rođen sam 1940. u okolici Metkovića. Poslije osnovne škole u Opuzenu i klasične gimnazije u Dubrovniku (Collegium Rhagusinum), diplomirao sam njemački jezik i književnost i latinski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu u Zadru. Radio sam u školama, a poslije u nakladničkoj kući "Školska knjiga", gdje sam dugo vremena vodio društveno-humanističku redakciju. Član sam mnogih udruga, predavač na brojnim seminarima i konferencijama i autor niza knjiga, članaka i znanstvenih radova u području pedagogije, povijesti i naročito klasične filologije. Npr. organizirao sam tri međunarodna znanstvena simpozija o Bleiburgu i hrvatskom „križnom putu“, član sam Njemačko-hrvatskog društva u Hamburgu i Hrvatsko-njemačkog u Zagrebu. Od svojih znanstvenih radova spominjem „Sveti Pavao na Mljetu“ (o povijesnom brodolom sv. Pavla, rad u Hrvatsko neretvanskom zborniku 2009; prije toga preveo sam, s latinskog , a djelomično s grčkog i talijanskog jezika to velebno djelo, golemu znanstvenu raspravu pod istim naslovom od dubrovačkog benediktinca Ignjata Djurdjevića), a od knjiga ističem Hrvatsko-latinski enciklopedijski rječnik (1977), kao i Latinsko-hrvatski enciklopedijski rječnik(2001), za koje sam i nagrađivan.
D.K.: Kakva je struktura ovog rječnika i kako se njime služiti?
J.M.: Glavni dio ove velike knjige čini korpus od 50.000 leksičkih jedinica na latinskom jeziku, poredanih po abecedi, a uz svaki jedinicu (riječ, sintagmu, kraticu) nalaze se prijevodi na ostalih 7 jezika, uz kratka pojašnjenja značenja gdje je to bilo potrebno.
Tko poznaje latinski, ili pretpostavlja kako bi neki termin na latinskom mogao izgledati, može neposredno prevesti željeni termin na ostale jezike. Tko pak ne poznaje latinski dovoljno, može se poslužiti indeksima na hrvatskom, njemačkom ili engleskom jeziku, a koji su sastavni dio ove knjige.
Time on pristupa latinskom pojmu, a preko njega i na ostala jezike, zastupljene u rječniku.
D.K.: Dakle, esperantski medicinski pojam ne možemo prevesti na npr. njemački jer nemamo zasebni esperantski indeks/suplement ?
J.M.: Ako bude interesa, može se od uvrštenih esperantskih termina sastaviti zasebna knjiga esperantsko-latinska. Ona bi pratila ovaj osmojezični rječnik i preko latinskog bismo došli do prijevoda na ostalih 6 jezika. Isto možemo reći i za francuski, talijanski i španjolski. Smatrao sam da u ovom trenutku hrvatski, engleski i njemački indeks uglavnom zadovoljavaju praktične potrebe.
D.K.: U svijetu postoji velik broj višejezičnih rječnika s područja medicine, koliko sam vidio na internetu. Osobno znam za englesko-esperantski rječnik iz 2001. (autor Japanac Saburo Yamazoe).
J.M.: Da, poznato je da postoje višejezični medicinski rječnici (npr. kinesko-englesko-francusko-esperantski), ali s jako ograničenim brojem natuknica. Obrađeni su uglavnom osnovni pojmovi.
Tu je i Kostićev sedmojezični rječnik s cca. 11 000 natuknica s prijevodom riječi na srpski jezik bez ikakvih dodatnih objašnjenja.
D.K.: Koje su prednosti vašega rječnika, osim što uključuje čak 8 jezika, među kojim su i - nama dragi -hrvatski jezik i esperanto?
J.M.: Rječnik ima 50.000 medicinskih i paramedicinskih natuknica, navodi se, gdje god je to potrebno, grčki izvornik, koncepcijski se daju objašnjenja na hrvatskom jeziku. Po svemu tomu, te po svom obujmu zaista se može kazati da je i jedinstven i prvi takav medicinski leksikon u svijetu.
D.K.: Ja sam pisao i puno manje knjige, a bilo mi je izuzetno teško riješiti njihovo financiranje, objavu i prodaju. S vašom knjigom od 3.200 stranica koja je namijenjena samo jednoj struci (i stoji 1.400 kn), mora da je financiranje bilo prava katastrofa?
J.M.: Što da vam velim? Grad Zagreb je financijski jako pomogao, ali morao sam podići i priličan bankovni kredit.
D.K.: A koliko ste tek vremena potrošili na pisanje?! I kako ste uopće došli do svih tih termina i prijevoda?
J.M.: Proučavao sam brojne postojeće rječnike i tako sastavio ovaj. Za esperantski dio dobro mi je poslužio i PIV. Cijenim da je pisanje trajalo preko 10 godina, i to oko 12.000 sati rada. Koliko puta sam morao napustiti društvo u kafiću ranije nego što bih htio, samo da stignem odraditi svoju "normu" za taj dan. Kao što rekoh u televizijskom intervjuu na HTV-4 (26.4.2016.), ovakav posao rade samo luđaci, a ne normalni ljudi…
D.K.: Od kada i zašto se bavite esperantom? Koje vaše esperantske aktivnosti i osobni doživljaji su vam najvažniji?
J.M.: Esperanto me privukao već u vrijeme boravka u onoj vojsci 1962. godine, jer sam, kao i mnogi, navlastito mladi ljudi, prigrlio njegove svete ideje i poruke. Kasnije sam završio sve tečajeve i seminare u Primoštenu, sudjelovao na mnogim međunarodnim esperantskim simpozijima, često sa svojim prilozima, radovima.
Danas me ponajviše smeta što se u naš esperantski pokret uvuku bolesni ljudi (psihički), pa, hoteći biti predsjednicima i na potpredsjedničkim položajima u esperantskim društvima, a nesposobni naučiti i izgovoriti makar jednu jedinu rečenicu na esperantu, rastjeraju iz društva sve ostale.
Mislim da je to najveći razlog neuspjeha u popularizaciji našega pokreta.
D.K.: Gospodine Mareviću, ne znam da li da vam za kraj poželim još puno uspješnog posla ili puno odmora. Hvala vam na razgovoru.
J.M. Idemo dalje!
D.K.: S-ro Marević, la libro aperis en aprilo 2016, sed oficiale ĝi portas la eldonjaron 2015. Kiel tio?
J.M.: Tre bone vi tion rimarkis. Laborante pri ĉi materialo dum jaroj, mi antaŭvidis kaj firme decidis fini la laboron en 2015. Sed ĝis tiam ni ne trovis la necesan monon. Tamen, intence mi lasis la jaron 2015.
D.K. : Medicino ne estas via fako. Kial do vi decidis vortarumi ĝuste pri medicino?
J.M.: Mia fako estas la lingvoj germana kaj latina. Medicinon mi elektis ĉar laŭ mia opinio ĝi estas la plej humana el ĉiuj sciencoj. Kaj ĝi daŭre evoluos – dum ekzistas homoj, medicino ĉiam alfrontos novajn defiojn; ĉiam denove aperados iaj novaj virusoj, bakterioj kaj sekve ankaŭ novaj malsanoj kiuj en komenco ŝajnos nekuraceblaj.
D.K.: Diru al ni, mi petas, iom pri via vivo kaj kariero.
J.M.: Mi naskiĝis en 1940 apud Metković (suda Kroatio). Post baza lernejo en Opuzen kaj klasika gimnazio en Dubrovnik, mi diplomiĝis pri la germana lingvo kaj literaturo kaj pri la latina lingvo kaj literaturo en Filozofia Fakultato en Zadar. Mi laboris en lernejoj, kaj poste en la granda eldonista firmao Školska knjiga, kie mi longan tempon gvidis la socian-humanistikan sekcion. Mi estas membro de multaj asocioj, preleginto en multaj seminarioj kaj konferencoj, kaj aŭtoro de multaj fakaj libroj, artikoloj kaj sciencaj verkoj el pedagogio, historio kaj precipe klasika filologio. Ekz. mi organizis tri internaciajn sciencajn simpoziojn pri Bleiburg kaj la kroata „kruca vojo“ el 1945. Mi membras en Kroata-germana asocio en Zagreb kaj Germana-kroata asocio en Hamburg. El miaj sciencaj verkoj mi menciu Sankta Paŭlo sur la insulo Mljet, post kiam mi tradukis grandegan traktaton de Ignjat Djurdjević el la lingvoj latina, greka kaj itala sub la sama titolo (pri historia ŝippereo de sankta Paŭlo apud la kroata insulo, teksto en Hrvatsko neretvanski zbornik, 2009), kaj el miaj libroj mi nepre menciu Kroatan-latinan enciklopedian vortaron el 1977 (Hrvatsko-latinski enciklopedijski rječnik) kaj Latinan-kroatan enciklopedian vortaron el 2000 (Latinsko-hrvatski enciklopedijski rječnik), pro kiuj mi ricevis premiojn.
D.K.: Kia estas la strukturo de ĉi vortaro kaj kiel oni uzos ĝin?
J.M.: La ĉefan parton konsistigas la tuto el 50.000 leksikaj unuoj en la latina lingvo, en alfabeta ordo, kaj apud ĉiu unuo (vorto, sintagmo, mallongigo) troviĝas tradukoj al aliaj sep lingvoj, kun mallongaj klarigoj de signifoj, kie tio estis utila. Kiu konas la latinan, aŭ almenaŭ supozas kiel iu termino devus aspekti latine, tiu povas rekte traduki la deziritan terminon al aliaj 7 lingvoj. Kiu ne konas la latinan sufiĉe, tiu povas uzi la indeksojn en la lingvoj kroata, germana kaj angla, kiuj ankaŭ troviĝas en la sama libro. Tiel li/ŝi venos al la latina termino, kaj pere de ĝi al la aliaj lingvoj.
D.K.: Do, iun esperantan medicinan vorton ni ne povas traduki ekzemple al la germana lingvo ĉar ne ekzistas aparta esperanta indekso/suplemento?
J.M.: Se intereso aperos, oni povas iam el la uzitaj esperantaj terminoj krei esperanto-latinan suplementon. Ĝi estus aparta libro kiu akompanos ĉi tiun oklingvan vortaron, kaj trans la latina lingvo oni venus al tradukoj en aliaj 6 lingvoj. Same kiel pri Esperanto, ni povus diri ankaŭ pri la franca, itala kaj hispana lingvoj. Mi kredas, ke en ĉi momento la kroata, angla kaj germana indeksoj pli-malpli sufiĉas por ĉiuj praktikaj bezonoj.
D.K.: En la mondo estas granda nombro da plurlingvaj vortaroj, ankaŭ el la medicina fako, kion mi konstatis en interreto. Kaj mi aŭdis pri la angla-esperanta vortaro en 2001, kies aŭtoro estas la japano Saburo Yamazoe.
J.M.: Jes, estas konate, ke ekzistas plurlingvaj medicinaj vortaroj (ekz. ĉina-angla-franca-esperanta), sed kun tre limigita nombro da terminoj. Kaj la prilaboritaj terminoj estas ĉefe nur tiuj bazaj. Estas ankaŭ la seplingva vortaro de Kostić kun ĉ. 11 000 terminoj, kun tradukoj al la serba lingvo, sed sen iaj aldonaj klarigoj.
D.K.: Kiuj estas avantaĝoj de via vortaro, krom tio ke ĝi enhavas eĉ 8 lingvojn, inter kiuj estas – por ni karaj - lingvoj kroata kaj Esperanto?
J.M.: La vortaro havas 50.000 medicinajn kaj paramedicinajn unuojn, oni citas laŭbezone la grekan originalon, klarigoj estas donitaj kroatlingve. Laŭ ĉio tio, kaj laŭ ĝia amplekso oni vere povas diri, ke tio estas unika kaj la unua tiaspeca medicina vortaro en la mondo.
D.K.: Mi verkis iom da negrandaj libroj kaj tamen estis ege malfacile solvi ilian financadon, eldonadon kaj vendon. Kaj via libro havas 3.200 paĝojn, kostas 1.400 kunaojn (preskaŭ 200 eŭrojn) kaj estas destinita al nur unu fako. Laŭ mia supozo, ĝi nepre devis esti financa katastrofo, ĉu?
J.M.: Ah, kion mi diru al vi? La urba estraro de Zagreb finance multe helpis, sed mi devis preni ankaŭ konsiderindan bankan krediton.
D.K.: Kaj kiom da tempo vi uzis por la verkado?! Cetere, kiel vi entute trovis ĉiujn ĉi terminojn kaj tradukojn?
J.M.: Mi studadis multajn antaŭajn vortarojn kaj tiel mi kunmetis ĉi tiun. Por la esperanta parto min tre efike helpis PIV. Mi taksas, ke la verkado daŭris pli ol 10 jarojn, kaj pli ol 12.000 laborhorojn. Ho, kiom ofte mi devis forlasi agrablan societon en kafejo pli frue ol mi ŝatis, nur por povi finlabori mian tiutagan kvanton da vortoj. Kiel mi diris en televida intervjuo por HTV-4 (la ŝtata televido, 26-an de aprilo 2016), ĉi tian laboron faras nur frenezuloj, kaj ne normalaj homoj…
D.K.: Esperanto - kial, de kiam? Kiuj viaj esperantaj agoj kaj spertoj estas por vi la plej gravaj?
J.M.: Esperanto allogis min jam dum servado en la „antaŭa“ (t.e. jugoslavia) armeo en 1962, ĉar mi, kiel multaj aliaj homoj, precipe tiuj junaj, alprenis esperantajn sanktajn ideojn kaj mesaĝojn. Poste mi finis ĉiujn kursojn kaj seminariojn en Primošten, partoprenis en multaj internaciaj esperantaj kunvenoj, ofte kun propraj verkoj.
Hodiaŭ min pleje ĝenas la fakto, ke en nian esperantan movadon enpuŝas sin (psike) malsanaj homoj kiuj, volante nepre esti (vic)prezidantoj en esperantaj societoj, kaj estante nekapablaj eldiri almenaŭ unu frazon en Esperanto, iom post iom forpelas el la societo ĉiujn aliajn homojn. Miaopinie tio estas la plej granda kaŭzo de nesukceso en popularigo de nia movado.
D.K.: S-ro Marević, mi ne scias ĉu mi prefere deziru al vi multe da plia sukcesa laboro, aŭ multe da ripozo. Dankon pro la intervjuo!
J.M. Oni neniam haltu!
La
plej granda libro en Esperanto –
la 3150-paĝa kaj 50.000 kapvorta
Oklingva medicina enciklopedia vortaro de Jozo Marević
(latina, angla, franca, germana, hispana, itala, esperanta, kroata).
MARKA, Velika Gorica 2015.
La titolo jam diras multon: se oni konsideras ankaŭ vortarojn en kiuj Esperanto rolas kiel unu el la lingvoj, tiam vere temas pri la plej ampleksa libro iam ajn eldonita en (interalie) Esperanto. Ĝiaj 3150 paĝoj pezas ĉ. 4,5 kilogramojn. Preskaŭ ne kredeblas ke ĝin faris unu sola homo, sed la aŭtoro volonte mem konfesas ke tion povas fari nur frenezulo, kaj ke li estas unu el tiuj. Feliĉe nur! (Tial unu el la recenzantoj nepre devis estis psikiatro!). Restas nur admiri la libron kaj la aŭtoron. Tamen se oni ekzamenas la libregon pli atente, oni facile rimarkos ke la tuto meritas eĉ pliajn aprezojn. Interalie ĉar la aŭtoro mem tute ne estas medicinisto sed filologo. Li simple konsideras medicinon la plej utila homa scienco, kaj volis ĝin tiel omaĝi. Bela komplimento por la medinistoj kiuj por sia humana laboro kutime ricevas plendojn kiel premion.
La vortaro komenciĝas per ok antaŭparoloj en la lingvoj de la vortaro. Poste sekvas kelkaj versioj de la Kuracista ĵuro de Hipokrato, komencante per la originala greklingva versio, la klasika kaj moderna latina versioj, kaj poste diversaj modernaj versioj en la lingvoj de la vortaro (ekz. eĉ 5 en la franca, inkluzive de 2 kanadaj, 4 en la hispana). En Esperanto estas tri variantoj: la ellatinigo de la origina ĵuro, la elfrancigo de la ĵuro de la franca kuracista ordeno el 1996 kaj la varianto de la Montpeliera Universitato. La kroata aperas kun du variantoj, la klasika kaj la Ĝeneva el 1948. Ĝi estas interesa ĉar ĝi interalie diras: “Mi absolute respektos la homan vivon ekde la koncipiĝo mem.” Eble ege kristana, por multaj kuracistoj nuntempe, sed kun la apogo en la originala hipokrata teksto. Sed ja, aliflanke, tiu teksto ankaŭ deklaras ke kuracisto: “…ne operacios urinvojajn ŝtonojn, sed lasos tion al la tiufakaj specialistoj…”. Tion diras la kroata ĵuro, se ne la Esperanta, kie la kuracisto “ne faros la operacion de tondo.” Ĉiukaze, jen la bona bazo por internacia komparo de diversaj nacilingvaj variantoj.
Poste sekvas la kerna parto, do la vortaro. Ĝi ja estas vere enciklopedia, sed nur koncerne la lastan lingvon, t.e. la kroatan. La strukturo de la kapvortoj estas jena: la kapvorto latina, traduko al la ses ceteraj eŭropaj lingvoj (angla, franca, germana, hispana, itala, ILO – t.e. esperanto), kaj ĉefine sekvas detala klarigo kroata, do la enciklopedia parto. Tre interese ke la lingvoj estas ordigitaj laŭ la alfabeta ordo en Esperanto! Evidente, la aŭtoro pensas kaj organizas siajn pensojn en tiu lingvo. Li tial finas per du la plej “siaj” lingvoj, la E-a kaj la kroata. Por la E-a parto la aŭtoro uzis ĉefe PIV. Sed se konsideri ke la vortaro ampleksas eĉ 50.000 kapvortojn latinajn, estas evidente ke la aŭtoro devis mem krei diversajn novajn esperantajn medicinajn terminojn.
Ege helpas ke ĉe la fino de la vortaro troviĝas pliaj tri indeksoj: angla, germana kaj kroata. Tie oni povas trovi la paĝon de la koncerna termino kaj reveni al la origina latina kapvorto kun la tradukoj en la ceterajn ses lingvojn kaj ampleksa klarigo en la kroata. Do, la indeksoj ne estas en la kvar latinidaj lingvoj: franca, itala, hispana kaj Esperanto. Tio ja, kompreneble, estas tre domaĝa por la esperantlingva komunumo, sed la aŭtoro diras en sia intervjuo (http://www.esperanto.hr/agado_oklingva.htm#intesp) ke eblas kompili ankaŭ la E-an indekson kiel apartan libron komplementan al tiu ĉi vortarego, se montriĝos ke estos intereso. (Mi aldonus: Kaj se troviĝus simila “frenezulo”). Ŝajnas ke ni eĉ ne rajtas revi ke iu tradukus ankaŭ la enciklopediajn klarigojn el la kroata! Kiel ajn estu, temas pri vortaro destinita unuavice por kroataj medicinistoj kaj medicine interesitaj aliuloj (ekz. tradukistoj). Ĝi sendube etproblemigas al la kroata kuracisto legi diagnozon de sia kolego franclingva aŭ hispanlingva, ktp. La aŭtoro prave elektis la latinan kiel LA kapvortan lingvon, ĉar tion komprenas la plej multaj (almenaŭ okcidente edukitaj) kuracistoj, kaj ĝi estas la plej bona ekirpunkto kaj deirpunkto al aliaj lingvoj.
Unu el la recenzantoj estas kuracisto kiu kutimas diri ke ĉiu okcidentmonda kuracisto ja konas ĉ. 10.000 grekajn aŭ latinajn vortojn sen vere koni tiujn lingvojn (honoron al la esceptoj!). La medicino do havas sian Esperanton! Feliĉe. La dua recenzanto estas tradukisto kiu ofte renkontas problemojn tradukante medicinajn tekstojn el/al diversaj lingvoj: angla, kroata, makedona nederlanda, serba. La plej granda obstaklo estas ke oni miksas diversajn terminojn: latinajn/grekajn, anglajn kaj loklingvajn. Ĉiu lando do havas sian mikson, foje ja ĉiu hospitalo kaj ĉiu kuracisto. Enorma problemo estas la nombrozaj mallongigoj, ofte en tri lingvoj en ĉiu teksto. Estus granda helpilo havi vortarojn de medicinaj akronimoj, ankaŭ en Esperanto, por diversaj aliaj lingvoj, certe por la latina kaj angla kaj eventuale krei ankaŭ la E-ajn (kiam ni baldaŭ finvenkos ni tuj bezonos ilin, ne forgesu!).
Fine necesus iel juĝi la verkon por pravigi sin kiel recenzantoj. La medicinista parto de la teamo apenaŭ trovis ion por riproĉi en la hazarde elektitaj specimenoj. La kroataj klarigoj estas koncizaj, trafaj kaj – plej grave – ĉiam korektaj, kvankam je pri diversaj punktoj ankaŭ inter medicinistoj la opinioj povus malsami, la aferoj evoluas kaj ŝanĝiĝas. Tamen la bazaj kapvortoj restas utilegaj kiel referencpunktoj. La sola miraĵo estas ke oni ofte trovas ankaŭ vortojn nemedicinajn kiel ekz. la nomojn de monatoj, jurajn terminojn kaj aliajn ĉiutagaĵojn. Kompreneble ke oni ne trovas ankaŭ multegajn medicinajn terminojn: nur la psikiatria terminaro povus esti libro same dika! Kaj tio validas por ĉiuj medicinaj fakoj.
Por juĝi la ses aliajn lingvojn mi fakte invitas denaskajn uzantojn fari tion. Pri la esperanta parto simile: mi inivitas la medicinistojn de la Esperantujo adopti, uzi kaj komenti la libregon kaj ĝian terminaron. Ili ja ĝoju ĉar ili ricevis la plej grandan donacon ekde kiam unu kolego, oftalmologo el Varsovio, eldonis tute nemedicinan verketon en la rusa lingvo, la Unuan Libron. Tiu libro ja estas preskaŭ medicina fenomeno: ĝi kondutis kiel koncipa ĝermo el kiu kreskis la nuna lingvo en kiun eblas traduki 50.000 medicinajn terminojn. Jen estas momento kiam mi bedaŭras ke la varsovia kuracisto Zamenhof ne plu estas inter ni. Tiu ĉi librego estas la plej granda omaĝo al lia memoro kaj verko. La aŭtoro Jozo Marevic per tiu ĉi monumenta verko kaj sia dekjara laboro meritis lokon apud LI en la verda paradizo.
La pedantuloj povus trovi ian aŭ tian malglataĵon en la verda aŭ iu alia lingvo, sed mi ne perdus tempon pri tiaj bagatelaĵoj starante antaŭ tia verkego. Eĉ se kelkaj komentoj estus bonvenaj mi simple ne volas fuŝi la festan etoson, ĉar ne estas nun okazo montri onian etanimecon aŭ harfendajn ecojn karakterajn. Prefere ni invitas ĉiujn al la postfesteno kaj pluevoluado de la materialo. Ni fakte ŝuldas tion al la aŭtoro kaj lia diligento.
Apud niaj gratuloj al la eldonistoj kaj la aŭtoro jen unu sugesto: estus brile se eblus eldoni la vortaron ankaŭ enrete aŭ almenaŭ en ajna cifereca kaj interaktiva formo, DVD, KD aŭ simile. Al la movadaj instancoj mi nur pludonu la informon el la intervjuo: la freneza aŭtoro eĉ prenis bankan prunton por eldoni sian verkegon. Se la movado investus en la retan aŭ diĝitan eldonon tio ne nur farus ekvilibron sed ege profitigus nian lingvan komunumon, kaj ne nur nian sed eĉ pliajn ses aŭ sep (se konsideri la latinan). Alie, ĉio restos kiel ĝis nun: modesta laboremulo faras gigantan verkon pri kio poste pavas la t.n. Movado. Se la Movado foje kaj ial grandas, tio estas pro tiaj individuoj, ni ne forgesu tion.
dro. Ljiljana Bamburać, psikiatro / mag. Nikola Rašić, tradukisto