BBC Persian

بهزاد نبوی، نايب رييس مستعفی مجلس

نمايندگان مجلس ايران، روز يکشنبه 30 فروردين( 18 آوريل)، با استعفای بهزاد نبوی، نايب رييس مجلس موافقت کردند و به اين ترتيب، تقريبا يک ماه مانده به پايان عمر مجلس ششم، با استعفای يکی از شاخص ترين نمايندگان جناح اصلاح طلب، شمار نمايندگان مستعفی اين دوره مجلس به چهار نفر رسيد.

از آقای نبوی، در بيش از شش سال گذشته، به عنوان يکی از محوری ترين شخصيت های جناح اصلاح طلب درون حاکميت ياد شده است و استعفای وی از مجلس می تواند نشانه ای نمادين از کنار رانده شدن مجدد طيفی از نيروهايی باشد که از هنگام پيروزی انقلاب 1357، طيف چپگرا و سپس اصلاح طلب جمهوری اسلامی را تشکيل داده اند.

خروج بهزاد نبوی از مجلس ششم نيز به رغم جايگاه قابل توجهی که وی در بين اصلاح طلبان دارد، نمی تواند بازتاب چندانی بيابد و تغييری عمده در فضای سياسی فعلی پديد آورد؛ اگر چه چنين اقدامی، به احتمال فراوان با استقبال و خرسندی محافظه کاران و حتی شماری از اصلاح طلبان ميانه رو روبه رو خواهد شد که خود را برای همراهی با مجلس هفتم آماده می سازند

بهزاد نبوی، در جلسه علنی روز يکشنبه مجلس، طرح استعفای خود را فرصتی مناسب برای دفاع از خود و عملکرد گذشته اش در رابطه با آنچه آن را خدمت به انقلاب و نظام اسلامی خواند، دانست و به تندی از رقبای سياسی خويش انتقاد کرد.

وی در اظهاراتش، به تشريح موانعی پرداخت که مانع از تحقق برنامه های اصلاح طلبانه شدند؛ با اين همه، او در سخنان خود آشکارا بر اين نکته پای فشرد که قانون اساسی به رغم نياز به اصلاحاتی که دارد و آن نيز به موقع صورت خواهد گرفت، چهارچوبی قابل قبول برای تداوم اصلاحات درون حاکميتی است.

نايب رييس مستعفی مجلس افزود: "ما کماکان قانون اساسی را به عنوان ميثاق ملی، تنها محمل موجود براى تداوم اصلاحات دمکراتيک می دانيم و با تمام قوا با ناقضين آن و تمامی اقدامات فرا قانونی مخالفت خواهيم کرد."

آقای نبوی همچنين احتمال داد که پس از خروجش از مجلس، پرونده های قديمی و يا جديدی عليه وی و سازمان مجاهدين انقلاب اسلامی که وی از اعضای اصلی آن است، مجددا گشوده شود.

هم بهزاد نبوی وهم سازمان مجاهدين انقلاب اسلامی در سال های اخير در مرکز حملات و انتقادات تند محافظه کاران قرار داشته اند.

با وجود اين، وی در پايان اظهارات خود تصريح کرد که استعفايش را اقدامی ضرورى و گامی در راه اعتراض به تضييع حقوق ملت و عهد خود با مردم می داند.

پيش از اين، فاطمه حقيقت جو و محسن آرمين، نمايندگان تهران و محمود يگانلی، نماينده اروميه نيز با دلايلی مشابه و در اعتراض به روند برگزاری انتخابات مجلس هفتم از سمت نمايندگی استعفا کرده بودند.

روند استعفای نمايندگان متوقف نشد

اين درحالی است که طرح استعفای رجبعلی مزروعی، نماينده اصفهان، روز چهارشنبه گذشته به تصويب نمايندگان نرسيده و اين گمان را تقويت کرده بود که به دنبال اصرار مهدی کروبی، رييس مجلس، ممکن است روند استعفای نمايندگان اصلاح طلب متوقف شود.

بهزاد نبوی، در جلسه علنی روز يکشنبه مجلس، طرح استعفای خود را فرصتی مناسب برای دفاع از خود و عملکرد گذشته اش در رابطه با آنچه آن را خدمت به انقلاب و نظام اسلامی خواند، دانست و به تندی از رقبای سياسی خويش انتقاد کرد

با اين همه، تصويب استعفای بهزاد نبوی، نمی تواند به منزله آغاز دور تازه ای از تلاش برای طرح استعفای بيش از يک صد نماينده ای باشد که اسفند ماه سال گذشته در اقدامی اعتراض آميز، استعفای خود را تقديم هيئت رييسه مجلس کردند.

موافقت نمايندگان مجلس با استعفای آقای نبوی، که نقشی اساسی و بنيادين در اقدامات و عملکرد نمايندگان اصلاح طلب مجلس ششم داشته، در همان جلسه ای صورت گرفت که نمايندگان با درخواست استرداد لوايح دوگانه محمد خاتمی، رييس جمهوری نيز موافقت کردند.

هر دو رخداد، به خوبی و آشکارا نشان می دهند که اصلاح طلبان درون حاکميت اکنون نه تنها در ضعيف ترين موقعيت خود در بيش از شش سال گذشته قرار گرفته اند، بلکه عملا پايان دوره ای را رقم زده اند که از دوم خرداد1376 آغاز شده بود.

سخنان بهزاد نبوی، به هنگام ارائه طرح استعفا نيز خواسته يا ناخواسته مروری بر تاريخچه تلاشی شش ساله، اما نه چندان موفق برای ايجاد تغييراتی اساسی در ساختار قدرت و انجام اصلاحات مورد نياز در حاکميت محسوب می شود.

هر چند وی در عين حال کوشيد که با اصلاح پذير دانستن ساختار قدرت نه تنها وفاداری خود به جمهوری اسلامی را بار ديگر يادآوری کند، بلکه همزمان رقبای سياسی خود را همچون هميشه متهم به انجام اقداماتی بر خلاف مصالح و منافع نظام جمهوری اسلامی کرد.

با اين همه، خروج بهزاد نبوی از مجلس ششم نيز به رغم جايگاه قابل توجهی که وی در بين اصلاح طلبان دارد، نمی تواند بازتاب چندانی بيابد و تغييری عمده در فضای سياسی فعلی پديد آورد؛ اگر چه چنين اقدامی، به احتمال فراوان با استقبال و خرسندی محافظه کاران و حتی شماری از اصلاح طلبان ميانه رو روبه رو خواهد شد که خود را برای همراهی با مجلس هفتم آماده می سازند.

از سوی ديگر، خروج در مجموع آرام و بی سر و صدای نايب رييس مجلس از قوه مقننه، بيان ديگری از تحليل رفتن توان اصلاح طلبان درون حاکميت و از دست رفتن پايگاه مردمی است که آنان در سال های اخير از آن برخوردار بوده اند.

و شايد از همين منظر، اقدام آقای نبوی بتواند تلاشی برای ترميم اعتماد و بازسازی رابطه مخدوش شده اصلاح طلبان درون حاکميت با مردمی باشد که با رای خود دو قوه مجريه و مقننه را در اختيار آنان قرار داده بودند.

در اين ميان، اگر چه بهزاد نبوی، مهمترين چهره اصلاح طلبی است که از دوم خرداد به اين سو، به ميل خود و با توسل به استعفا از ساختار حاکميت خارج می شود، با اين حال، تاکيد وی بر قابل قبول بودن چهارچوب قانون اساسی و اصلاح پذير بودن ساختار قدرت در جمهوری اسلامی می تواند در شرايط دگرگون شده کنونی، حتی باعث گسترش انتقاد نيروهای تحول خواه نسبت به اصلاح طلبان درون حاکميت شود.