ÇERKES ALFABELERİ

FUTHARK ALFABESİNİN GİZEMİ

Futhark " alfabesi M.S. 3. yüzyıl ile 17. yüzyıl arasında , Kuzey Avrupa Germen halkları arasında (İsveç, Norveç, Danimarka) kullanılan bir alfabedir.Yoğunluğu İsveç ve Norveç'de olmak üzere Avrupa da 3500 kaya yazıtının, bu alfabe ile yazıldığı kabul edilmiştir.

ERMENİ HARFLİ TÜRKÇE FALCILIK KITABI

ERMENİ HARFLİ TÜRKÇE FALCILIK KİTABI, 2022

Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yaşayan ve Türkçe konuşan Ermeniler kendi alfabelerini kullanarak din, dil, tarih, edebiyat, coğrafya, müzik, kültür vb. konularında birçok eser ortaya koymuşlardır. Ermenice başta olmak üzere başka dillerde de eserler yazmışlar, bunun yanı sıra Türkçeyi Ermeni harfleriyle yazmayı da tercih etmişlerdir. Özellikle İstanbul'da 1800'lü yıllarda Ermeni harfli Türkçe birçok eser yayınlanmıştır. Bunlardan bazıları da neredeyse her toplumda var olan ve içinden çıktığı toplumun sosyo-kültürel özelliklerini yansıtan fal kitaplarıdır. Bu çalışmada 1866 tarihli Ermeni harfli Türkçe beyitlerle yazılmış Falcılık adlı eser tanıtılmaktadır. İstanbul'da basılan ve yazarı bilinmeyen eserin Latin harflerine aktarımı yapılmıştır. 30 sayfadan oluşan eserin, numaralandırılmış her sayfasında 12 beyit yer almaktadır. Toplamda 288 beyitin yer aldığı eser çevrilirken dönemin dil özelliklerine bağlı kalınmış olup gerekli görülen yerlerde Türkçenin yazım ve noktalama kurallarına göre düzenleme yapılmıştır. Bu çalışmada dönemin eğlence anlayışının nasıl olduğu sorusuna da cevap aranmıştır. Bu bağlamda incelenen eserde fala, oyun ve eğlence olarak bakıldığı ancak insan yaşamını esas alan merak unsurlarının ağır bastığı görülmüştür. 19. yüzyılda bir arada yaşayan Türkler ve Ermenilerin kültür alışverişi içinde olduğu ve buna bağlı olarak sosyo-kültürel açıdan eğlence ve inanç unsurlarının da ortaklık gösterdiği anlaşılmıştır. Bu çalışmanın Osmanlı toplumunun fala olan bakışının, düşünce yapısının ve eğlence anlayışının nasıl olduğuna dair ışık tutması ve kültür çalışmalarına katkı sağlaması hedeflenmektedir.

İPEK YOLU'NDA TÜRKÇE VE ALFABE

Türkçenin İpek Yolu’ndaki gelişmesini alfabeler üzerinden takip etmek mümkündür. Yazıyı kullanma, " yazılı dil " olma, bir dil için önemli bir süreç ve dolayısıyla gelişmedir. Bir dil, yazıyı kullanmaya başladıktan sonraki dönemlerde hangi şartlan yaşarsa yaşasın, ne kadar alfabe değişikliğine uğrarsa uğrasın, "yazılı dil" olma özelliğini bir şekilde sürdürmektedir. Türkçenin yazımında tarih boyunca birçok alfabe kullanılmıştır: Arap, Brahmi, Ermeni, Göktürk, Grek, İbrani, Kiril, Latin, Mani, Soğd, Süryani, Uygur. Türkler bu alfabeleri ya kendileri kullanmışlar ya da Türkçe metinler bu alfabelerle başkaları tarafından kaleme alınmıştır. Bu alfabelerin kimisinin kullanımı uzun sürmemiş, kimisi ise yüzlerce yıl kullanılmıştır. Mesela, sekizinci yüzyılda Göktürk Devletinin sona ermesiyle Göktürk Alfabesi de genel kullanım özelliğini kaybetmiş, yerini Uygur Alfabesine bırakmıştır. Yirminci yüzyılın ilk yarısında kullanılma­ ya başlanan Kiril Alfabesinden vazgeçme süreci, yine aynı yüzyılda başlamıştır. Buna karşılık onuncu yüzyılda kullanılmaya başlanan Arap harflerinin, Türkiye'de değiştirilse bile bugün birçok Türk topluluğu arasında geçerliliğini koruduğunu görüyoruz. Alfabeyi devam ettirme veya değiştirmenin temelinde, o alfabeyi kullanmayı sağlayan esasların hükmünü sürdürüp sürdürmemesi ve Türkçeyi yazmaya uygun olup olmamasıyla ilgili tartışmalar da etkili olmuştur.

KESİKBAŞ TÜRBESİ VE PUŞİDELERİ

VII. ULUSLARARASI TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU (20-23 Ekim 2020, Niğde), 2020

Kesikbaş Mausoleum, located next to Kesikbaş Mosque in Burhan district in Niğde, is in the group of rectangular planned tombs. The plan form of this group is similar in form to the grave structures in Kazakhstan, which are known as "sagatam", "törtkulak" and "sagana". There are two marble repair inscriptions in the building without a construction inscription. The inscription on the north facade wall is dated 1878/79, and the inscription on the south facade wall is dated 1921/22. There is a three-dimensional, capped Mevlevi Coin on the inscription on the south facade. There is a graves in the garden of the building. Inside the building, which was built quite simply, there is a sarcophagus in the middle and a mihrab niche on the south wall. On this sarcophagus, two Kisve-i Şerife covers and one Kabe belt, which were used as cover until 1940, are currently registered in the inventory of Niğde Museum. In two archive documents found in the Presidential Ottoman Archives, the Kesikbaş Mausoleum is mentioned as Dergah-ı Şerife. In addition, it is stated that an allowance of two hundred kurus was requested from the Ministry of Finance for the determination of visitors to Tabrizi Lodge. The information obtained from the Ottoman archives and the existence of the covers 19th century. with the end of the 20th century. Keywords: Kesikbaş Mausoleum, Puşide(cover), Kisve-i Şerife.

A1 SEVİYESİNDE ALFABE ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN ANAHTAR SÖZCÜKLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME: CAN TÜRKÇE DERS KİTABI 1 ÖRNEĞİ

Journal of Research in Turkic Languages, , 2024

Sözcük öğretimi yabancı dil öğretiminin önemli bir bölümünü oluşturur. Bir dilin öğrenilmesinde en çok ihtiyaç duyulan unsurların başında öğrenilen sözcüklerin niteliği ve hayatın içinde pratik kullanıma sahip olması gelir. Öğrenilen sözcüklerin aktif kullanımı dört temel becerinin gelişmesinde çok faydalıdır. Bu araştırmanın amacı ilköğretim birinci sınıfta yabancı dil olarak Türkçe öğrenen bireylere alfabe öğretiminde kullanılan anahtar sözcüklerin verimliliğini tespit etmek ve bu konuda yaşanan sorunlara dikkat çekmektir. Bu bakımdan araştırma Avustralya'da farklı şehir ve kurumlarda uzun yıllardır aktif olarak yabancılara Türkçe öğreten öğreticilerin ders içinde edindikleri tecrübelere dayanıp gerçek gözlemlere yer verdiğinden önemlidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ve görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmada alfabe öğretiminde kullanılan anahtar sözcük seçiminin önemi, bu amaçla yapılması gereken çalışmalar, yöntem ve teknikler, dikkat edilmesi gereken hususlar üzerinde öğretici görüşlerinden faydalanılarak öneriler sunulmuştur. Araştırmanın sonucunda incelenen kitaptaki öğrenilmesi zor ve kullanım alanları dar sözcükler tespit edilip yerlerine daha efektif kullanıma sahip sözcükler teklif edilmiştir. Anahtar sözcükler: Sözcük Öğretimi, Alfabe Öğretimi, Anahtar Sözcük, Yabancılara Türkçe Öğretimi, Avustralya, Can Türkçe Ders Kitabı 1 AN ASSESSMENT ON KEYWORDS USED IN TEACHING THE ALPHABETS AT A1 LEVEL: CAN TURKISH TEXTBOOK 1 EXAMPLE Abstract: Vocabulary teaching constitutes an integral part of foreign language teaching. One of the most needed elements in language learning is the quality of the words learned and their practical use in life. Active use of learned words is beneficial in developing four essential skills. This research aims to determine the efficiency of the keywords used in teaching the alphabet to individuals learning Turkish as a foreign language in the first grade of primary school and to draw attention to the problems experienced in this regard. In this respect, the research is essential because it is based on the experiences gained by instructors who have been actively teaching Turkish to foreigners for many years in different cities and institutions in Australia and includes actual observations. Document analysis and interview forms, which are qualitative research methods, were used in the research. In the study, suggestions were made on the importance of choosing the keywords used in alphabet teaching, the studies, methods, and techniques that should be done for this purpose, and the points that need to be considered, using the instructors' opinions. As a result of the research, words that were difficult to learn and had narrow usage areas were identified in the book examined and words with more effective usage were offered instead. Key Words: Teaching Vocabulary, Teaching Alphabet, Key Word, Teaching Turkish to Foreigners, Australia, Can Turkish Textbook 1

İBİRAY ALTINSARİN’İN ESERLERİNDE KULLANDIĞI ALFABELER

İBİRAY ALTINSARİN’İN ESERLERİNDE KULLANDIĞI ALFABELER, 2022

İbiray Altınsarin is one of the Kazakh intellectuals who produced the first works with Kazakh dialect characteristics. In this respect, it played an important role in the process of Kazakh dialects becoming a written language. His works differ from the works given before him in that they are written in an orthography based on Kazakh dialect characteristics. The new spelling that İbiray Altınsarin used in his works also influenced some Kazakhs who wrote after him, and Kazakh dialect features began to intensify in the writing of the given works. The alphabets that İbiray Altınsarin used in his works set an example for some Kazakhs who wrote after him, as well as being one of the first examples where the Kazakh dialect was used in writing, it also became an example for the alphabets prepared for Kazakh in the following years, and these new alphabet studies were mostly based on the alphabets used by İbiray Altınsarin.

20. YÜZYILIN BAŞINDAN GÜNÜMÜZE UYGUR TÜRKLERİNİN KULLANDIĞI ALFABELER VE BU ALFABELER İLE BASILAN ŞİİRLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Uygur Türkleri, anavatanları Doğu Türkistan başta olmak üzere Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Suudi Arabistan, Türkiye gibi pek çok ülkede yaşamaktadırlar. Gelişmiş bir yazı dili olan Çağdaş Uygur Türkçesi ile zengin bir edebiyat ortaya konulmuştur. Edebî ürünlerin, Arap alfabesi, Kiril alfabesi ve Latin alfabesi ile yayımlanması ve bu edebî ürünler arasında şiir örneğinde görebileceğimiz gelişme veya durgunluk, Uygurların içinde bulunduğu siyasi ve sosyal durum ile doğrudan ilişkilidir. Bahsi geçen alfabeler kimi zaman resmî olarak kimi zaman ise gayri resmî olarak kullanılmıştır. Şiirlerin konusu ve içeriği incelendiğinde, Arap alfabesinin kullanıldığı dönemde gelişme kaydettiği ve çeşitli konuların ele alındığı, Latin alfabesinin kullanıldığı dönemde durgunluk yaşadığı ve duygusuz propaganda metinlerinin yoğunluk kazandığı görülmüştür. Kiril alfabesi, Doğu Türkistan'da iki yıl pilot uygulamada kullanıldığı için basın yayında yer almamıştır. Ancak Kazakistan'daki Uygurların bu alfabe ile çeşitli konularda şiirler yayımladığı görülmüştür. Çalışmada nitel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Alfabenin edebî eserlerin gelişimine olan etkisi ve/veya bu etkiyi tetikleyen diğer etmenler, şiir özelinde tartışılmaya çalışılmıştır.