BBCPersian.com
نويسنده و پژوهشگر افغان |
 |
|
کنگره بين‌المللی 'عُـرس بيدل' در تهران، محل گردهمايی بيدل‌شناسانی از سراسر جهان بود. اين کنگره از سوی "کانون ادبيات ايران" و با همکاری بعضی از مراکز و نهادهای رسمی اين کشور برگزار شد.
هادی سعيدی کياسری شاعر معاصر ايران و سيدرضا محمدی شاعر جوان افغان از مبتکران و دست اندرکاران اين همايش بودند و علی معلم دامغانی شاعر سرشناس معاصر، دبير کنگره بود.
عبدالقادر بيدل، شاعر بزرگ زبان فارسی دری در قرنهای يازدهم و دوازدهم هجری است. او در هند زاده شد و در همانجا نيز درگذشت.
اما بيدل در ديگر اقاليم زبان فارسی نيز شهرتی بسزا دارد و در رديف شاعران بزرگ مطرح است.
'عـُرس'
محفل سنتی "عرس بيدل"، يک گردهمايی سالانه بوده که در سالروز درگذشت بيدل بر سر مزار او برگزار می‌شده است،
چنان که "انندرام مخلص" از شاگردان بيدل در اين مورد نوشته است: "هر سال محفل عرس منعقد می‌شود و شعرای شهر بر سر خاک پاک حاضر گرديده و صحبت گرم می‌سازند و به خواندن اشعار سحرآثار می‌پردازند".
در کتاب مرقع دهلی نيز آمده است: "تلامذه اش و جميع موزونان شهر، به عزيمت مستفاده روحش حاضر می‌شوند و دور قبر حلقه مجلس ترتيب می‌دهند. کلياتش که به خط گرامی ترتيب و ترميم يافته مابين حلقه گذاشته افتتاح به شعرخوانی می‌نمايد."
اين محفل به تدريج از شکل سنتی خارج شده و به يک گردهمايی بيدل‌شناسان و بيدل دوستان بدل شده که توأم با سخنرانی و اجرای موسيقی، در ديگر سرزمينها نيز برگزار می‌شده است.
| عُـرس
از کتاب مرقع دهلی |
تلامذه اش و جميع موزونان شهر، به عزيمت مستفاده روحش حاضر می‌شوند و دور قبر حلقه مجلس ترتيب می‌دهند. کلياتش که به خط گرامی ترتيب و ترميم يافته مابين حلقه گذاشته افتتاح به شعرخوانی می‌نمايد
در دو سال اخير، به موازات شهرت يافتن ميرزا عبدالقادر بيدل در ميان اهل ادب و جامعه فرهنگی ايران، برگزاری عرس بيدل در اين کشور نيز معمول شده است، آن هم در قالب کنگره‌ای بزرگ و بين‌المللی که در آن بيدل‌شناسانی از داخل و خارج ايران شرکت دارند.
امسال اين کنگره در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه ۸ و ۹ آذر (قوس) برگزار شد، با حضور چهره‌های سرشناسی از ايران، افغانستان، تاجيکستان، ازبکستان، پاکستان، هند و ويتنام همچون پروفسور قمر غفار از دانشگاه جامع دهلی، پروفسور نيامند صديق از دانشگاه جامو و کشمير، پروفسور جوره‌بيگ نذری از دانشگاه ملی تاجيکستان، دکتر علی‌اصغر شعردوست و دکتر مرتضی کاخی از ايران.
مقالات ارائه‌شده در اين کنگره نيز به تبع تنوع مهمانان، تنوع چشمگيری داشت و غالب جوانب بيدل‌پژوهی همچون انديشه، عرفان، سبک شعر، مهارتهای بيانی، جوانب کاربردی، ويژگيهای زبانی و ابهام و دشواری شعر بيدل را در بر می‌گرفت.
علاوه بر آن، از سوی مهمانان کنگره، پيشنهادهايی عملی برای تشکيل يک کانون بيدل‌پژوهی جهانی ارائه شد که بتواند به انتشار کتابهايی مرجع همچون فهرست نسخ خطی آثار بيدل و متنی پيراسته و انتقادی از کليات بيدل بپردازد و راه پژوهشهای بعدی را هموار سازد.
|
|
| شريف غزل، غزلخوان نامدار افغان، در محفل عرس بيدل |
دکتر اسدالله حبيب با مقاله "شعر بيدل، زبان گفتار و فرهنگ مردم"، دکتر غلام‌حيدر يگانه با مقاله "شعر، وحدت و تأمل"، محمدرفيع جنيد با مقاله "بيدل ما وحدتی است"، عبدالغفور آرزو با مقاله "ابهام در شعر بيدل"، بصيراحمد حسين‌زاده با مقاله "بيدل و سرآهنگ"، محمدکاظم کاظمی با مقاله "جوانب کاربردی شعر بيدل" و عبدالعزيز مهجور فرزند مرحوم محمدعبدالحميد اسير که اداره يکی از جلسات تخصصی کنگره را برعهده داشت و هارون يوسفی استاد سابق دانشگاه کابل، مهمانان افغان اين همايش بودند.
به نظر می‌رسد که کنگره عرس بيدل، جدا از روشنی‌افکندن بر زوايای تاريک شعر بيدل و رمزگشايی از انديشه و سبک شعر او، تا حدود زيادی نيز در آشنايی و تبادل نظر ميان پژوهشگران و دست‌اندرکاران امور فرهنگی در کشورهای مجاور نيز مؤثر باشد و زمينه را برای وفاق بيشتر ميان فارسی‌زبانان، فراهم آورد.
هرچند برنامه اصلی کنگره در روز پنجشنبه ۹ آذر به پايان رسيد، برنامه‌های جنبی آن ادامه يافت، همچون ديدار مهمانان برنامه با مقامات رسمی کشور ايران و نيز سفر آنان به اصفهان که همايشی يک‌روزه توأم با اجرای موسيقی افغانی را با خود دارد.
| | |
 | | انديشه عبدالقادر بيدل و جايگاهش در سه پاره از يک پيکر |
| ||